Voorstanders herindeling worden geïntimideerd

Voor- en tegenstanders van een herindeling van Barneveld en Scherpenzeel hebben tijdens een hoorzitting van de Gelderse Staten flink de trom geroerd. Daarbij vielen harde woorden en werden stevige beschuldigingen geuit. Duidelijk werd ook dat Scherpenzelers die voor herindeling zijn, worden geïntimideerd door tegenstanders.

Verrader

Dat stelde onder meer de Scherpenzeelse fractievoorzitter van Pro Scherpenzeel, Annet van Riel. ‘Voorstanders van herindeling worden voor verrader uitgemaakt.’ Ook worden ze figuurlijk met pek en veren besmeurd ‘en het dorp uitgekeken’. Emoties spelen in het dorp hoog op, mede ingegeven door het ‘wanhopig vastklampen aan zelfstandigheid door dit college’, stelde Marieke van de Beek, fractievoorzitter van de ChristenUnie in Scherpenzeel. ‘Er heerst een angstcultuur in het dorp’, vertelde een andere inspreekster, inwoonster van Scherpenzeel. ‘Veel mensen durven zich niet uit te spreken.’ Zij deed dat wel, en kreeg op Facebook onder meer het bericht dat ze maar moest verhuizen en dat men haar daar wel een handje bij wilde helpen. Ook zouden volgens haar lokale ondernemers zich niet in de verhitte herindelingsdiscussie mengen, uit vrees klandizie te verliezen.

Harde strijd

De intimidatie is een schrijnend voorbeeld van de harde strijd die al maanden wordt gevoerd voor de door Scherpenzeel gewenste zelfstandigheid en de door het Gelderse college gewenste herindeling. Diverse van de dertien insprekers, vooral tegenstanders van de gedwongen herindeling, maakten in stevige bewoordingen hun ongenoegen duidelijk. Enkelen tegenstanders spraken van annexatie, van een onredelijk en ondemocratisch proces, van onbehoorlijk bestuur en beschamend gedrag.

Machtsvertoon

Ook hoogleraar bestuurskunde Michiel de Vries (Radboud Universiteit) trok fel van leer, op persoonlijke titel. De Vries was een van de leden van de zogeheten Spiegelgroep, die door GS het proces van open overleg heeft bewaakt. Hij stelde tijdens dat proces veel onzorgvuldigheden te hebben zien en laakte de houding van vooral Gedeputeerde Staten. Volgens hem heeft de provincie het eindrapport van de Spiegelgroep proberen te herschrijven en heeft de provincie een Scherpenzeelse delegatie tijdens een bijeenkomst ‘als kleine kinderen naar huis gestuurd. Dat is een staaltje machtsvertoon, neigend naar onbehoorlijk bestuur.’ Om ‘groot gezichtsverlies’ te voorkomen, moet de provincie de stekker uit het herindelingsproces te trekken, adviseerde De Vries aan de Staten. De provinciale argumenten voor een fusie zullen volgens hem in ‘Den Haag’ niet standhouden.

Geen draagvlak

Tegenstanders van herindeling die woensdag tijdens de hoorzitting inspraken, waaronder ook de Scherpenzeelse wethouder Isaac van Ekeren, stellen min of meer in koor dat er geen noodzaak tot herindeling is, dat de financiën en de bestuurskracht op orde zijn en dat het van bovenaf opleggen van de herindeling zonder draagvlak in strijd is met het vigerende beleidskader herindeling van Binnenlandse Zaken. Ook de Scherpenzeelse waarnemend burgemeester Eppie Klein stelde dat er ‘geen acute noodzaak tot herindeling is’. Hij benadrukte dat de Staten de uitslag van de inwonerspeiling uit maart moeten ‘respecteren en meewegen in uw afweging.’ Die uitslag, waarbij 82 procent van de stemgerechtigde Scherpenzelers tegen herindeling stemde, is ‘legitiem en duidelijk’, aldus Klein.

Fusie beste garantie

De voorstanders van herindeling, waaronder twee oppositiepartijen van Scherpenzeel, benadrukten juist het belang van een fusie tussen beide gemeenten. Het gaat financieel helemaal niet goed, de begroting is niet realistisch en er is flink geput uit de algemene reserves om de begroting sluitend te krijgen. Daarnaast is de organisatie kwetsbaar, somde Van de Beek (ChristenUnie) op. Zij riep PS op Scherpenzeel niet te laten vallen en voor herindeling te kiezen. ‘Herindeling is de beste garantie. Zelfstandigheid is niet meer haalbaar’, stelde ook haar collega Van Riel. Geen goed woord had ze over voor de gevoerde strijd. ‘Er wordt gelogen, gepolariseerd en door alle spelers met modder gesmeten.’ Ze doelde daarbij onder meer op de colleges van zowel Barneveld, Scherpenzeel als de provincie.  De raad van Barneveld wil herindelen, per 2023. ‘We willen bouwen aan een economisch sterke en vitale gemeente’, stelde waarnemend burgemeester Jan Luteijn namens zijn raad. Voor Barneveld is herindeling ‘een kans, geen must’.

Provinciale Staten nemen op 7 juli een besluit over het herindelingsadvies van GS.