Pragmatisme versus dualisme

D66-fractievoorzitter Christa Hendriksen heeft het gehad met de coalitiepartijen in Vianen. Ze is niet de enige.

De situatie is ook gek. Toen Viaanse coalitiepartijen in het voorjaar over een nieuw college onderhandelden, kwam men er op uit dat de grootste partij in de raad, Lokaal Alert, géén wethouder zou leveren. Als ruil daarvoor bedachten ze de volstrekt onduale constructie dat fractievoorzitter Harry van Tilburg dan maar aan zou schuiven bij de collegevergadering. Om daar ‘ten volle te kunnen participeren in de meningsvorming,’ zoals het in het coalitieakkoord staat. Vanavond debatteren de raadsleden over de constructie. De bijeenkomst wordt voorgezeten door toenmalige informateur Hans van den Heuvel en heeft niet de status van een raadsvergadering.

Volgens D66-woordvoerder Hendriksen is de gesmede constructie pertinent onjuist. ‘Het is ontegenzeggelijk in strijd met de dualisering,’ stelt ze. ‘Het kan niet dat één raadslid anders of eerder geïnformeerd is dan de rest.’ Raadscollega Job de Jong (ChristenUnie) valt haar bij. ‘Deze afspraak is in het belang van één partij, niet in het belang van Vianen.’

Hun pregnante betogen doen de coalitiepartijen echter niets. ‘Het was een noodverband omdat we maar vier wethoudersposten en vijf coalitiepartijen hadden,’ verdedigt Harry van Tilburg zijn rol. ‘Het is voor mij ook moeilijk de de rollen gescheiden gehouden,’ erkent hij. Ook de andere coalitiepartners staan als een blok achter de afspraak. Volgens Jan Scheringa (CDA) is dit beter dan vroeger. ‘Toen was de verhouding acht tegen negen en was er helemaal geen dualisme.’

Siebolt Nieuwenhuis (VVD) wuift weg dat het in strijd met wetten zou zijn. ‘Het is net als met een broek. Soms draag je 'm zo — en dan weer zo,’ vergelijkt hij. ‘Soms leef je naar de letter en dan weer naar de geest van de wet.’ De VVD'er benadrukt dat de wet de mogelijkheid niet expliciet verbiedt. Dick den Hertog (SGP) vindt de raad juist wél duaal. ‘Het CDA heeft laatst nog vóór een amendement van D66 gestemd,’ verklaart hij. 'De doelstelling van de dualisering was niet dualisme, het was sterker bestuur,’ voegt PvdA’er Joop van Monfoort er aan toe. ‘Wij hebben sterk bestuur mogelijk gemaakt.’ Maar met dát argument kun je ook een dictatuur instellen.

De verdediging van de coalitie heeft Hendriksen en De Jong niet op andere gedachten gebracht. ‘Er zit een raadslid in het college,’ herhaalt Hendriksen nog eens. ‘Dat gaat in tegen de ontvlechting van bestuur.’ Burgemeester Wim Groeneweg vindt dat Hendriksen zich druk maakt om niks. 'Bij de collegevergaderingen schuift ook wel eens een ambtenaar aan,' probeert hij. Dat ambtenaren onderschikte aan hen zijn, is een verschil wat alleen Hendrikse niet ontgaat. 'Maar die zijn géén raadslid!’ is haar repliek. ‘In de Tweede Kamer schuiven ook oppostiepartijen aan,’ jammert wethouder Marcel Verweij. ‘Niet bij de Kabinetsvergaderingen,’ pareert Hendriksen.

‘Volgens mij is het debat wel afgelopen,’ concludeert voorzitter Van den Heuvel na een tijdje. ‘U bent het niets eens,’ oordeelt hij zonder ironie. De gelederen van de coalitie blijven gesloten. De oppositie blijft boos. En het Viaans College houdt de beschamende constructie schouderophalend in stand. Het is te hopen dat het gemeentebestuur zoiets als verkeerswetten of privacyregels niet net zo laconiek hanteert als de gemeentewet. Anders zou het in Vianen naast een bestuurlijke knutselclub ook nog eens levensgevaarlijk kunnen worden.

John Bijl
Lees hier alle Mystery Burgers in het dossier

Lees ook de reactie van hoogleraar staatsrecht Douwe Jan Elzinga op deze column: 'Dualisme in Vianen in het geding'