Wmo: bible belt en kleinere steden leveren in

De achterbannen van ChristenUnie en SGP worden flink gestraft voor de steun van hun partijen aan de nieuwe Wmo. Bij de verdeling van het geld over gemeenten na 2015 gaan met name bible beltgemeenten, naast steden tussen de 50 en 100 duizend inwoners, er flink op achteruit.

Dit blijkt uit het 'Objectief verdeelmodel Wmo 2015' dat bureau AEF in opdracht van het ministerie van VWS maakte. Dit objectieve model moet vanaf 2016 van kracht worden. Voor 2015 krijgen gemeenten een budget dat is gebaseerd op zorguitgaven in het verleden. Eind mei publiceerde het ministerie van VWS de verdeling van het Wmo-budget 2015.

Grootste voor- en nadeelgemeenten

Exacte cijfers per individuele gemeente voor het objectieve verdeelmodel verschijnen pas in de septembercirculaire. Maar uit het rapport van AEF zijn al wel de grootste voor- en nadeelgemeenten  te destilleren. Ongeveer een kwart van de gemeenten gaat er in het objectieve verdeelmodel meer dan 10 euro per inwoner op achteruit. De nadeelgemeenten zitten vooral in de categorie 50 tot 100 duizend inwoners. Gemiddeld leveren deze gemeenten een kleine 5 euro per inwoner in. Voordeel hebben de kleine gemeenten (tot 20 duizend inwoners) en de steden met meer dan 100 duizend inwoners. Zij gaan er gemiddeld 2 euro per inwoner op vooruit. Voor de gemeenten tussen de 20 en 50 duizend inwoners maakt het niet veel uit of het Wmo-budget op basis van historie of van objectieve criteria wordt verdeeld.

Bible belt

Meest opvallende verliezers zijn de bible beltgemeenten: de gemeenten waar ChristenUnie en SGP de grootste partijen zijn. De modelbouwers van AEF noemen met name Staphorst en Urk als twee gemeenten waar het negatieve verschil tussen het historische en het objectieve budget opvallend groot is. Nader onderzoek moest uitwijzen of de aanwezigheid van een orthodox-protestantse gemeenschap het zorggebruik beïnvloedt. 'Dit verband bleek niet te bestaan', concluderen de onderzoekers.

De vraag is of ze niet wat beter moeten doorzoeken, want niet alleen in Staphorst en Urk is het nadeel groot. Ook Oldebroek en Zwartewaterland behoren tot de 18 grootste verliezers. Daarnaast leveren gemeenten als Alblasserdam, Barneveld, Elburg en Kampen tussen de 10 en 40 euro per inwoner in.

'Actief indicatiebeleid'

Verder vallen nadeelgemeenten in Twente en Limburg op. Volgens AEF komt dit doordat in deze gemeenten tot dusverre hogere prijzen per indicatie gelden of 'een actiever indicatiebeleid' wordt gevoerd. Oftewel: doordat in deze regio's in het verleden vrij gemakkelijk zorg werd verstrekt, krijgen ze in het huidige, op historische uitgaven gebaseerde verdeelmodel ook veel geld. In het objectieve model valt dit voordeel weg. Ook Eemsmond en Onderbanken krijgen in 2015 een hoger Wmo-budget dan op objectieve gronden is te rechtvaardigen, stelt AEF.

Grootste winnaars

Overigens krijgen alle grootste nadeelgemeenten momenteel een hoger budget dan het landelijk gemiddelde (128 euro per inwoner). De 12 grootste voordeelgemeenten krijgen momenteel bijna allemaal minder dan het landelijk gemiddelde. In het objectieve verdeelmodel gaan ze er tussen de 40 en 90 euro op vooruit. Winst en verlies liggen soms dicht bij elkaar. Zo behoort Giessenlanden tot de grootste verliezers en buurgemeente Leerdam tot de grootste winnaars. Hetzelfde geldt voor verliezer Rijnwaarden en winnaar Millingen.

'Ingroeipad'

In welk tempo het objectieve verdeelmodel wordt ingevoerd, is nog onderwerp van bestuurlijk overleg met de VNG. Vermoedelijk zal het Wmo-budget in 2016 gedeeltelijk zijn gebaseerd op historie en gedeeltelijk op objectieve maatstaven. Het overleg over het 'ingroeipad' staat gepland voor 12 september.