Proleten en parasieten

Natuurlijk is het geen onfatsoenlijke, maar een oud-liberale positie om te ontkennen dat de overheid een zorgplicht voor de kunsten heeft. Maar als de overheid die zorgplicht in het verleden op zich heeft genomen, is het wel zo netjes om die plicht zonder al te veel shock and awe af te bouwen.

Maar wie al enige sympathie voor het verzet van de kunstsector mag hebben opgevat, na gisteren zal hem zijn mededogen wel zijn vergaan. Een heuse Mars der Beschaving trok van Rotterdam naar het Malieveld, en eindigde in de gewelddadige amok waaraan we de progressieve medemens weer herkenden. Maar die klappen waren het ergste nog niet. De argumentatie was nog erger.

Wie pretendeert dat hij met zijn mars de beschaving vertegenwoordigt in een strijd tegen de onverdraaglijke lichtheid van een liberale staatssecretaris voor cultuur, bezondigt zich aan een hyperbool van Wilderiaanse proporties. Kunst schept geen beschaving. Er zijn zeer veel beschaafde mensen die nog nooit in het Rietveld Schröderhuis zijn geweest, de muziek van Arnold Schönberg niet kennen, noch de literaire theorie van Viktor Sjklovski over de autonomie van het kunstwerk. Maar er zijn heel veel mensen die daar van alles van af weten, maar niet beschaafd zijn in de eigenlijke betekenis van het woord.

Dat bleek gisteren. Beschaving bestaat in innerlijke vorming, in een ‘rijk geïnstrumenteerd innerlijk leven’, dat zich primair uit in wellevendheid en hoffelijkheid. Een van de ergste zonden tegen de wellevendheid is alle uiting van morele zelfverheffing. De suggestie dat je zelf zo verschrikkelijk beschaafd bent en zo’n VVD’er en ander proleterig volk per definitie niet. En dat die proleten niet moeten zeuren en gewoon je hobby moeten betalen.

Bah!

De zanger Ernst Daniël Smid verkondigde op het Malieveld dat het de kunsten zijn die ons ervan weerhouden om met knotsen te zwaaien en onze vrouwen aan hun haren een grot in te slepen. Dat doen PVV’ers, en dit kabinet is door de PVV gegijzeld en deze bezuinigingen zijn de prijs die dit kabinet voor die gijzeling moet betalen.

Nog bonter maakte het de slotspreker, de ‘dichter des vaderlands’ Ramsey Nasr. Allemaal rancune en leedvermaak van vrijemarktfetisjisten, zo verklaarde hij de bezuinigingen. Elke herinnering aan Nederland wordt uitgewist door een premier die Nederland aan de Nederlanders wilde teruggeven. Dit kabinet trekt ons terug in het dierenrijk door de mens uit ons weg te halen.

Hij zei het echt. Het is het verwijt aan een kabinet dat nog altijd 700 miljoen euro aan de kunsten spendeert, net zoveel als in 2005. Welke woorden moet zo’n meneer Nasr kiezen als de barbarij zich werkelijk zou opdringen?

Met dit soort acties, teksten en argumentatie komt direct bloot te liggen waarom die kunstenaars niet het slachtoffer zijn van de barbarij van rancuneuze proleten, maar deze gang van zaken aan zichzelf te danken hebben. In hun verhevenheid hebben ze zich mijlenver van de rest van de samenleving verwijderd. Zolang invloedrijke vrienden hun financiering bleven regelen, was er niets aan de hand. Maar daar komt nu blijkbaar een einde aan. En in de schreeuwerigheid die dan volgt zie je ineens de kern: hele en halve parasieten die zich schuimbekkend in hun woede wentelen nu zij hun eigenbelang niet meer als de morele plicht van anderen kunnen verkopen.

Na afloop van het debat in de Tweede Kamer hoorde ik Halbe Zijlstra zeggen dat hij zijn bezuinigingsplannen gewoon ging doorvoeren. Mij kon het niet meer schelen. Maar ik geef toe, ik woon diep in de provincie.