Referendum vertroebelt raadsverkiezingen

Acht van de elf raadsfracties in Apeldoorn willen niet dat het landelijk referendum over de ‘Sleepwet’ op 21 maart 2018, de dag van de gemeenteraadsverkiezingen, wordt gehouden. Zij roepen de Referendumcommissie in een brief op voor een andere datum te kiezen. In hoop op brede steun is de brief ook naar alle burgemeesters en gemeenteraden gestuurd. De SP is fel gekant tegen deze actie en gaat de minister om opheldering vragen.

Lokale thema’s

Het belangrijkste bezwaar van de Apeldoornse raad is dat het referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) de lokale thema’s bij de raadsverkiezingen overschaduwt. ‘We voorzien dat de gemeenteraadsverkiezingen te veel worden beïnvloed door het onderwerp van het referendum, doordat de debatten in de media en sociale media in beslag worden genomen door het referendum-thema. Bij lokale verkiezingen behoort het over lokale thema's te gaan, en niet over een wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten’, aldus de brief aan de Referendumcommissie.

Datum herzien

Ook al snapt Apeldoorn dat het vanuit financieel en organisatorisch oogpunt wellicht handig is om her referendum en de raadsverkiezingen op dezelfde dag te organiseren, verzoeken de acht raadsfracties de referendumcommissie ‘de datum van het referendum te herzien en in uw advies aan het parlement te adviseren het referendum niet op de datum van de gemeenteraadsverkiezingen van 21 maart 2018 te laten plaatsvinden’.

Steunbetuigingen

Veel steunbetuigingen zijn dit weekeinde binnengekomen bij een van de initiatiefnemers, de CDA-fractievoorzitter Jan Dirk van der Borg. ‘Onze boodschap dat het een onwenselijke situatie is, wordt breed gedragen.’ Of het gaat helpen, is nog maar de vraag. Op 14 november heeft de Referendumcommissie besloten dat het referendum op 21 maart wordt gehouden. Volgens artikel 56 van de Wet raadgevend referendum (Wrr) is er een wettelijke verplichting om indien mogelijk een referendum te combineren met reguliere verkiezingen. Dat kunnen dus ook Kamer- of provinciale verkiezingen zijn. Dit keer gaat het om raadsverkiezingen.

Sabotage

Het SP-Kamerlid Ronald van Raak heeft geen goed woord over voor de Apeldoornse actie. ‘Den Haag moet respect hebben voor de lokale autonomie en gemeenten moeten respect hebben voor initiatieven vanuit de bevolking.’ Hij is bang dat gemeenten het referendum gaan saboteren. ‘Dat is de vorige keer, bij het Oekraïne-referendum, ook gebeurd. Toen hebben gemeenten onvoldoende stembureaus ingericht. Nu is er weer een actie vanuit gemeenten om het referendum niet op 21 maart te houden.’ Van Raak wil morgen (dinsdag) van minister Kajsa Ollongren (D66) van Binnenlandse Zaken een uitspraak dat het referendum op 21 maart doorgaat en dat gemeenten daaraan moeten meewerken.

Geen mogelijkheden

De Referendumcommissie heeft inmiddels aan de raad van Apeldoorn laten dat weten dat er geen wettelijke mogelijkheden zijn om het referendum op een andere datum te laten plaatsvinden. 'Als binnen 85 dagen en een half jaar na het besluit van de Referendumcommissie een andere verkiezing zoals de gemeenteraadsverkiezingen zal plaatsvinden, moet de datum van die verkiezing als datum van het referendum worden aangewezen (art. 56 Wrr). Het besluit van de Kiesraad is 9 november 2017 onherroepelijk geworden. Op 10 november heeft de Referendumcommissie haar besluit over datum van het referendum genomen en besloten dat het referendum op 21 maart 2018 moet plaatsvinden. De Wrr biedt geen enkele mogelijkheid af te wijken van het gestelde in artikel 56', aldus de Referendumcommissie in haar brief aan Apeldoorn.