Strijd tegen ‘rijdende kroeg’ lijkt beslist

Amsterdam rekent op verbod bierfiets

Zesduizend Amsterdammers tekenden in 2015 een petitie, getiteld ‘weg met de bierfiets’, met als doel de ‘rijdende kroegen’ uit het centrum te verbannen. De voertuigen veroorzaakten volgens klagers dikwijls verkeersopstoppingen en ongelukken, en de vaak bezopen berijders veel geluidsoverlast. Daarnaast klaagden Amsterdammers over wildplassen en agressie door bierfietsers. Het Amsterdamse gemeentebestuur wilde daarop al per januari 2017 korte metten maken met de bierfiets, maar exploitanten maakten toen succesvol bezwaar bij de voorzieningenrechter; de stallingen bevonden zich in het verbodsgebied en konden dus niet worden bereikt zonder dit gebied te doorkruisen.

Wijlen burgemeester Van der Laan opende afgelopen voorjaar een nieuw offensief; het verbod op de bierfiets in het centrum zou pas per 1 november dit jaar ingaan, zodat de exploitanten genoeg tijd hadden om stallingslocaties buiten het centrum te kunnen regelen. Deze keer zette de Raad van State een streep door het bezwaar van de exploitanten. Hun vrees voor financiële problemen als gevolg van een verbod weegt volgens de voorzieningenrechter niet op tegen de wens van het gemeentebestuur om verkeershinder en overlast tegen te gaan. Die uitspraak maakt echter nog geen einde aan het juridisch getouwtrek. Er loopt nog een bodemprocedure bij de Raad van State waarbij het geschil definitief moet worden geslecht. Wanneer daarin uitspraak wordt gedaan, kon een woordvoerder van de Raad van State nog niet zeggen.

Enthousiasmerend effect
Desondanks heeft de laatste uitspraak blijkbaar een enthousiasmerend effect gehad op de opponenten van de bierfiets in de gemeenteraad. Een motie van GroenLinks, VVD en PvdA om de bierfiets zo snel mogelijk in heel Amsterdam te verbieden, werd in november unaniem aangenomen.

VVD-fractievoorzitter en indiener Marja Ruigrok: ‘Dit punt werd bij ons op de agenda gezet bij de besprekingen van het verkiezingsprogramma. Er waren partijleden uit Amsterdam-West die al overlast ervaren van de bierfietsen en leden die niet happig waren op het vooruitzicht van overlast. Het voorgestelde amendement voor een stadsbreed bierfietsverbod kreeg uiteindelijk dan ook een meerderheid en staat dus in ons verkiezingsprogramma.’ D66 heeft nog enige reserves over de juridische haalbaarheid van een algeheel verbod. Raadslid Paul Guldemond: ‘In principe steunen wij altijd dat overlast wordt aangepakt. Wel vragen wij ons af of de manier waarop de aanpak van de bierfietsoverlast nu in de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) geregeld is, voldoende basis biedt om preventief een verbod over de hele stad uit te rollen. In de APV staat namelijk dat de burgemeester de bierfiets alleen in delen van de stad kan verbieden waar de overlast buitenproportioneel is. Die lezing werd ook bevestigd door locoburgemeester Eric van der Burg. Wij steunen dus de bedoeling van de motie, maar vragen ons wel af of die juridisch hout snijdt.’

Mede-indiener Jorrit Nuijens van Groen- Links, tevens gewezen deelraadslid in Amsterdam Centrum: ‘In dit dossier is de voorgeschiedenis van grote betekenis. Aanvankelijk hebben we in het centrum geprobeerd een gulden middenweg te bewandelen omdat we net uit een verbodscultuur kwamen. Juist de vermenging van de toeristische functie en de woonfunctie maakt het centrum aantrekkelijk. Ook willen we geen populistische politiek voeren op smaakkwesties.’

Wildgroei
Helaas bleken volgens Nuijens zachte heelmeesters stinkende wonden te hebben gemaakt: ‘Regulerende maatregelen hebben tussen 2010 en 2014 namelijk niks gedaan aan de wildgroei. We hebben met de motie om de bierfiets stadsbreed te verbieden nu de vlucht naar voren genomen om drie redenen. Ten eerste was het oordeel van de Raad van State voor ons reden tot een zucht van verlichting. Daarnaast hebben we in de dagen die op de uitspraak volgden direct een waterbed-effect waargenomen rond het Westerpark en De Hallen in stadsdeel West. Toen bleek dat ook de VVD overstag was gegaan, hebben we besloten gebruik te maken van het momentum. Wat de reserves van D66 betreft, wil ik graag benadrukken dat ik vind dat de politiek soms het initiatief moet nemen, en niet altijd maar moet afwachten. Het is niet de bedoeling dat andere stadsdelen door hetzelfde slepende leerproces moeten gaan als het centrum.’

Zwier van Laar is directeur van Het Fietscafé, een bedrijf uit Kootwijkerbroek dat bierfietsen bouwt, verhuurt en verkoopt. Dat Van Laar niet gecharmeerd is van het dreigende bierfietsverbod mag geen verrassing heten. ‘Ik vind het maar een vuil spelletje. Eerst zegt de gemeente tegen de rechter dat zij rekening houdt met de belangen van de exploitanten, om vervolgens alsnog een verbod af te dwingen. Vooral de oproep van D66 en de PvdA aan bewoners van het stadsdeel West om overlast te melden, is bij hem in het verkeerde keelgat geschoten. ‘Amsterdam pretendeert tolerant te zijn, maar alles wat ik hierin zie is ondernemertje pesten. Ik vind de klachten vaak maar overtrokken.’

Marketing
Van Laar heeft zijn omzet nog niet zien dalen als gevolg van de pogingen om tot een bierfietsverbod te komen, ‘maar dat heeft er ook mee te maken dat het verbod in november in is gegaan. Dan is het seizoen al ten einde.’

Volgens Van Laar zou een verbod voor zijn zaak niet alleen een strop zijn vanwege terugvallende verhuur in Amsterdam. ‘Hoewel Amsterdam een belangrijke verhuurmarkt is, is het voor ons ook erg belangrijk voor de marketing. Export is onze core business, onder meer naar Rusland, Chili, Japan en Zuid Korea, en vooral naar Amerika. Als er in Amsterdam geen bierfietsen meer rondrijden waarop mensen gewoon plezier hebben, een biertje drinken en een muziekje luisteren, verliezen wij daarmee een heel belangrijk reclamepodium.’

Bierfietspionier Ard Karsten, sinds 2004 eigenaar van verhuurder Damtours, laat desgevraagd weten dat er volgens hem geen alternatief is voor de bierfiets. Een paar jaar geleden probeerde hij een vergunning te krijgen voor een bierwaterfiets. ‘Die aanvraag liep slecht af’, antwoordt hij. ‘Het enige alternatief is faillissement aanvragen. Ik herken mij echt niet in de klachten en de beeldvorming in de kranten. Ik heb jaren terug al gevraagd om een vergunningsysteem en enige regulering. Doordat die regulering uitbleef, heeft er een wildgroei plaatsgevonden waar mijn bedrijf nu de dupe van is. Ik heb daarnaast zelf ook concrete voorstellen gedaan om eventuele overlast zelf aan te pakken. Per slot van rekening zit ik ook niet op overlast te wachten.’

Mocht de bodemprocedure in Karstens nadeel uitvallen, dan is hij vastbesloten om door te gaan met zijn bedrijf. ‘We zullen dan moeten gaan denken aan een andere functie voor de bierfiets, bijvoorbeeld als groepsfiets, maar dan zonder alcohol. Ik heb, wat dat betreft, vertrouwen in mijn eigen creativiteit.’