RUD-weigergemeenten: het kan best anders

Het handjevol gemeenten dat zich niet naar de RUD-plannen van staatssecretaris Atsma wil schikken, zit niet om argumenten verlegen. Zij hebben financiële, organisatorische en/of bestuurlijke bezwaren.

Vijf gemeenten willen niet
Staatssecretaris Atsma heeft gedreigd met maatregelen tegen zes gemeenten die zich niet willen schikken in de plannen tot vorming van Regionale Uitvoeringsdiensten. (RUD's). Zij willen niet zonder meer hun taken op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving op milieugebied (VTH-taken) onderbrengen in een nieuwe gemeenschappelijke regeling, zoals Atsma verlangt. Het gaat daarbij  volgens Atsma om Weststellingwerf, Ooststellingwerf en Opsterland (de 'OWO-gemeenten'), Katwijk, Houten en Noordwijkerhout. De voorlichter van de gemeente Houten is echter ietwat verrast dat zijn gemeente is genoemd door Atsma, omdat Houten eind augustus in een brief aan de provincie heeft gemeld alsnog deel te willen nemen aan de Utrechtse RUD. Oorspronkelijke zag Houten meer in een 'dienstverleningsovereenkomst' met de RUD, maar daarvan is de gemeente teruggekomen. Daarbij gaat Houten er overigens wel van uit dat er ruimte moet blijven voor maatwerk, ook in de interpretatie van wat de basistaken zijn. Daarnaast moet de gemeenteraad nog akkoord gaan.

OWO-gemeenten
Maar de andere vijf gemeenten geven zich niet zomaar gewonnen. De drie Friese gemeenten Weststellingwerf, Ooststellingwerf en Opsterland werken al anige tijd aan onderlinge samenwerking en trekken in dit verband ook gezamenlijk op. Zij vinden de afstand tussen de gemeente en de geplande RUD (Fryske Utfieringstsjinst Miljeu en Omjouwing/FUMO) te groot, terwijl de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor RUD-handelingen bij de gemeenten blijft liggen. Daarnaast vrezen ze de hogere kosten van een RUD en het risico van hogere exploitatiekosten. Ook vinden ze een gemeenschappelijke regeling een te zware entiteit voor het beperkte aantal fte's dat ermee is gemoeid. Ze stellen een contractrelatie voor tussen de OWO-gemeenten en de RUD, voor het RUD-basistakenpakket.

Praten met Atsma
Burgemeester Fransisca Ravestein van Opsterland zegt namens de drie gemeenten dat het dreigement van Atsma niet helemaal uit de lucht komt vallen. "We horen het al een hele tijd. Maar we gaan binnenkort eerst het gesprek aan in Den Haag." Voor eind oktober staat er een gesprek met Atsma op de rol waarin de OWO-gemeenten alsnog willen pleiten voor een afwijkende aanpak. "Elders zijn er ook afwijkende modellen mogelijk gebleken." Daarbij verwijst ze met name naar de netwerk-constructies die in Overijssel en Limburg tot stand zijn gekomen, in plaats van een nieuw openbaar lichaam in de vorm van een gemeenschappelijke regeling. De Algemene maatregel van Bestuur van Atsma vindt ze "een ongelofelijk zwaar middel, vooral omdat we wel willen inkopen bij de RUD."

Zakelijke afweging
Katwijk heeft eerder dit jaar een onderzoek naar de uitvoering van de VTH-taken laten uitvoeren en daaruit bleek dat 'zelf doen' ten minste hetzelfde kwaliteitsniveau oplevert en ook iets goedkoper is dan overdracht aan de RUD. Daarop is besloten niet deel te nemen in de RUD, vooral ook omdat het wettelijke taken betreft. Burgemeester Jos Wienen toont zich dan ook verbaasd over de dreigende maatregelen van Atsma. "Dit lijkt mij een oneigenlijke manier om ons een wettelijk toebedeelde taak te ontnemen, en een behoorlijk precedent. En dat terwijl de staatssecretaris zich nooit persoonlijk op de hoogte heeft gesteld van onze argumenten." Wienen benadrukt dat het Katwijk niet om inhoudelijk of juridisch fanatisme gaat, maar gewoon om een zakelijke afweging. Hij overweegt contact op te nemen met Atsma en met andere weigergemeenten.

Financiën
Voor de gemeente Noordwijkerhout zijn de financiën doorslaggevend. Noordwijkerhout laat haar milieutaken al jaren uitvoeren door de Milieudienst lJmond (die volgend jaar met een aantal extra gemeenten opgaat in de RUD IJmond) en heeft besloten daar te blijven. "De gemeente Noordwijkerhout staat in principe open voor regiovorming, maar is geen voorstander van het onderbrengen van onze taken bij de RUD West Holland, omdat dat voor ons structureel een gat in de begroting van € 65.000 zou betekenen", laat een woordvoerster weten. De provincie was niet bereid dat tekort bij te passen. Een overstap zou ook het einde betekenen van een jarenlange goede samenwerking met de Milieudienst IJmond, stelt zij. In het met de Milieudienst afgesloten contract is een wettelijke verplichting om toe te treden tot een omgevingsdienst binnen de eigen veiligheidsregio wel opgenomen als ontbindende voorwaarde. Dinsdag is er overleg met enkele buurgemeenten over het vervolgtraject. "Wij gaan er vanuit dat de staatssecretaris open zal staan voor onze argumenten."