Onjuiste inlichtingen door de overheid: (on)rechtmatig?

Maar wat als je dat doet en die informatie blijkt achteraf onjuist te zijn? Schade ligt dan op de loer.  Maar is de overheid daarvoor altijd aansprakelijk? Een uitspraak van de Rechtbank Limburg laat zien waarom je niet altijd blind kunt varen op informatie van de overheid.

De ontwikkeling van een speelparadijs

Een ontwikkelaar wil in de gemeente Sittard-Geleen een indoor speelparadijs voor kinderen realiseren. De ontwikkelaar schakelt daarvoor een adviseur in die de vraag moet beantwoorden of het speelparadijs past binnen het bestemmingsplan, of dat er vergunningen nodig zijn. De adviseur neemt daarover contact op met de gemeente. De gemeente bericht de adviseur dat het speelparadijs past binnen het bestemmingsplan. Enige tijd later bericht de gemeente de adviseur dat er sprake is van onjuiste informatie. Het speelparadijs past bij nader inzien toch niet binnen het bestemmingsplan. Voor de realisatie ervan moet worden afgeweken van het plan, aldus de gemeente. De gemeente betwijfelt of dat mogelijk is. De ontwikkelaar ziet de realisatie van het speelparadijs in rook opgaan.

De ontwikkelaar start een procedure bij de rechtbank

Ondanks excuses van de gemeente, laat de ontwikkelaar het er niet bij zitten. Hij vindt dat de gemeente onrechtmatig heeft gehandeld door het verstrekken van onjuiste informatie. Hij vraagt de rechtbank om de gemeente te veroordelen tot schadevergoeding. De gemeente is het er niet mee eens. Zij erkent dat er onjuiste inlichtingen zijn gegeven, maar vindt de conclusie dat er sprake is van onrechtmatig handelen te ver gaan.

Verstrekken van onjuiste inlichtingen niet automatisch onrechtmatig

De rechtbank moet de vraag beantwoorden of de onjuiste inlichtingen van de gemeente een onrechtmatige daad opleveren jegens de ontwikkelaar. Daarbij stelt de rechtbank voorop dat wanneer een overheidsorgaan (zoals een gemeente) onjuiste en/of onvolledige inlichtingen verschaft, dit niet automatisch betekent dat sprake is van onrechtmatig handelen. De rechtbank verwijst daarvoor naar het arrest van de Hoge Raad ’s-Hertogenbosch/Van Zoggel. Uit het arrest vloeit voort dat de vraag of een overheidslichaam aansprakelijk is voor schade als gevolg van onjuiste mededelingen, moet worden beantwoord aan de hand van alle omstandigheden van het geval.

Rechtbank neemt onrechtmatigheid niet snel aan

Daartoe moet in de eerste plaats de inhoud van het verzoek worden meegewogen en hetgeen de gemeente daaromtrent heeft moeten begrijpen. Daarnaast moeten de aard en inhoud van de door de gemeente gegeven inlichtingen worden meegewogen en hetgeen de belanghebbende daarover heeft moeten begrijpen. Pas als de belanghebbende er in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs op heeft mogen vertrouwen dat hem juiste en volledige inlichtingen werden gegeven, kan er sprake zijn van onrechtmatigheid. De rechtbank neemt onrechtmatigheid daarom ook niet snel aan.

Inlichtingen van de gemeente niet onrechtmatig

De rechtbank buigt zich over de vraag of de onjuiste informatie is verstrekt als antwoord op een duidelijke vraag. De vraag was of het speelparadijs valt binnen de bestemming. Het antwoord daarop van de gemeente luidde dat het speelparadijs ‘als speelvoorziening binnen die bestemming viel.’ De rechtbank oordeelt dat het antwoord op zichzelf juist is, maar onvolledig. Het was immers niet de bestemming die in de weg stond aan vestiging van het speelparadijs, maar de aanduiding dat het pand valt binnen een veiligheidsrisicogebied. Dit vanwege de aanwezigheid van een groot chemisch bedrijf in de buurt. In dat gebied zijn vanwege de risico’s in principe geen nieuwe kwetsbare ontwikkelingen, zoals een speelparadijs, toegestaan.

Verder weegt de rechtbank de positie van ontwikkelaar mee. De rechtbank oordeelt dat de ontwikkelaar een professionele partij is die naast speelparadijzen ook sportcentra (waaronder in de gemeente Sittard-Geleen) exploiteert waarvoor dezelfde veiligheidsbeperking geldt. Ook weegt de rechtbank mee dat de ontwikkelaar werd bijgestaan door een adviseur, die vaker over dergelijke kwesties adviseert. Van de ontwikkelaar mag verwacht worden dat hij weet dat de beoordeling van één aspect uit het bestemmingsplan onvoldoende is voor de conclusie dat de realisatie van het speelparadijs is toegestaan. Andere zaken spelen ook een rol, zoals vergunningen en veiligheid. Daarover heeft de ontwikkelaar nooit met de gemeente gesproken. De ontwikkelaar mocht in ieder geval niet zomaar de conclusie trekken dat sprake was van een allesomvattende toestemming. Hij heeft dus een eigen verantwoordelijkheid en mag niet blindvaren op de verschafte informatie, aldus de rechtbank.

Oordeel van de rechtbank

De rechtbank oordeelt dat de ontwikkelaar aan het onvolledige antwoord van de gemeente niet het vertrouwen mocht ontlenen dat aan alle relevante voorwaarden voor de vestiging van het speelparadijs was voldaan. De grote financiële risico’s die daarmee gepaard gingen, blijven voor rekening van de ontwikkelaar. De rechtbank stelt de ontwikkelaar in het ongelijk.

Conclusie: vaar niet blind op inlichtingen van de overheid en doe eigen onderzoek

Onjuiste of onvolledige inlichtingen van overheidsorganen zijn niet zonder meer onrechtmatig. Voor onrechtmatigheid is vertrouwen nodig dat er sprake is van juiste en volledige inlichtingen. Dat vertrouwen ontstaat niet zomaar.

In ieder geval is voorkomen beter dan genezen. Het kan lonen om inlichtingen van overheidsorganen te (dubbel)checken, zodat je niet voor onverwachte verrassingen komt te staan. De specialisten van Hekkelman zijn je daarbij graag van dienst. Lijd je toch schade door onjuiste of onvolledige inlichtingen van de overheid? Laat je dan goed adviseren over de kansen in een juridische procedure.

Vragen?

Heb je vragen over overheidsaansprakelijkheid? Neem dan contact op met Rico Ligtvoet via r.ligtvoet@hekkelman.nl of 024-3828335.