Novelle bij herindelingswetten zeer uitzonderlijk

Om Grave alsnog per januari mee te nemen in de herindeling tot het Land van Cuijk, moet minister Ollongren van Binnenlandse Zaken een novelle maken. Bij wetsvoorstellen tot herindeling komt dat uiterst zelden voor. De laatste keer gebeurde dat in 1996, waarbij werd besloten het gebied van de Drunensche Duinen niet bij Loon op Zand te voegen.

Inwonerspeiling

Het wetsvoorstel tot herindeling van Boxmeer, Cuijk, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis tot het Land van Cuijk per 2022 ligt nu bij de Eerste Kamer. Nadat de gemeenteraad van Grave recent, na een inwonerspeiling, alsnog besloot haar zelfstandigheid op te geven en zich bij het Land van Cuijk te willen aansluiten, kwamen de kaarten plotsklaps anders te liggen. De vijf gemeenteraden hebben na een snelkook-besluitvormingsproces deze week ingestemd met het aanhaken van Grave per 2022. De vijf burgemeesters hebben donderdag minister Ollongren verzocht dit via een novelle, een aangepast wetsvoorstel, mogelijk te maken.

Tijdsdruk

Ook daar zit een enorme tijdsdruk op. Voor de zomer moet het hele traject in sneltreinvaart worden doorlopen, met de besluitvorming in juli door de Eerste Kamer als sluitstuk. Het is nog niet zeker of het allemaal gaat lukken. Een woordvoerder van minister Ollongren heeft vrijdag desgevraagd laten weten dat eind april, begin mei een beslissing wordt genomen of het wetsvoorstel inderdaad wordt aangepast.

Uitzonderlijk

‘Een novelle is bijzonder en komt niet vaak voor’, laat de woordvoerder weten. Gemiddeld gebeurt dat twee tot drie keer per jaar.’ Het wisselt sterk. Vorig jaar werden vier novelles ingediend tegen eentje in 2019. In 2012 werd er geen enkele novelle ingediend. Zo’n aangepast wetsvoorstel moet opnieuw voor advies naar de Raad van State, opnieuw in de ministerraad worden vastgesteld en opnieuw ter besluitvorming aan de Tweede en Eerste Kamer worden voorgelegd.

Kwart eeuw geleden

In juni 1996 was het de laatste keer dat een herindeling via een novelle alsnog anders uitpakte. Een door de Tweede Kamer aangenomen amendement om het natuurgebied Loonsche en Drunensche Duinen in zijn geheel aan Loon op Zand toe te voegen, werd via de novelle ongedaan gemaakt. Dat was toen voor het eerst in dertien jaar dat er via een novelle gesleuteld werd aan een inmiddels door de Tweede Kamer aangenomen wetsvoorstel tot herindeling. In december 1983 gebeurde dat bij herindelingen van gemeenten in de Hoeksche Waard. In 1971 en 1969 werden novelles ingediend bij respectievelijk een gemeentelijke herindeling van het eiland Tholen en van een fusie van Zeeuwsch-Vlaanderen.

Geen draagvlak

Als Grave er voor de zomer niet alsnog in het wetsvoorstel kan worden ‘gefietst’, kan de gemeente pas in 2026 bij het Land van Cuijk worden toegevoegd. Er is geen draagvlak om de fusie met een jaar uit te stellen.