Over luie chefs en andere klaplopers

Inkijkje in de ambtelijke top

De zwakte van elke biografie die met medewerking van de hoofdpersoon verschijnt, is natuurlijk dat er een eenzijdige kijk op de recente geschiedenis wordt gepresenteerd. Ook in het geval van Docters is zijn blik op de gebeurtenissen natuurlijk ­gekleurd, maar één ding kan hem niet ­verweten worden: hij spaart zichzelf en ­anderen niet en het boek is bepaald ­openhartig te noemen.

Dat laatste is opmerkelijk voor een ­topambtenaar die onder meer leiding gaf aan de directie politie, de toenmalige ­Binnenlandse Veiligheidsdienst en de ­eerste voorzitter werd van het college van Procureurs-Generaal bij het Openbaar ­Ministerie. De vele tientallen, zo niet honderden dossiers waarmee hij in aanraking kwam passeren de revue in de beschrijving van zijn lange loopbaan, die overigens begon bij de Inspectie der Rijks Financiën en eindigde bij de Autoriteit Financiële Markten. Vijf markante hoofdstukken vormen de rode draad, na een inleidend hoofdstuk over zijn jeugd in Zeist, getekend door het gemis van zijn vader, een te grote gezinsverantwoordelijkheid voor de jonge ­Arthur, armoede thuis en het voortdurend vechten tegen uitsluiting op school.

Maar zwaarmoedig kan het boek toch ­allerminst genoemd worden. Daarvoor is het aantal anekdotes en ontboezemingen van de voormalige topambtenaar eenvoudigweg te groot. De omgangsvormen in Den Haag, de klaplopers met naam en toenaam die hij op departementen tegenkomt, de luiheid die hij aantreft bij superieuren, het komt allemaal aan de orde,.

Van het verhaal over het bouwen van ingewikkelde papieren vliegtuigjes met zijn eerste kamergenoot, het conflict als hij het nieuw gestarte rijkstrainee-programma wil verlaten en dreigt naar de vakbond of naar de pers te gaan. Of over de chef die op kantoor altijd op pantoffels liep en op de dag dat de minister hem ontbood bijna verstek moest laten gaan omdat Docters zijn schoenen had verstopt. Hoe hij als BVD-chef een Lada bereed en meer, zoals ambtelijke trucs, interdepartementaal spel, uit de hand gelopen ambtenarenborrels en pogingen tot een dolksteek in de rug van vermeende vrienden.

Maar goed, Docters spaart zichzelf evenmin, staat zelf ook zijn mannetje maar moet van zichzelf na twee hartaanvallen rond zijn 40e strafregels schrijven, zoals: ‘Ik mag niet meer doelbewust afstevenen, streven en duwen (pushen) naar een grote carrière (100x).’ Ondanks zijn beperkingen en deze straf­regels is het er beslist wel van gekomen.

Citaat uit het boek:
‘Ik mag niet meer doelbewust afstevenen, streven en duwen (pushen) naar een grote carrière (100x)’

Een spoor van vernieuwing, Arthur Docters van Leeuwen met Lars Kuipers; Prometheus 2020; 29.99 euro