Een studentenhuis is geen huishouden. Of wel?

Studentenhuizen vallen volgens de noodverordening van de Veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland niet onder de noemer ‘huishouden’. Studenten moeten daar onderling dus anderhalve meter afstand houden binnen hetzelfde huis op straffe van een boete. Schier onmogelijk, vinden studenten. In Delft erkent de gemeente ‘de interne werkelijkheid’ dat een studentenhuis binnenshuis een huishouden is.

Boetes voor studenten
Op Campus Uilenstede in Amstelveen staan studentenflats en laagbouwwoningen voor studenten. In de coronacrisis zijn ook studenten gedwongen vooral thuis te blijven. Een belangrijk verschil met een gezin is dat zij volgens de geldende noodverordeningen geen huishouden vormen en dus anderhalve meter afstand van elkaar moeten houden. Maar hoe doe je dat als je door smalle gangetjes van een meter moet en bovendien dezelfde keuken, douche, wc of zelfs wastafel gebruikt? De politie deelde op Campus Uilenstede al 17 boetes uit aan studenten. Een boete leidt tot een aantekening op het strafblad. Dat kan problemen opleveren met de aanvraag van een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG).

Binnenshuis beboeten mag
In een artikel in Het Parool zegt Taco Groenewegen, universitair docent bestuursrecht aan de Universiteit van Amsterdam, dat hij denkt dat de veiligheidsregio studentenhuizen gewoonweg is vergeten bij het opstellen van de noodverordening. Uilenstedenaren stellen in het stuk dat de politie hen vertelde dat ze hen binnenshuis kunnen beboeten. De politie bevestigt dat, maar doet dat alleen ‘in uitzonderlijke gevallen, op basis van informatie’ en kan dat bij 'alle voordeuren' doen. Groenewegen denkt dat het hier om het verbod op samenkomsten gaat, maar dat lijkt hem moeilijk vol te houden ‘als het om huisgenoten gaat’. Studentenvakbond Asva heeft al meldingen ontvangen van studenten op studentencomplexen over agenten die door het raam naar binnen kijken.

Openbare orde gehandhaafd
Plaatsvervangend ombudsman Anne Martien van der Does kan zich niet voorstellen dat mensen anderhalve meter afstand moeten houden in een huis waar dat feitelijk niet kan. Volgens haar moet de politie studenten binnen hun eigen huis met rust laten, stelt ze in Het Parool. Overigens leert navraag bij de veiligheidsregio dat de studenten op Uilenstede helemaal niet binnenshuis beboet, maar buiten, in de openbare ruimte. ‘Er ligt geen prioriteit ligt bij studenten of studentenhuizen. Dit valt allemaal in de sfeer van de openbare orde', aldus een woordvoerder. Hij wijst erop dat studenten in studentenflats eigenstandige adressen hebben. ‘Als jij een woonunit hebt in een dergelijk gebouw, dan ben je geen huishouden met twintig man.’ In de openbare ruimte dienen zij anderhalve meter afstand te houden. ‘Daar werd een groep gevormd. Er is vaak gewaarschuwd. Op basis van de noodverordening is toen vastgesteld: er is sprake van groepsvorming in de openbare ruimte. Toen zijn boetes uitgedeeld.’

Geen huishouden
Maar hoe zit het met de eerder wel gepropageerde terughoudendheid in het handhaven achter de voordeur? Ook daar mag de politie beboeten bij groepsvorming, maar dat heeft geen prioriteit, aldus de woordvoerder. ‘We zijn inderdaad veel terughoudender achter de voordeur. Als er aanleiding is, dus als er grote groepen binnen zijn, dan kan de politie wel ingrijpen. De noodverordening geeft die ruimte. De veiligheidsregio is studentenhuizen dus niet ‘vergeten’. 'Dat is nog speciaal gecheckt bij het Openbaar Ministerie. Er is geen sprake van een huishouden.’

Delft erkent studentenhuis wel als huishouden
Overigens dreigen in andere studentensteden, zoals Groningen en Wageningen, ook geldstraffen voor studenten in grote wooncomplexen. In Delft gaat het wel anders. In die gemeente is een vijfde van de inwoners student. Er waren in het begin veel vragen over studentenhuizen, laat de gemeente weten. ‘Daarom heeft de burgemeester de regels verhelderd. De noodverordening gaat bij het punt van ‘gezamenlijke huishouding’ niet in op studentenhuizen. Binnenshuis functioneert een studentenhuis echter wel als zodanig. Studenten leven samen in een studentenhuis en delen voorzieningen zoals bijvoorbeeld een huiskamer, toilet, keuken, badkamer, tuin, terras of balkon. Om die reden vormen zij feitelijk een huishouden en erkent de gemeente deze interne werkelijkheid binnenshuis dan ook als zodanig.’

Regel is 'helder en handhaafbaar'
Buitenshuis is dat niet zo en gelden de regels voor bewoners van studentenhuizen, zoals die voor iedere individuele burger van Delft gelden: zoveel mogelijk thuis blijven, alleen naar buiten voor boodschappen, om hulp te verlenen of een ommetje te maken. ‘Als je naar buiten gaat dan liefst alleen of met maximaal twee personen. Bij drie of meer personen moet je anderhalve meter afstand houden. Buitenshuis is buiten de eigen tuin, terras of balkon, dus straat, stoep, plein en plantsoen.’ De regels zijn besproken in het regionale beleidsteam van de veiligheidsregio Haaglanden. ‘Zowel medewerkers van de gemeentelijke dienst Toezicht & Handhaving en de politie als organisaties zoals de TU Delft en politieke partij Studenten Techniek In Politiek (STIP) beschouwen de regel als helder en handhaafbaar.’