Transparantie en vriendjespolitiek

VVD’er Clemens Cornielje, commissaris van de koningin in Gelderland, bekleedt ‘circa vijftig’ ceremoniële functies als beschermheer of als lid van een comité van aanbeveling. Met diverse instellingen waaraan Cornielje op deze wijze zijn naam heeft verbonden, onderhoudt de provincie een subsidierelatie.

De commissaris zegt echter niet exact te weten van welke organisaties hij beschermheer is en in welke comités van aanbeveling hij zit. Zijn ambtenaren kunnen dit overzicht ook niet zomaar uit de provinciale archieven tevoorschijn halen. Het moet allemaal eerst worden ‘uitgezocht’, zegt Cornielje zelf.

Eén ding staat hiermee vast: de interne verslaglegging in Gelderland rammelt. Dit beeld wordt bevestigd doordat de provincie niet in staat is om relevante stukken, opgevraagd door Binnenlands Bestuur, te overleggen. Waarom nu zoveel gedoe over deze functies? In 2006 verleende het college van GS, in strijd met de eigen regels en na een eerdere afwijzing, een ‘waarderingssubsidie’ van 5000 euro aan het Gelders Opera- en Operette Gezelschap (GOOG).

Cornielje zat destijds in het comité van aanbeveling van het GOOG, maar wist dit zelf niet, zo verklaarde hij nadat een ambtelijke klokkenluider de kwestie had voorgelegd aan de Commissie Integriteit Overheid. Binnenlands Bestuur berichtte er begin juli over, en deze week weer.

Cornielje had de voorstelling waarvoor achteraf subsidie werd verleend zelf bijgewoond, maar was zich naar eigen zeggen niet bewust van zijn betrokkenheid bij het GOOG. Daardoor bleef hij later ook niet expliciet buiten de wonderlijke discussie in Gedeputeerde Staten over de waarderingssubsidie, terwijl dit wel had gemoeten.

Bovendien bestaat onduidelijkheid over Cornieljes rol als voorzitter van het Prins Bernhard Fonds Gelderland, dat voor deze voorstelling eveneens subsidie verleende. Al met al blijft het beeld bestaan dat het GOOG dankzij goede persoonlijke contacten met GS-leden van de provincie een geldbedrag heeft gekregen waarop het geen recht had. Dit is zeer schadelijk voor het openbaar bestuur.

Cornielje ontkent persoonlijk door het GOOG te zijn benaderd. Bij andere GS-leden is wél persoonlijk gelobbyd. Daarom is de geur van vriendjespolitiek rond dit subsidiebesluit maar moeilijk weg te nemen. Iets anders is dat iedere politieke bestuurder in een glazen huis leeft. Daarom kan het niet zo zijn dat een commissaris van de koningin niet exact weet met welke organisaties hij persoonlijke relaties onderhoudt. Bovendien heeft ook de buitenwereld er recht op om dit te weten.