'Ik ben niet van het handjeklap'

Oebele Brouwer was 28 jaar officier van justitie en werd op zijn 59ste burgemeester van Achtkarspelen. De partijloze Brouwer leidt in Friesland de strijd tegen ondermijnende criminaliteit. De geknipte man ook om de formerende Friese partijen bij elkaar te brengen. Maar dat liep even anders. 

Omhelzingen

Oebele Brouwer (63) fietst op 20 juni in alle vroegte over de Skieppedrifte naar het gemeentehuis in Buitenpost als zijn telefoon gaat. De burgemeester van Achtkarspelen is een tevreden mens. Met hem aan het roer hebben BBB, CDA, ChristenUnie en PvdA de avond ervoor een Fries coalitieakkoord gesloten. Feestelijke selfies, omhelzingen. Het is PvdA-aanvoerder in het provinciehuis Edou Hamstra die hem belt.

Appje

Brouwer: ‘“We trekken de stekker eruit.” Dat waren haar eerste woorden. Het was dat ik stond, want anders was ik van mijn fiets gevallen. “We stoppen de onderhandelingen.” Ze zou de anderen nog een appje sturen. Zo ga je toch niet met elkaar om? Ik zei: “We hebben gisteravond toch een akkoord gesloten? En dat hebben we gevierd.” Een akkoord is bij mij een akkoord en kom niet aan met ‘er stond nog geen handtekening onder’. Als dat politiek is, dan heb ik niets met politiek.’

Kunstje geflikt

Nou ja, Brouwer was ook nooit politiek actief geweest toen hij burgemeester werd van Achtkarspelen (28.000 inwoners). Hij was ook nadrukkelijk partijloos. Oebele Brouwer: ‘Ik snap hoe de politiek werkt, maar het is niet mijn ding. Ik zag het in de vorige raad wel. Waarom doen jullie dat nou? “Ja, zij hebben ons ook eens een kunstje geflikt.” Dat staat zo ver van mij, en trouwens zo behoort politiek ook niet te gaan.’

Open vizier

Brouwer kwam van het Openbaar Ministerie; daar is politiek toch ook dagelijkse kost? ‘Maar ik streed altijd met open vizier’, reageert Brouwer. ‘Ik eiste als officier altijd wat ik als rechter zou hebben opgelegd; ik heb nooit overboden. Als officier van justitie heb ik ook nooit meegedaan aan bieden en overbieden. Ik ben niet van het handjeklap.’

Tempo

Misschien was het formeren van een Friese coalitie gewoon niet zijn ding? Oebele Brouwer: ‘Juist wel. Mijn kracht is mensen bij elkaar brengen. Ik heb tegen de partijen gezegd: “Ik heb geen verstand van jaarrekeningen, maar ik kan wel iets doen met een team. Hoe gaan jullie met elkaar om? Houden we het tempo er wel in?” En het ging hartstikke goed.’ Tot-ie dus op de Skieppedrifte werd gebeld. Brouwer: ‘Die wond is nog steeds niet geheeld, gek hè? Ik was eerder deze maand bij het afscheid van de vorige gedeputeerden in het provinciehuis. Ik liep daar rond en ik dacht: ik hoor hier niet thuis. Na een uur ben ik vertrokken.”

Nooit overkomen

Een dag eerder had de nieuwe formateur, SGP-Kamerlid Chris Stoffer, gemeld dat BBB, CDA, ChristenUnie én de Fryske Nasjonale Partij (FNP) een coalitieakkoord hadden bereikt. Oebele Brouwer: ‘Nu zegt iedereen: “Oebele, zonder jou was er nooit zo snel een coalitie gekomen met de FNP”, maar het idee dat ik zó te pakken ben genomen, dat doet wat met mij. Dat is mij als officier van justitie nooit overkomen.’

Skûtsjesilen

Brouwer gebruikt het Friese skûtsjesilen graag als metafoor voor zijn formatiepoging. ‘Een groot skûtsje is twintig meter lang. Je hebt vijftien man nodig om het schip te laten varen. Iedereen denkt: de schipper bepaalt de koers. Vergeet het. De een bedient het grootzeil, de ander zit aan de fok. Zij bepalen de koers. Als de schipper zegt: we gaan naar stuurboord, en de fok wordt strak gehouden, dan gaat het hele schip overdwars. Ik heb de partijen tijdens de formatie gezegd: “Verwacht niet dat ik als formateur aan het roer zit. Júllie staan aan het roer. Jullie zitten aan het grootzeil en jullie zitten aan de fok. Jullie bepalen de koers en de snelheid. Ik loop over het dek en ik praat jullie naar de finish toe. Ik verbind jullie met elkaar.” Dat is wat ik altijd doe. Daarom was ik ook zo chagrijnig op de Skieppedrifte. De persoon aan de fok sprong in het water. Mijn skûtsje haalde de finish niet.’

Lees het hele interview met Oebele Brouwer deze week in BB14 (inlog).