Samen leuker maken?

Voor de Algemene Rekenkamer is het jaar voor en na kabinetswisseling een lastige periode. In de laatste maanden voor verkiezingen komen zelden spannende rapporten uit, huiverig als men is om zich in het politieke debat te begeven. Het zou immers hoogst pikant zijn als men de maand voor verkiezingen bloot legt dat het geld voor de prachtwijken van minister Vogelaar nauwelijks zijn bestemming heeft bereikt. Of dat het elektronisch kinddossier, de kilometerheffing of de uitvoering van alle toeslagen door de belastingdienst weerbarstiger blijkt dan gedacht.. Maar ja, wat gezegd moet worden, moet gezegd, verkiezingen of niet.

Ook het jaar na de verkiezingen is voor de Rekenkamer doorgaans een beetje komkommertijd. De derde woensdag van mei 2007 kon men van alles vinden over 2006, maar de meeste bewindslieden konden zonodig verwijzen naar hun voorganger. Ook de komende meirapportage van de Rekenkamer over het eerste kabinetsjaar zal waarschijnlijk maar weinig vuurwerk bevatten. Het kabinet is net aan het regeren, nieuw beleid moest in 2007 nog een beetje op gang komen.

Dat bevredigt niet echt. Natuurlijk, er blijft genoeg misgaan wat aanleiding kan vormen voor rekenkameronderzoek. Neem alleen de afgelopen weken de veiligheidsproblemen bij Schiphol, de technische haperingen in de nieuwe tunnel bij Roermond, de zeperd van de Belastingdienst met de aangiften inkomstenbelasting en de tot tien jaar oplopende sluiting van het Rijksmuseum. Tien jaar! Maar ja, in alle gevallen gíng het al fout, dus wat heeft de Rekenkamer er nog te zoeken? Ramptoerisme. Sporenonderzoek na de brand.

Het kan anders. De vele honderden knappe koppen van het Lange Voorhout kunnen ook gaan meedenken bij de vormgeving van nieuw, grensverleggend beleid. De Rekenkamer is er voor de controle, de contre-rôle, maar die andere, dwarskijkende rol kan ze toch veel zinvoller vervullen, voordat het kalf verdronken is?

De rechtmatigheid van uitgaven waarop de Rekenkamer controleert is al jaren op een haar na honderd procent. Departementen evalueren steeds systematischer hun eigen werk. Daarom kan de Rekenkamer best proactiever gaan werken en meedenken bij de vormgeving van beleid. Ook dat draagt bij aan de doelmatigheid.

Bijvoorbeeld, hoe kan minister Vogelaar een succes maken van haar prachtwijken. Hoe kan de Belastingdienst rekening houdend met complexe aanbestedingsregels toch snel en slim IT-dienstverleners contracteren om uit de malaise te komen en het voor ons allen leuker maken. Hoe krijgt Plasterk ons Rijksmuseum eerder open?. Hoe moet Eurlings de kilometerheffing vormgeven? Allemaal lastige dossiers waar we de beste krachten uit de publieke sector op moeten zetten. Kan de Rekenkamer daar ook tijdig haar steentje aan bijdragen?

Er is in het Rekenkamercollege sinds vorige week een vacature voor een derde lid. Een moedige bestuurder zou een mooie vernieuwing zijn in dit bastion van rekenmeesters. Die helpt om niet alleen meer na te rekenen waar het misging, maar ook helpt voor te rekenen hoe het wél kan. Solliciteren kan tot 17 maart. Wie?