Nepnieuws kan democratie bedreigen

De politiek moet bij de grote digitale platforms openheid afdwingen over hoe nieuws en berichtgeving wordt beïnvloed. Dat stelt de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in zijn donderdagmiddag verschenen advies ‘Zoeken naar waarheid’.

Desinformatie, desintegratie en despotimse kunnen de democratie bedreigen. Een democratie die deze ‘digitale beproevingen’ weet te doorstaan, wordt sterker. De politiek moet bij de grote digitale platforms openheid afdwingen over hoe nieuws en berichtgeving wordt beïnvloed.

Propaganda

Dat stelt de Raad voor het Openbaar Bestuur (ROB) in zijn donderdagmiddag verschenen advies ‘Zoeken naar waarheid’. Nepnieuws, complottheorieën en propaganda zijn voorbeelden van desinformatie. Door digitalisering kan desinformatie sneller worden gemaakt en (gericht) verspreid.

Digitale schandpalen

Bij desintegratie is volgens het ROB het risico dat door digitalisering parallelle werelden ontstaan, die niet meer met elkaar kunnen worden verbonden. Als voorbeelden daarvan noemt de ROB digitale schandpalen, filter bubbels en echokamers. Bij filter bubbels wordt een groep mensen, bewust of onbewust blootgesteld aan dezelfde filter. ‘Filterbubbels kunnen de kans op sociale cascades vergroten, wanneer mensen louter gelijkgestemden volgen’, aldus de ROB in zijn advies. Een digital echokamer is een online plek waar vooral of zelfs alleen maar gelijkgestemden van gedachten wisselen.

Despotisme

De derde digitale beproeving is despotisme. ‘Een gevaar is dat burgers door digitalisering makkelijker beïnvloed kunnen worden zonder dat zij dit door hebben, zoals bij (heimelijke) microtargeting door bedrijven of (buitenlandse) politici’, aldus de ROB.

Sterker

Hoewel de drie beproevingen als bedreiging voor de democratie worden gezien, kan een democratie die deze beproevingen weet te doorstaan sterker worden. ‘Denk aan burgers die kritisch blijven, er ondanks verschillen samen uitkomen en indien nodig de macht weerspreken’, aldus de ROB. De processen van waarheidsvinding - een proces om waarheid te achterhalen - in de democratie moeten dan wel worden gewaarborgd.

Kritisch burgerschap

De ROB roept regering en Tweede en Eerste Kamer op tegenmachten te organiseren. Dat kan onder meer door het afdwingen van transparantie over de manier van beïnvloeding op digitale platforms. Burgers moeten daarnaast tegen desinformatie weerbaar worden gemaakt door kritisch burgerschap te stimuleren.

Yolanda de Koster

Bekijk alles van Yolanda de Koster

Reacties: 5

U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.

Anoniem / Bezorgde burger

Klopt, maar wat er nu gebeurt op Facebook en Instagram (verwijderen van ingeschat foutieve info over vaccinaties) is censuur.

Hiervoor moet je in een democratie ook waken. Het moet niet zo worden dat 'Moedertje Staat' wel even bepaalt wel wat de waarheid is.

Het is de taak van iedere burger om kritisch en onderzoekend te worden, te zijn en te blijven.

Sjaak / waakzaam burger

Uitvoering m.b.t. het tegengaan en/of het ontmoedigen van het verspreiden van nepnieuws ligt niet bij het parlement. Wel moet het parlement (de Tweede Kamer voorop) erop toezien en er kritisch op zijn dat de regering (het bestuur) ontmoedigende maatregelen treft v.w.b. het verspreiden van nepnieuws. Daarbij hoort het faciliteren van openheid, zodat er geen poeltjes ontstaan die door armoede aan fris en zuurstofrijk water bronnen van verderf en stank worden.

doeterniettoe / -

@anoniem:

Het is niet "moedertje staat' die bepaald wat waarheid is, dat doen de door u genoemde bedrijven. Zeker in het geval van vaccineren is het vrij eenvoudig om in te schatten of informatie klopt of niet.

Gezien de afname van de vaccinatiegraad en de toename in ziektegevallen én sterfgevallen is het overigens maar de vraag of uw wens van een kritische burger realistisch is.

Keijzer

Er is nood aan mensen bij cruciale onderwerpen, die zowel een natuurlijk gezag uitstralen als integriteit en niet in een context praten van afhankelijkheid van wie dan ook en met oog voor de menselijke maat. Die daardoor in positieve zin, invloed zouden hebben op de ontstane vastgelopen systemen. Het moet helaas nu in de regel, eerst geheel ontsporen. Dat vormt primair een bedreiging voor de democratie, omdat op die processen, vroeg of laat, weerstand volgt en het (diverse) ongenoegen, via verschillende wegen, een uitweg zoekt, zoals via desinformatie, desintegratie en despotisme, die in het artikel genoemd worden. Je ziet ook verbijsterende, collectieve psychoses ontstaan, door meest links activisme, met immer claims op het hebben van de enig juiste moraal, met hulp van media en social media.

Er lijkt in het mensdom min of meer grofweg een helft idealisten te zitten en een helft die meer naar gevolgen kijkt en meer realisme willen. Zie VS, zie Brexit, zie EU, zie ons land.

Falende systemen in dit land en ook binnen EU, die inmiddels zo fijn geslepen- en georganiseerd zijn, dat niemand rechtstreeks is aan te wijzen als probleemeigenaar/schuldige. Systemen die door de hoogste lagen verbijsterend lang in stand gehouden kunnen worden, door hun macht en weinig fraaie middelen daartoe.

Brussel schuwt desinformatie ook niet, om meer macht naar zich toe te trekken binnen een verbijsterend, onmogelijk georganiseerd systeem en volkssoevereiniteit (=democratie) irrelevant wordt gemaakt. 27/28 kapiteins in de stuurhut, die tot overeenstemming moeten komen over de route, met elk een stem, ongeacht economische gewicht, extreme verschillen t.a.v. gevolgen voor eigen burgers, m.b.t. vrij verkeer van personen en een duurzame, eenzijdige solidariteit op financieel vlak van Noordelijke belastingbetalers, naar Zuid Europa. Die kosten zitten niet in de kostprijs verdisconteerd van uitgevoerde producten en ook niet in het bedrag wat Schengen aan het BNP toevoegt.

Geen Verantwoordelijkheid, geen Vertrouwen, dus geen (te)Vrede(n). Het bekende V-teken met opgeheven hand kun je beter als groet toepassen en herinnering, waar je ook bent en wat je ook doet, Verantwoordelijkheid te nemen! Dat geldt het allermeest voor wie in de invloedrijke instituten zitten.

Na de maatschappelijke revolutie en de ontzuiling, hebben diegenen die deze omwenteling in gang getrapt hebben, nagelaten een geloofwaardig alternatief te vinden voor toenmalige gezagdragers. Het begrip - gezag - conflicterende eigenlijk al onmiddellijk met de vrijheid blijheid ideologie, met verantwoordelijkheid daarbij, als zijnde een natuurlijk gevolg daarvan. Na een halve eeuw zien we wel een bedroevend resultaat en zie nu maar een behoorlijke balans te vinden, in een razend snel veranderde tijd op zoveel vlakken binnen een halve eeuw!

Hans / afdelingsmanager

Wat er ook gebeurt, in ieder geval moet het politiek bestuur nooit, maar dan ook helemaal nooit een rol of taak krijgen of hebben bij de vraag wat nepnieuws is en wat niet. Door hun rol zijn zij daar nooit in te vertrouwen. Olongren heeft dat duidelijk aangetoond bij GeenStijl e.a.

Deel dit artikel

Yolanda de Koster

Lees meer

BES-eilanden houden eigen vertegenwoordiger

Geen ambtsinstructie

Gemeente Almere was ‘ernstig nalatig’

Utrecht wil groepen feestvierders weren uit grachten

Hoezo Beste Bestuurder?

BES-eilanden houden eigen vertegenwoordiger

Geen ambtsinstructie

Gemeente Almere was ‘ernstig nalatig’

Reacties: 5