Rotterdam geliefd voor campagne, Groningen gemeden

Sinds de overweldigende overwinning van BBB bij de Provinciale Statenverkiezingen dit jaar, heeft elke politicus het over de kloof tussen stad en platteland. Toch wil het binnen partijen zelf nog niet altijd lukken om die kloof te dichten. Relatief veel Kamerleden komen uit de ‘Randstedelijke’ provincies Noord- en Zuid-Holland, Noord-Brabant zou ondervertegenwoordigd zijn. Deze weken trekken lijsttrekkers enthousiast het land in om kiezers te overtuigen van hun gelijk. Maar laten de scheve verhoudingen op de kandidatenlijsten zich ook zien in de herkomst van de lijsttrekkers en de bestemmingen die zij kiezen?

Populair Rotterdam

De VVD trapte de campagne af met een verkiezingscongres in Rotterdam. Een populaire bestemming voor links en rechts, want ook PvdA-GroenLinks hield er een verkiezingscongres. PVV-leider Geert Wilders kwam na de aftrap in zijn geboorteplaats Venlo eerst naar Rotterdam, de SP organiseerde er al een ‘openbare avond over solidariteit en bestaanszekerheid’. Caroline van der Plas zou er zelfs een zangoptreden houden, maar annuleerde dit op het laatste moment vanwege de schietpartij in het Erasmus Medisch Centrum.

De populariteit van Rotterdam heeft wellicht te maken met het thema van deze verkiezingen: bestaanszekerheid. Het aantal kinderen dat risico loopt op een leven in armoede is met 16,5 procent het hoogst in Rotterdam. Vorig jaar haalde de stad het landelijk nieuws nadat een jongen van 11 flauwviel van de honger. Hij bleek het hele weekend niets te hebben gegeten. Ook heeft de stad een eigen variant op het toeslagenschandaal. Een algoritme dat de gemeente inzette om bijstandsfraude op te sporen, bleek onder meer mensen met een migratieachtergrond te discrimineren.

Reislust

De reislustigste lijsttrekker is waarschijnlijk Frans Timmermans. Hij begon deze zomer al aan een tour door Nederland, waarmee hij in vier weken twintig bezoeken aflegde. Daarvoor trok hij het hele land door: ‘van Reimerswaal tot Bellingwolde, van Tilburg tot Woudsend, Breda tot Leeuwarden, Heerlen tot Zwolle, Roosendaal tot Amsterdam’, schrijft hij zelf in zijn nieuwsbrief. De geboren Limburger citeert in zijn reisverslag zelfs enthousiast Ede Staal, de ‘Jacques Brel uit Groningen’ - al maakte de polyglotte lijsttrekker bij het omzetten van het Gronings naar Nederlands wel een vertaalfout, waardoor het ineens niet ‘nog nooit’ zo donker, maar ‘geen nacht’ zo donker was geweest.

Andere partijen lijken spaarzamer met de regionale bezoeken. Het CDA laat zich zelfs digitaal niet zien in het door het gasschandaal zwaar getroffen Oost-Groningen, ontdekte De Groene Amsterdammer. Facebook-advertenties voor lijsttrekker Henri Bontenbal worden niet aan bezoekers uit die regio getoond. Behalve een lezing in eigen CDA-kring aanstaande zaterdag, georganiseerd in Tolbert, vermijdt Bontenbal tot nu toe ook fysiek het noorden. Zijn coalitiegenoot ChristenUnie zoekt wel het contact met de getroffen Groningers op. Lijsttrekker Mirjam Bikker bracht afgelopen maandag met andere kandidaat-Kamerleden een werkbezoek aan het aardbevingsgebied.

Bustour

D66 voert een bijzondere campagne als het om Groningen gaat. Hans Vijlbrief, demissionair staatssecretaris van Mijnbouw, staat op plaats drie van de kandidatenlijst. Als staatssecretaris vertrok hij regelmatig naar Groningen voor een spreekuur met bewoners van het bevingsgebied. Nu maakt het kandidaat-Kamerlid een ‘bustour door het noorden’, waarbij vandaag ook lijsttrekker Rob Jetten aansluit.  

Onlangs leverde Vijlbrief felle kritiek op de lijsttrekkers van VVD, NSC, PvdA-GroenLinks en CDA. D66-lijsttrekker Jetten wilde naar het Debat van het Noorden komen, maar door afzeggingen van de andere lijsttrekkers kon het debat niet doorgaan. Jetten zelf suggereert op Twitter een creatieve oplossing aan NSC-leider Pieter Omtzigt: ‘Laten we het debat aangaan. Dat doe ik ook graag één-op-één. Ik regel een zaal in Groningen. Hebben we toch nog een Debat van het Noorden’, daagt hij zijn collega-lijsttrekker uit.

Scheve verdeling

Het zuiden is opvallend populair. Naast zijn landelijke tour, was Frans Timmermans ook al in Eindhoven om campagne te voeren. Geert Wilders trapte de PVV-campagne af in een kroeg in zijn geboorteplaats Venlo, de Partij voor de Dieren en het CDA congresseerden in Den Bosch. In tegenstelling tot zijn noordelijke tegenhanger, kan het Eindhovense Debat van het Zuiden op maar liefst zeven lijsttrekkers rekenen. Dilan Yeşilgöz (VVD) en Henri Bontenbal (CDA) weigerden deelname aan het Debat van het Noorden, maar komen in het zuiden wél opdagen.

Mogelijk heeft de aandacht voor het zuiden te maken met de herkomst van veel van de lijsttrekkers. Van de zittende partijen die meedoen aan de verkiezingen, zijn zes lijsttrekkers geboren in Noord-Brabant of Limburg. Noorderlingen zijn sinds het vertrek van de Fries Sybrand Buma, in 2017 lijsttrekker van het CDA, nergens te bekennen. Thierry Baudet uit het nabij Haarlem gelegen Heemstede is, net als in 2021, de ‘noordelijkste’ lijsttrekker.

Geboortegrond

Ook niet-zuiderlingen zoeken steun bij hun geboortegrond of in de plaats waar ze opgroeiden. Dilan Yeşilgöz is tot nu toe spaarzaam met regionale bezoekjes, maar voor Amersfoort, waar zij als kind jaren woonde, maakte zij een uitzondering. Met man en hond ging zij er flyeren op de markt. Henri Bontenbal trapte zijn CDA-lezingentour af in zijn toch al populaire geboorteplaats Rotterdam.

Pieter Omtzigt presenteerde zijn kandidatenlijst en verkiezingsprogramma in zijn geboorte- en werkplaats Den Haag. Voor een lezing over bestaanszekerheid trok hij naar Deventer, een halfuur rijden van het Overijsselse dorp waar hij opgroeide. Verder is de leider van de populairste partij in de peilingen zeer terughoudend met zijn publieke optredens. Of hij de komende weken met flyers in zijn jeugddorp Borne gesignaleerd zal worden, is dus nog maar de vraag.