Provincies dreigen extra geld te moeten ophoesten voor Deltaprogramma

In een vandaag gepubliceerd onderzoeksrapport benadrukt bureau NovioConsult dat er voor provincies de komende jaren veel werk aan de winkel is op het gebied van klimaatadaptatie. De verwachting is dat het Rijk zich steeds verder zal concentreren op waterveiligheid en de zoetwatervoorziening. Tegelijkertijd is er vanuit Europa toenemende druk om bij het bestaande beleid ook in breder verband rekening te houden met toekomstige klimaatveranderingen. In het rapport, dat tot stand is gekomen in opdracht van het Inter- Provinciaal Overleg (IPO), wordt beschreven dat provincies bij klimaatadaptatie een cruciale rol hebben en houden. Dit komt doordat de voorspelde klimaatwijzigingen direct van invloed zijn op provinciale kerntaken, zoals natuurontwikkeling, het bewaken van de grondwateren bodemkwaliteit en de regionale economische ontwikkeling.

NovioConsult heeft onder meer geïnventariseerd wat provincies tot nu toe hebben gedaan om in te spelen op veranderingen in het klimaat. Daartoe werden ruim 240 projecten onderzocht. Uit het rapport blijkt dat vooral is geïnvesteerd in bescherming tegen wateroverlast en het bestrijden van verdroging. Verdroging speelt een grote rol in sommige regio’s, met name in het landelijk gebied, maar ook in de natuur.

Bij de aanleg of het beheer van infrastructuur speelt het klimaat vooralsnog een ondergeschikte rol. ‘Dat is nog in de verkennende fase’, zegt directeur Erik Opdam van NovioConsult. ‘Er wordt bijvoorbeeld nagedacht over de vraag welke rol wegen kunnen spelen bij het compartimenteren van gebieden die gevoelig zijn voor overstromingen. En bij de aanleg van nieuwe infrastructuur wordt bekeken of een weg bij extreem hoogwater als evacuatieroute kan dienen. Dat is in ontwikkeling.’

Nog lang niet alle provincies hebben hun planologisch beleid afgestemd op de klimaatverandering. Friesland, Flevoland en Zeeland hebben geen klimaatparagraaf in hun structuurvisie. Groningen, Drenthe, Overijssel, Noord-Brabant en Limburg hebben aangekondigd de klimaatverandering te zullen meenemen in toekomstige structuurvisies. Noord-Hollland, Gelderland, Utrecht en Zuid-Holland hebben dit al gedaan.

Het IPO is blij met de inhoud van het rapport. ‘Sinds in 2007 met het Rijk, gemeenten en waterschappen het Nationaal Programma Adaptatie Ruimte en Klimaat is afgesproken, is er bij de provincies duidelijk van alles op gang gekomen. Veel onderdelen zijn vrij snel geïntegreerd in het reguliere beleid’, zegt Marten van der Gaag, programmaleider klimaat bij de provinciekoepel.

Volgens Van der Gaag hebben provincies in de nu aflopende bestuursperiode honderden miljoenen geïnvesteerd in maatregelen die het klimaat ten goede komen. Dit varieert van het stimuleren van de ontwikkeling van duurzame energie, tot het subsidiëren van het isoleren van woningen. Bij het Rijk concentreert de aandacht zich vooral op waterveiligheid, en de zoetwatervoorziening. Dit komt samen in het Deltaprogramma, waarvoor de financiering nog bij lange na niet rond is en waaraan ook de regio’s een bijdrage moeten leveren.

Erik Opdam benadrukt dat provincies er verstandig aan doen hun beleid op het gebied van klimaatadaptatie verder te ontwikkelen. Anders zal dit ondersneeuwen door de sterke aandacht voor het Deltaprogramma. Provincies moeten in Opdams visie ook met elkaar samenwerken. Hoger en lager gelegen gebieden, of provincies met zand- of juist kleigrond hebben een vergelijkbare problematiek en zouden samen beleid moeten ontwikkelen, bepleit hij. NovioConsult adviseert verder om de komende 4 jaar ‘niet voor de gemakkelijkste weg te kiezen’. In plaats van het voortzetten van het werk op succesvolle projecten, zouden provincies juist nieuwe wegen moeten inslaan om een extra slag te kunnen maken.