Ruime keus in burgemeestersposten

Een fors aantal gemeenten is op zoek naar een nieuwe burgemeester. Er zijn ruim vijfentwintig vacatures die onlangs zijn opengesteld of waarvoor binnenkort de sollicitatieprocedure wordt gestart. Daarbij zijn vijf middelgrote gemeenten met meer dan vijftigduizend inwoners. In Hilversum, Nieuwegein en Oss gaan in de loop van dit jaar de burgemeesters Ernst Bakker (Hilversum), Cor de Vos (Nieuwegein) en Herman Klitsie (Oss) met pensioen.

Stichtse Vecht en Súdwest Fryslân zijn twee nieuwe middelgrote gemeenten die als gevolg van een recente fusie op zoek moeten naar een Kroonbenoemde burgemeester. Beide fusiegemeenten hebben een waarnemend burgemeester, Mirjam van ’t Veld in Stichtse Vecht en Hayo Apotheker in Súdwest Fryslân. Mogelijk komt er later in het jaar ook nog een vacature in Alphen aan den Rijn, waar Bas Eenhoorn onlangs als waarnemer is benoemd na de vertrouwenscrisis die vlak voor Kerst tot het gedwongen vertrek van burgemeester Wim de Gelder leidde.

Daarnaast zijn er relatief grote gemeenten als de nieuwe fusiegemeente De Ronde Venen, Heerenveen en Weert - alle drie met meer dan 40 duizend inwoners - waar een nieuwe burgemeester nodig is. In Heerenveen gaf Peter de Jonge afgelopen herfst te kennen dat hij per 1 april ermee stopt. De Weertse burgemeester Jacq. Niederer solliciteerde met succes naar het burgemeesterschap van Roosendaal waar hij afgelopen maandag werd geïnstalleerd. Ronde Venen is op 1 januari van start gegaan met waarnemend burgemeester Marian Burgman en een van de eerste klussen van de nieuwe raad is de procedure voor een Kroonbenoemde burgemeester.

Babyboomers

Ruud van Bennekom van het Genootschap van Burgemeesters bevestigt dat er sprake is van een fors aantal burgemeestersvacatures. De verklaring daarvoor is niet alleen gemeentelijke herindeling waardoor ook kleinere nieuwe gemeenten als Eijsden-Margraten, Bodegraven-Reeuwijk en Medemblik op zoek moeten naar vaste, Kroonbenoemde burgemeesters. ‘Burgemeesters hebben soms vanuit een oogpunt van bestuurlijke continuïteit gewacht met hun vertrek tot het nieuwe college en de nieuwe wethouders zijn aangetreden.

De beroepsgroep is bovendien zeer senior. Er zijn nogal wat burgemeesters boven de 60 jaar. Je ziet de babyboomers nu vertrekken.’

Tot die groep van de vergrijsde burgemeesters, behoren de al genoemde De Vos (Nieuwegein), Klitsie (Oss) en Bakker (Hilversum). Ook burgemeesters van kleinere gemeenten maakten recentelijk bekend te stoppen om met (vervroegd) pensioen te gaan, zoals Hugo Schorer (Renswoude) en Jan Westendorp (Losser). Wim Denie (Moerdijk) behoorde ook tot die groep, maar zag zich door de brand bij ChemiePack en de nasleep ervan gedwongen om nog sneller, per 1 februari, de ketting aan de wilgen te hangen.

De pensionering van burgemeesters in het afgelopen jaar, zoals Michel Marijnen (Roosendaal), Jan van Maasakkers (Gemert-Bakel) en Joke van Doorne (Capelle aan den IJssel) en de invulling van openstaande vacatures (Vlissingen, waargenomen door Wim Dijkstra na de bestuurscrisis van 2007 en Hoogeveen vanwege het overlijden van Helmer Koetje) hebben de burgemeesterscarrousel in beweging gezet. In deze gemeenten werden burgemeesters uit kleinere gemeenten benoemd.

De vacature van Frank Koen (benoemd in Capelle) in Zederik is vorige week met de installatie van Coert van Ee ingevuld. Maar de vacatures die Niederer (Weert, benoemd in Roosendaal), Jan van Zomeren (Heumen, voorgedragen voor Gemert-Bakel), René Roep (Gilze-Rijen, benoemd in Vlissingen) en Karel Loohuis (Haaksbergen, voorgedragen in Hoogeveen) achterlaten, moeten nog opengesteld worden.

De drukte op de burgemeestersmarkt was voor de Zeeuwse commissaris van de Koningin Karla Peijs aanleiding om in Sluis een waarnemer te benoemen. Jaap Sala liet in september al weten dat hij komende zomer na 33 jaar actieve dienst in het openbaar bestuur met vervroegd pensioen wenst te gaan.

Gezien het grote aantal burgemeestersvacatures in combinatie met de financiële problemen van Sluis verwachtte Peijs geen kwalitatief goede kandidaten te krijgen voor de opvolging van Sala, zo bevestigt een woordvoerster van de Zeeuwse commissaris. Daarom besloot Peijs vorige week om de Vlissingse wethouder Jacques Suurmond tot waarnemer te benoemen. De 64-jarige Suurmond krijgt twee jaar de tijd om in Sluis financieel orde op zaken te stellen.

Raad aan zet

In de sollicitatieprocedure voor een Kroonbenoemde burgemeester is de gemeenteraad, in het bijzonder de vertrouwenscommissie, aan zet. De commissaris van de koningin ontvangt alle sollicitatiebrieven en geeft de namen van alle kandidaten door aan de raad met een advies van welke kandidaten de commissaris geschikt acht om op sollicitatiegesprek te komen. Als een gemeente zonder burgemeester komt, ligt het initiatief bij de commissaris. Hij of zij zoekt in zijn netwerk een geschikte waarnemer. Voor benoeming van de waarnemer worden de fractievoorzitters uit de raad gehoord. Als die massaal tegen zijn, ligt het niet voor de hand dat de uitgekozen waarnemer aan de slag kan.