‘Rotterdam schendt grondrechten op grote schaal’

Van Kinderen constateert dat bij het formuleren van nieuwe maatregelen niet alleen de grenzen worden opgezocht, maar dat die soms bewust worden overschreden. De ombudsman heeft het over een mentaliteit van ‘het-doel-heiligt-de-midelen’ en ‘flinkheid’ die steeds vaker niet wordt gecorrigeerd door de rechter. In het jaarverslag schrijft Van Kinderen: ‘De burger die wordt geknot in zijn burgerlijke vrijheden in Rotterdam beschikt over onvoldoende informatie en rechtsbeschermingsmogelijkheden om het hem onwelgevallige overheidsoptreden te laten beoordelen; de rechtsbescherming laat te wensen over. Als gevolg daarvan wordt de overheid te weinig gecorrigeerd.’

Het jaarverslag bevat onder meer een opsomming van repressieve maatregelen. Van Kinderen constateert dat die door de verharding van het politieke klimaat deels niet meer als zodanig worden herkend. Het gaat onder meer om nep-parkeerverboden en grote verkeerscontroles om hoerenlopers weg te jagen; 25 duizend huisbezoeken op jaarbasis door interventieteams; het opleggen van gebiedsontzeggingen; cameratoezicht: 1.900 beeldschermen/camera’s in het openbaar vervoer, 212 beeldschermen/camera’s in het hart van Rotterdam die 24 uur per dag worden bekeken, plannen om het cameratoezicht met duizenden uit te breiden; gebruik van de mosquito (een hoge zoemtoon die alleen jonge oren kunnen waarnemen) om jongeren van bepaalde plekken te weren; de Rotterdamwet om woningzoekenden met lage inkomens te weren; plannen om de namen van overlastgevende jongeren aan de buurt door te geven.

De ombudsman wijst de Rotterdamse gemeenteraad op haar verantwoordelijkheid bij het rechtsstatelijke handelen. ‘De raad moet zich een afgewogen oordeel vormen over de aard van het optreden, de maatregelen in onderling verband bezien en beoordelen, en actief een balans tussen controle/toezicht/repressie en verweermiddelen daartegen realiseren.’ De overheid verliest aan moreel gezag als ze het slechte voorbeeld geeft bij het bewaken van de fundamenten van de rechtsstaat. Bijvoorbeeld door selectief te shoppen tussen de rechten die zij van waarde acht, schrijft Van Kinderen.

Het aantal klachten dat de ombudsman in 2007 bereikte was overigens wel 11 procent minder dan in 2006. De ombudsman denkt het komt doordat de gemeentelijke organisatie steeds beter ingesteld raakt op het herkennen en rubriceren van klachten, waardoor meer klachten direct door de gemeente kunnen worden behandeld.