Mystery Burger: energieke raadsleden

‘U bent blij elkaar weer te zien,’ constateert burgemeester Vincent van Neerbos blijmoedig. Na maanden virtueel vergaderen treft de gemeenteraad van West Maas en Waal elkaar in anderhalve meteropstelling. ‘Het presidium heeft besloten dat de agendapunten dat vragen,’ legt de raadsvoorzitter uit. Het is namelijk een nogal een persoonlijk besluit wat de raadsleden voorligt. En het gaat niet eens over de gevraagde beslissing.

Het agendapunt blijkt de RES te zijn, de Regionale Energie Strategie. Een akkoord waar de gemeente zich in regionaal verband verbindt aan een vermindering van uitstoot door energieopwekking op andere wijze mogelijk te maken.

‘Er is me deze week ter ore gekomen dat meerdere raadsleden lid zijn van de lokale energie coöperatie,’ begint burgemeester Van Neerbos. Een organisatie van burgers die zelf duurzaam energie opwekken. ‘Is er dan geen belang?’ vraagt Van Neerbos. ‘Moet je als raadslid dan wel meedoen aan de beraadslaging?’

Nu zegt de Gemeentewet dat een raadslid belangenverstrengeling moet vermijden. Als lid van een energiecoöperatie zou er ‘rechtstreeks en middelijk’ persoonlijk belang kunnen zijn wanneer de raad mogelijke verruiming van de energiemogelijkheden bespreekt. ‘Ik vind wel dat we daar transparant over van gedachten moeten wisselen,’ denkt de burgemeester.

‘Ja, ik ben lid van de coöperatie,’ bekent Frans van Gelder (CDA). Maar hij is ook van plan zijn lidmaatschap weer op te zeggen. ‘Het bestuur doet heel veel dingen zonder eerst de leden te consulteren,’ meent Van Gelder. Zo maakte de organisatie gisteren een plan voor de bouw van zes windturbines bekend. De leden zijn kort voor het krantenbericht per e-mail geïnformeerd. Dus zegt Van Gelder op. ‘En kan ik lekker meedebatteren.’

‘Ook ik ben lid,’ gniffelt Ronald Oerlemans (FD Beneden-Leeuwen). ‘Maar ik ben niet lid geworden uit geldelijk belang, ik was gewoon nieuwsgierig hoe zoiets werkt.’ Net als Van Gelder voelde Oerlemans zich overvallen door het windturbineplan. ‘Ze hadden al eens gezegd bezig te zijn.’ Maar doorat het nét voor het vaststellen van de RES naar buiten komt, komt hij in een lastig pakket, vindt Oerlemans. Hij zal zijn lidmaatschap ook op zeggen. 

Cees Roffelsen (FD Maasdorpen) heeft dat zelfs al eerder gedaan. ‘Ik voorzag dit al,’ zegt hij. ‘Het is voor mij niet alleen interesse maar ook belang,’ zegt Frans van Echteld (FD Wamel) erna. ‘Ik ben niet alleen al jaren lid maar zat ook in het bestuur.’ Van Echteld zal daarom niet meedoen aan het debat. ‘Maar wij zijn ook bedrijfsmatig lid,’ gaat Van Echteld verder, ‘in hoeverre is dat dan een probleem? Of waneer een echtgenoot of een partner in het bedrijf lid is?’

Frans van Gelder fronst. ’Meer mensen in onze raad hebben bedrijven of kennen mensen,’ zegt hij. ‘Als je dat mee moet nemen krijgen we onze raad niet meer vol.’ Hij ziet er geen probleem in. ‘Een goed politicus heeft nou eenmaal een netwerk,’ valt Geert de Jong (SP) hem bij. Dus kent hij ook leden van de coöperatie. ‘Daar krijg ik juist mijn informatie van.’

‘Ik ben lid geworden om iets te doen met de duurzaamheid,’ legt Conny van Coolwijk (FD Dreumel) uit. ‘Nog niet eens om het geldelijk belang.’ Ze vond de coöperatie juist voortvarend en wilde het initiatief steunen. ‘We zien allemaal dat een persoonlijk lidmaatschap schuurt,’ meent Ellen Jagtenberg (VVD).

Maar wanneer het debat aanvangt, blijven meerdere coöperatieleden toch zitten. Blijkbaar wordt Jagtenbergs conclusie niet gedeeld. Al is de coöperatie na vanavond wel een paar actieve burgers kwijt. En waar wet- en regelgeving – zoals de komende Wet Versterking Participatie – op meerdere manieren burgers dwingt zelf meer verantwoordelijkheid te nemen, is het toch jammer te constateren dat dit pad voor juist raadsleden vol doornstruiken en valkuilen zit.