Regio’s blij met kabinetsplan krimp

Volgens het kabinet is het een zaak ‘van nationaal belang’ om krimpgebieden de helpende hand toe te steken. Gewezen wordt op het feit dat krimpende gemeenten zelf geen geld kunnen verdienen met het ontwikkelen van bouwplannen. ‘Eerder werden in de jaren tachtig stedelijke gebieden met vereende krachten geholpen bij de stadsvernieuwing en het versterken van hun rol als economische motor.

Nu bij krimpregio’s de leefbaarheid verslechtert en de verdiencapaciteit terugloopt of soms verdwijnt, is het van nationaal belang om ook deze gebieden te helpen’, vindt het kabinet. De ministerraad heeft vorige week ingestemd met het Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling. Het plan is nog niet openbaar, omdat het Inter Provinciaal Overleg (IPO) er nog over moet beslissen. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is al wel akkoord.

Vooruitlopend op de presentatie van het rapport, heeft het kabinet een persverklaring uitgegeven, waarin een reeks maatregelen in het vooruitzicht wordt gesteld (zie bovenste kader). Ook het Gemeentefonds komt daarbij in beeld. Onderzocht wordt of de krimp gevolgen moet hebben voor het fonds. De focus in het Actieplan ligt op Zuidoost-Limburg (Parkstad), Oost- en Noordoost-Groningen en Zeeuws-Vlaanderen.’ Vooral op het gebied van wonen en onderwijs zijn volgens het kabinet ‘dringende maatregelen’ nodig.

Juiste moment

In de regio’s is met instemming op de kabinetsvoornemens gereageerd. ‘Als ik zie in welk tempo dit onderwerp bij het Rijk op de agenda is geplaatst, dan mogen we heel tevreden zijn’, zegt desgevraagd burgemeester Emme Groot (PvdA) van Delfzijl, een van de snelst krimpende gemeenten in Nederland. Groot noemt het posititief dat het kabinet erkent dat vooral de problemen in het onderwijs en de volkshuisvesting groot zijn. ‘Dit plan komt op het juiste moment. Gemeenten als Appingedam en Delfzijl hebben al jaren te maken met krimp, en zijn aan het eind van hun Latijn – ook in financiële zin.’

Lex Smeets, PvdA-wethouder Ruimtelijke Ordening in Heerlen, zegt ‘ontzettend blij’ te zijn. ‘We hebben geen groeisubsidies, maar krimpsubsidies nodig. Die grote pot met geld moet anders worden verdeeld. We zijn nog lang niet klaar, maar krimp is nu absoluut als een serieus thema op de Rijksagenda terechtgekomen.’

Van Waveren, CDA-gedeputeerde Ruimtelijke Ontwikkeling in Zeeland is ook positief: ‘In Sluis staan veel woningen van ruim 60 jaar oud. Die zijn dikwijls te klein en bouwkundig niet goed. Maar omdat ze grotendeels in private handen zijn, is het niet eenvoudig om ze op te knappen of om er andere woningen voor in de plaats te zetten. Het kabinetsplan biedt ruimte om op dit punt te experimenteren. Dat verschaft ons de mogelijkheid om uit te dokteren hoe we dit gaan aanpakken.’

Geld en solidariteit
Enkele hoofdpunten uit het Actieplan Bevolkingsdaling:

• Gemeenten moeten met regionale actieplannen ‘onderlinge solidariteit tonen en verstandig inspelen op bevolkings- en huishoudensdaling’.

   

• Experiment van 31 miljoen euro voor verbetering van de leefbaarheid in krimpgemeenten. Ook voor particuliere woningen. 

   

• Experiment met extra uitkering uit het Gemeentefonds voor krimpgemeenten. Onderzocht wordt ook of krimp gevolgen moet hebben voor het Gemeentefonds. 

   

• Het ministerie van Onderwijs bekijkt of de opheffingsnorm voor scholen in krimpgebieden moet worden versoepeld.

   

• Het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing wordt bij de volgende ronde in 2015 aangepast ten gunste van krimpregio’s.

   

Feiten krimp
De komende vijftien jaar krijgt 60 procent van alle Nederlandse gemeenten te maken met krimp.

• Ruim een op de tien gemeenten ziet haar bevolkingsomvang afnemen met 10 procent of meer.

   

• Oost- en Noordoost-Groningen, Zuidoost-Limburg en Zeeuws-Vlaanderen krimpen nu al. 

   

• In absolute aantallen verliezen Heerlen en Kerkrade de meeste inwoners, respectievelijk 17.000 (van de ruim 90.000) en 9.000 (van de 49.000).

   

• Bij een op de vijf gemeenten neemt binnen vijftien jaar ook het aantal huishoudens af, meest met gemeentegrootte tot 15.000 inwoners.