Paul 't Hart: van zorgzame naar teleurstellende overheid

Sinds het begin van de coronacrisis is de druk op de veerkracht van mensen, organisaties en instituties toegenomen. Er kunnen nieuwe golven ontstaan en ‘lockdowns’ worden ingesteld. Veel mensen voelen zich overbelast, stelt Paul ’t Hart, hoogleraar Bestuurskunde aan de Universiteit Utrecht.

In korte minicolleges van ongeveer 8 minuten bespreken hoogleraren bestuurskunde uit Nederland en Vlaanderen wat de corona-crisis betekent voor de bestuurswetenschap en omgekeerd wat de bestuurswetenschap betekent voor het begrip van de crisis en voor handelingsgevolgen. Aan het begin van deze reeks gaf Paul 't Hart zijn visie op de bestuurskundige gevolgen van de coronacrisis. In deze laatste aflevering blikt hij terug en evalueert hij waar we staan en waar we heen gaan.

Van transparant naar sluimerend

‘t Hart constateert dat we om moeten gaan met voortdurende onzekerheid, maar wel handelen, en bijvoorbeeld begrotingen voor 2021 maken. De stemming verandert, met meer protesten, kritiek, minder discipline en andere verwachtingen van politiek en organisaties, zoals de politie. Het zicht op de crisis is lastig te organiseren, omdat we naast het medische dashboard ook met andere curves moeten omgaan, economisch, sociaal, maatschappelijk. De crisis, is anders gezegd, meer sluimerend en opflakkerend geworden, meer ‘wicked’, met gevolgen voor alle facetten van het sociale leven.

Van uitdelen naar herverdelen

Volgens ’t Hart is het minder een probleem van buiten en meer vanbinnen, endogeen. Het uitdelen houdt op, het herverdelen begint. De zorgzame overheid verandert meer in een teleurstellende overheid. Het wordt meer politics as usual, zeker met een verkiezingsjaar voor de boeg, en de strijd om beleid laait op. Voor leiderschap betekent dat meer nadruk op het bieden van hoop en het organiseren van redundantie of georganiseerde inefficiency, meer nadruk op politieke verantwoording – hopelijk lerend in plaats van beschuldigend – en meer nadruk op kansen pakken en mogelijkheden zien. De Coronacrisis blijkt een ongekende bestuurlijke en democratische stresstest, waar we voorlopig niet van af zijn, betoogt ’t Hart.