Rare jongens, die wethouders

Getuigenissen van lokale bestuurders

Het is haar gelukt de ligging en de grootte van de gemeente aardig afwisselend te houden, maar de getuigenissen zijn steeds hetzelfde: we rommelen maar wat aan. Dat is geenszins een diskwalificatie van de personen maar wel van het systeem. Het woord ‘wethouder’ komt dan wel geregeld in de bestuursliteratuur voor, maar een kandidaat-bestuur lijkt niet veel te hebben aan die omschrijvingen. ‘Er is geen handboek wethouder,’ verzucht menigeen. Anders dan de overdrachtdossiers, ontbreekt zoiets als een inwerkprogramma maar al te vaak. Kijk maar, is de boodschap aan nieuwbakken bestuurders. ‘Het is een vak wat je toch vooral in de praktijk leert,’ vergoelijkt meer dan één van hen.

Tegelijkertijd brengt het boek daar meteen verlichting in. Het brengt goed in beeld hoe eigenaardig de functie van wethouder eigenlijk is, tenminste in vergelijking met andere functies in het openbaar bestuur. Ook voor de meeste nieuwelingen in het vak is dat een verrassing. Waar de één verbijsterd is over hoeveel je te zeggen hebt, lijkt de ander confuus door over met weinig echte macht dat gepaard gaat.

Wethouders opereren in een collegiaal bestuur; alles wat ze doen vraagt een gezamenlijke verantwoordelijkheid van alle leden van het college. ‘Jullie zijn eigenlijk nulliteiten,’ leert één van hen van zijn burgemeester. Entiteiten die nul te vertellen hebben. Daarbovenop zijn ze ook nog eens eindverantwoordelijkheid verschuldigd aan de raad. Hetzelfde orgaan dat hen ook richting moet verschaffen bij de start van het beleid – maar nou niet altijd bekend staat om zijn duidelijke opdrachtverstrekking. De raad kent een interne machtsstructuur en groepsdynamiek die maar lastig is te voorspellen. Je moet er maar mee leren omgaan. Het boek geeft een duwtje in de richting van het inzicht, benodigd om het wethouderschap goed te vervullen: kies je eigen agenda, en blijf jezelf. Wees nederig, maar duidelijk. Ken de stukken, en laat het los. Het wethouderschap blijkt dan toch het vak waar je het best functioneert wanneer je anderen hun verantwoordelijkheid laat nemen.

Citaten uit het boek: ‘Personeelsbeleid is in de politiek een stiefkindje’ ‘Investeer in je ambtenaren, en leer ze terugpraten’

Wethouders: waarachtige (ver)leiders; In eigen beheer uitgegeven; ISBN 9789492870001, 240 pagina’s, € 24,95