'Helmond wil promoveren'

GroenLinkser Arno Bonte was niet weg te denken uit de Rotterdamse politiek. En waar wordt hij begin juni wethouder? In het Brabantse Helmond. ‘Ik heb hier meer ruimte dan in Rotterdam om mijn milieuambities waar te maken’, zegt de pendelende bestuurder.

‘De dominantie van de auto in de stad is mij een doorn in het oog’, zegt de Helmondse wethouder Arno Bonte (44). We kijken uit op de Kasteel Traverse, een chique naam voor de N270. ‘Het is van de zotte dat zo’n drukke provinciale weg dwars door de stad loopt. Dat is niet van deze tijd. Mensen uit Deurne die naar Eindhoven willen, rijden nu dwars door Helmond.’ Als ze zich keurig aan de snelheid houden doen ze dat niet met 70 km per uur, zoals op de ringweg in Eindhoven, ‘maar 50 kilometer is nog te hard in de stad. Ik wil in Helmond overal een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur invoeren. Daarvoor heb ik de steun van de gemeenteraad. Over de N270 ga ik praten met de provincie.’

De Helmondse wethouder Bonte. Daar is geen speld tussen te krijgen, maar verneukeratief is het wel. Bonte heeft geen zwemles gehad bij de Helmondse Watervrienden, hij heeft niet op het Carolus Borromeus College gezeten en hij heeft nog nooit een frikandel XXL speciaal bij het Helmonds Friethuys naar binnen gewerkt. De wortels van Arno Bonte liggen 125 kilometer verderop, in de grote havenstad Rotterdam. Daar zat hij op school, die hij trouwens niet heeft afgemaakt (‘ik was veel te eigenwijs’), en daar zat hij eerst dertien jaar voor GroenLinks in de gemeenteraad en was hij vier jaar wethouder duurzaamheid, luchtkwaliteit en energietransitie. Een in het oog springende bestuurder die zich thuis voelde in de bikkelharde Rotterdamse politieke arena.

‘Ik was graag weer wethouder in Rotterdam geworden, maar er rolde dit voorjaar een coalitie zonder GroenLinks uit. Veel tijd om mijn teleurstelling weg te slikken had ik niet, want ik werd door partijgenoten in Helmond benaderd. Ze zochten een wethouder met ervaring’, zegt Arno Bonte in Grandcafé De Vijfhoeck. Hij belde met ingewijden en stapte op Station Blaak in Rotterdam op de trein.

Meer ruimte

Wat hij na twee keer overstappen en bijna anderhalf uur treinen in de Brabantse gemeente bespeurde beviel hem. Bonte: ‘Hier liggen razend interessante kansen. Mijn groene en linkse hart gaat er sneller van kloppen. Helmond wil een autoluw centrum, de stad bouwt de duurzaamste woonwijk van Nederland en wil in 2035 klimaatneutraal zijn. Dat was de inzet van GroenLinks bij de verkiezingen in Helmond en daarmee werd de partij de grootste. Ik heb hier politiek meer ruimte dan in Rotterdam om mijn milieu-ambities waar te maken.’

Helmond blij, althans de coalitie van GroenLinks, PvdA, SP, D66, Lokaal Sterk en 50Plus, maar in Rotterdam werden de wenkbrauwen gefronst. Bonte: ‘Zo van: ben je hier wethouder geweest, en dan ga je naar Helmond, van de eredivisie naar de eerste divisie? Zo voel ik dat zelf niet. De stad bruist van de ambitie. Helmond wil promoveren van de eerste naar de eredivisie. Dat spreekt mij aan. Helmond groeit de komende tien jaar van bijna 95.000 naar meer dan 100.000 inwoners.

Helmond is een van de gangmakers binnen de Brainportregio en motor van nieuwe duurzame industrie. De stad wil een schaalsprong maken, maar dan wél een kwalitatieve. Daarom trek ik met wethouder Rik Thijs in Eindhoven op om Eindhoven/ Helmond als duostad te laten deelnemen aan de Europese klimaatmissie.’

Arno Bonte stapte dit voorjaar graag in het Helmondse college, maar wel op één voorwaarde: hij wilde in Rotterdam blijven wonen. Bonte: ‘Daarover ben ik vanaf het begin duidelijk geweest. Ik ben een geboren en getogen Rotterdammer. Dáár is mijn sociale omgeving. Mijn vrienden en familie wonen er. Dat wilde ik niet loslaten. Dat vond mijn partij prima, net als de coalitiepartners. De oppositie was er niet zo blij mee. Ik snap hun kritiek. Ik was als oppositielid in Rotterdam ook niet de gemakkelijkste. Maar ik heb in Rotterdam ook in een college gezeten met twee wethouders die van buiten kwamen en daarvan de meerwaarde gezien. Die situatie hebben we nu ook in Helmond.

Collega-wethouder Martijn de Kort woont in Vught. De overige vijf wethouders komen uit Helmond. Zo’n combinatie heeft voordelen. Met wethouders van buiten breng je ervaring en nieuwe inzichten binnen. Niet alles hoeft te blijven zoals het al vijftig jaar gaat. Het is ook gezond voor een bestuurder om in een andere omgeving aan de slag te gaan. Met Martijn heb ik de afspraak gemaakt dat we ons ook blijven verbazen in Helmond.’

Rotte eieren

Vanochtend nog, op werkbezoek in de wijk Brouwhuis. Wethouder Bonte: ‘In deze wijk hebben inwoners al acht jaar lang last van de stank van een mestverwerkend bedrijf. De wijk is ten einde raad. Ze willen dat er een einde komt aan de rotte eierenlucht, en ik ben het volkomen met ze eens. Ik ben er primair voor de inwoners, niet voor overlastgevende bedrijven. Dat bedrijf had nooit op het bedrijventerrein in de wijk mogen komen. En als het dan toch een vergunning krijgt, van de provincie overigens, dan moeten ze ervoor zorgen dat de wijk geen stankoverlast heeft. Dat is niet gebeurd. Economische belangen mogen nooit boven de leefkwaliteit van inwoners worden gesteld.

Een soortgelijke situatie trof ik aan bij een bedrijf dat tot 2017 in de buurt van een volkstuinencomplex chemische PFAS-stoffen uitstootte. Eén van mijn eerste besluiten als wethouder was de sluiting en sanering van de volkstuinen, zodat er weer veilig groente verbouwd kan worden. We gaan de rekening bij het bedrijf neerleggen. Dat gaat heel wat juridisch getouwtrek opleveren, maar je moet als gemeente wel pal voor de gezondheid van je inwoners staan.’

De provincie zal het weten dat Arno Bonte is neergestreken in Helmond. Het kan zo niet langer met de N270 en ook de mestverwerker in Brouwhuis moet worden aangepakt. ‘Ik wil dat het bedrijf met maatregelen komt en dat de vergunning wordt aangescherpt. Dat is in Rotterdam een succesformule gebleken om de overlast van kolenoverslagbedrijven aan te pakken.’

Maar werkt dat ook in Brabant? Bonte: ‘Ik realiseer mij dat de provincie hier veel bepalender is dan in Zuid-Holland. Het is in Helmond ook wel de politieke cultuur om eerst naar de provincie te kijken. Dat doe ik niet. We moeten niet achter de provincie aanlopen, maar eerst nadenken wat we zélf willen. Als ik dan constateer dat een bedrijf de geur van rotte eieren loslaat op een woonwijk, dat móet ik daar iets aan doen. Ik weet dat we midden in de Peel zitten, maar mest verwerk je niet in stedelijk gebied.’

Politieke cultuur

Arno Bonte was zoals gezegd raadslid en wethouder in Rotterdam. Het kan er hard aan toegaan, daar aan de Coolsingel. Wethouder Bonte: ‘Het rauwe van de stad Rotterdam zie je terug in de politieke cultuur. De debatten worden op het scherpst van de snede gevoerd. Politieke inzichten botsen er op lokaal niveau. In veel andere gemeenten is het debat veel gemoedelijker.’ In Helmond bijvoorbeeld? Bonte: ‘In de bestuurlijke contacten met de provincie of de omringende gemeenten merk ik dat men erg aardig is voor elkaar en dat de pijnpunten niet altijd meteen op tafel komen. In de Helmondse politiek herken ik wel wat van de Rotterdamse directheid. Misschien komt dat omdat Helmond ook van oudsher een arbeidersstad is. Maar je moet de cultuurverschillen ook niet overdrijven. Onafhankelijk van de lokale cultuur behoor je als bestuurder te zorgen voor een mooie gemeente voor je inwoners, ben je er voor de mensen die je steun nodig hebben en help je de samenleving een stukje vooruit.’

De oude fabrieksstad Helmond heeft met zijn Brainport Smart District ongekende potentie om het leven van de Helmonders te verbeteren, vindt GroenLinks-wethouder Bonte. ‘Er zijn hier veel milieuproblemen die moeten worden aangepakt, maar er zijn ook enorm veel kansen. Maar in alle gevallen kies ik onvoorwaardelijk voor de bewoners.’ En dan is het nuttig om niet over de A16, A58 en N270 tussen Rotterdam en Helmond te pendelen, maar om dat over het spoor te doen. Bonte: ‘Wist je dat Helmond vier treinstations heeft? Niet één stad in Brabant heeft er zoveel. Die stations zijn een kans om het vervoerssysteem in Helmond duurzaam en gebruiksvriendelijk in te richten.’ Om te beginnen met elektrische bussen die stations verbinden met de wijken en het centrum van de stad. Bonte: ‘Maar de provincie heeft de afgelopen jaren juist enorm bezuinigd op het busvervoer. Daar zal ik dus nog stevige gesprekken met ze over voeren.’

Fietsstraten

Het heen en weer reizen met de trein heeft nog een voordeel: de wethouder mobiliteit is in Helmond ‘veroordeeld’ tot de fiets. Bonte: ‘En dan ervaar je dat de stad is ingericht op de auto. De auto staat hier op één, de fiets komt ergens op de derde plaats. Dat moeten we omdraaien. Er moeten meer fietspaden en fietsstraten komen, zodat het gemakkelijk en plezierig wordt om in Helmond de fiets te pakken. Ik wil de rode loper uitrollen voor de fiets. We zijn daarom vorige maand begonnen met een proef op een kruising om fietsers sneller groen licht te geven. Begin volgend jaar wordt het systeem van slimme verkeerslichten in heel Helmond ingevoerd. Een mooi uithangbord voor Helmond als stad van de smart mobility.’

Blijft er voor de wethouder nog een kwestie over: het vuurwerk. In 2008 trok hij als raadslid ten strijde tegen het consumentenvuurwerk. Hoon viel de jonge Rotterdammer met zijn stekeltjeshaar ten deel. Twaalf jaar later, Bonte was inmiddels wethouder duurzaamheid en luchtkwaliteit, stelde Rotterdam als eerste stad in Nederland een volledig vuurwerkverbod in. Helmond volgde de Maasstad niet. Nog steeds mag iedereen er tijdens oud en nieuw vuurpijlen afschieten. ‘Het wordt hier misschien ook tijd voor een totaalverbod’, zegt Bonte. Misschien? Wat is er gebeurd met de Rotterdamse directheid?

De wethouder: ‘Het is in Helmond net zo relevant als in Rotterdam, maar het is een gevoelig onderwerp. Het is verstandig om de discussie daarover zorgvuldig te voeren. Ik heb een verbod op consumentenvuurwerk altijd gekoppeld aan het alternatief van een professionele vuurwerkshow. Tien jaar geleden begonnen we daarmee in Rotterdam bij de Erasmusbrug. Wat zou er mooier zijn dan een vuurwerkshow in de tuin van Kasteel Helmond?’