Ollongren: tussentijdse raadsverkiezingen moet kunnen

Minister Ollongren van Binnenlandse Zaken (BZK) wil meer ruimte geven aan gemeenten om hun eigen bestuur in te richten. Daarbij denkt Ollongren bijvoorbeeld aan het organiseren van tussentijdse raadsverkiezingen en de mogelijkheid om zelf het aantal raadsleden te bepalen.

Lokaal belastinggebied

Ook verruiming van het lokaal belastinggebied behoort wat Ollongren betreft tot de mogelijkheden. Gemeenten die met elkaar willen samenwerken in nieuwe concepten, zoals een federatie, moeten die ruimte kunnen krijgen. Als een provincie gemeentelijke taken over wil nemen, moet dat, in overleg met betrokken gemeenten, kunnen. Aan de andere kant zouden grote gemeenten meer taken zelf moeten kunnen uitvoeren.

Maatschappelijke problemen

Dat stelde de secretaris-generaal van BZK Maarten Schrurink woensdagavond namens de minister in de Thorbeckelezing in Zwolle. Ollongren moest wegens ziekte verstek laten gaan. De keuze voor een eigen bestuurlijke inrichting moet wel bijdragen aan de oplossing van maatschappelijke problemen die in gemeente, regio of provincie spelen, zoals woningnood, dreigende sluiting van scholen of de wens om burgerbetrokkenheid te vergroten, vindt de minister.

Wettelijke kaders

Het toelaten van meer diversiteit in het decentraal bestuur helpt Nederland verder, zo stelt Ollongren. Problemen in de ene gemeente, regio of provincie, spelen niet in andere gemeenten, regio’s of provincies. Daarom moet maatwerk mogelijk zijn. De genoemde oplossingen – zoals de omvang raad, tussentijdse verkiezingen, federatie – schuren wel met de huidige wettelijke kaders. De minister stelt dan ook randvoorwaarden aan de mogelijkheden tot die bestuurlijke diversiteit.

Speelveld

De keuzes moeten passen in het speelveld van de democratie en de rechtsstaat. Daarbij doelt ze op de autonomie van gemeenten, de democratische verantwoording van bestuur, de scheiding tussen de uitvoerende en controlerende macht, de politieke verantwoordelijkheid van het college voor hun ambtenaren en de eisen die aan bestuurders worden gesteld op het gebied van integriteit en onverenigbaarheid van functies.

Binnen de Gemeente- en Provinciewet moet Ollongren op zoek naar ruimte voor experimenten, maar volgens de minister is er die wel.