Barneveld wordt naam fusiegemeente

Als Scherpenzeel en Barneveld per 2023 zijn gefuseerd, gaat de nieuwe gemeente Barneveld heten. Hiermee is nog niet gezegd dat het een zogeheten lichte samenvoeging wordt, waarbij de kleinste gemeente wordt opgeheven. Een besluit over lichte of reguliere samenvoeging wordt ergens in de komende maanden genomen.

Annexatie

Dat stelt een woordvoeder van de provincie Gelderland desgevraagd. Als voor een lichte samenvoeging wordt besloten, wordt Scherpenzeel opgeheven. Barneveld telt 57.000 inwoners, Scherpenzeel een krappe 10.000. Voorwaarde voor een lichte samenvoeging is onder meer dat beide betrokken gemeenten daarmee instemmen. Het is zeer de vraag of dat gaat gebeuren. Scherpenzeel blijft voorstander van zelfstandigheid en heeft diverse malen laten weten tegen een lichte samenvoeging te zijn. ‘Voor alle helderheid: er is in Scherpenzeel geen draagvlak voor gedwongen herindeling, en al helemaal niet voor een lichte variant, die in onze ogen voelt als een annexatie’, schreef het college van Scherpenzeel eerder in een open brief aan inwoners en het bestuur van Barneveld.

Draagvlakonderzoek

Gedeputeerde Staten van Gelderland hebben dinsdag het herindelingsontwerp vastgesteld en naar Provinciale Staten gestuurd. Het ontwerp ligt de komende tijd in Barneveld als Scherpenzeel ter inzage. Daarnaast gaat de provincie (digitale) informatiebijeenkomsten organiseren. In het voorjaar zet de provincie een peiling uit ‘om te toetsen in hoeverre het ontwerp aansluit bij de verwachtingen en wensen van de inwoners en verenigingen’, aldus GS. Het draagvlakonderzoek wordt onder de inwoners van beide gemeenten gehouden. Provinciale Staten nemen voor 1 juli een besluit over het uiteindelijke herindelingsadvies van GS.    

Evident bestuurskrachtprobleem

GS benadrukken in hun stukken die dinsdag openbaar zijn gemaakt, dat zij in hun recht staan zelf een herindelingsprocedure op te starten. De nieuwste herindelingsregels hebben de rol van provincies ingetoomd. ‘De Wet arhi regelt de procedure voor herindeling van gemeenten. De provincie kan het initiatief nemen voor een herindelingsprocedure als zij oordeelt dat er een evident bestuurskrachtprobleem ligt waar de gemeente zelf geen adequate oplossing voor kan vinden – zoals in Scherpenzeel – en dat herindeling een goede optie is.’ Scherpenzeel ontkent dat zij een bestuurskrachtprobleem heeft.  

Dorpenbeleid 2.0

GS willen vol inzetten op vernieuwend dorpenbeleid; zij noemen dit dorpenbeleid 2.0. Versterking en bevordering van zeggenschap en betrokkenheid van de dorpen in de (nieuwe) gemeente is het doel ervan. ‘Wij beschouwen dit als een essentiële plus in het fusieproces, omdat hierdoor de belangen en verwachtingen van inwoners van Scherpenzeel en andere dorpen in de nieuwe gemeente optimaal worden bediend’, aldus GS in hun brief aan de Staten. De provincie neemt over het dorpenbeleid echter geen besluit, dat is aan de gemeenteraad, benadrukken GS.

Financieel toezicht

Barneveld en Scherpenzeel kunnen vanaf volgend jaar een beroep doen op de zogeheten frictiekosten-uitkering voor fuserende gemeente uit het gemeentefonds. Het gaat om een bijdrage van in totaal 5,6 miljoen euro. Nu het herindelingsontwerp is vastgesteld, is preventief financieel toezicht ingesteld op de uitgaven van beide gemeenten. Als later wordt gekozen voor een lichte samenvoeging, dan geldt het financieel toezicht alleen voor Scherpenzeel.