'Ik wil weer Miranda zijn'

Miranda de Vries heeft het enorm naar haar zin in Etten-Leur. De burgemeester is geliefd en hoeft van niemand weg. Maar weggaan doet ze toch. Ze kiest voor de ouderenzorg in Brabant. ‘Ik volg gewoon mijn hart.’

Etten-Leur is bedroefd: burgemeester Miranda de Vries (52) gaat weg. Ze wordt in januari voorzitter van de raad van bestuur van de Zorggroep Elde Maasduinen. ‘Voor ons is het echt een enorm verlies’, laat fractievoorzitter Denise Huijbregts van Ons Etten-Leur optekenen in BN DeStem. ‘Bijzonder spijtig’, vindt fractievoorzitter Peter van der Wulp van Algemeen Plaatselijk Belang (APB) De Vries’ vertrek. Ook de oppositiepartijen VVD en Leefbaar zeggen haar te zullen missen. ‘Het is superfijn dat mensen nu zo reageren, maar over twee of drie jaar zou de reactie ook zo kunnen zijn. Ik ga nú weg omdat ik gewoon mijn hart volg’, zegt De Vries.

De grootste partij in de gemeenteraad van Etten-Leur (44.000 inwoners) heeft iets bedacht om de herinnering aan de geliefde burgemeester levendig te houden. Haar opvolger moet volgens APB-voorman Van der Wulp gewoon een ‘kopie van De Vries’ zijn. Dan weten de toekomstige sollicitanten dat vast.

De scheidend burgemeester denkt te weten waar dat verlangen naar een kopie van haar vandaan komt. De Vries: ‘Raad, college en ambtelijke organisatie hebben een weg gevonden om ondanks de polarisatie in de samenleving te blijven praten over wat we het beste vinden voor Etten-Leur. Daar geloof ik erg in. Je vindt niet altijd hetzelfde, maar je weet wel van elkaar dat je het goede wilt voor de gemeente. Die sfeer voel je in de reacties op mijn aanstaande vertrek. Het college wil samenwerken, de raad wil openheid. Dat is niet alleen mijn verdienste, maar ik denk wel dat ik er een bijdrage aan heb kunnen leveren.’

Thuis

‘We voelen ons hier heel erg thuis. We gaan ook niet weg uit Etten-Leur’, zegt De Vries in Brasserie Tartaar, recht tegenover het gemeentehuis aan het Raadhuisplein. ‘Ik heb hier met manlief vijf jaar geleden geluncht toen we op ontdekkingsreis waren. Je kunt tegenover het gemeentehuis iets lekkers eten, dat is leuk! Je leest, googelt, rijdt een rondje en je praat met mensen.’

De Vries was in 2017 op verkenningstocht in West-Brabant omdat het er wel zo’n beetje op zat in Geldermalsen, waar ze sinds december 2011 burgemeester was. De gemeente zou vanaf 1 januari 2019 met Neerijnen en Lingewaal de fusiegemeente West Betuwe gaan vormen. De Vries: ‘Ik wilde bij een herindeling ruimte geven aan een nieuw gezicht. Maar er moest ook brood op de plank komen. Uiteindelijk is het zo eenvoudig, hè? Ik had al wel een goed gevoel bij Etten-Leur. Ik wist dat ze geen volgers waren, maar voorop wilden lopen. Dat trok me aan.’ Maar ja, zou Brabant wat zijn voor de kaaskop uit Egmond-Binnen?

En, wat zouden de Brabanders van de doctor vinden? De Vries: ‘Ik weet nog dat ik daar uitgebreid over sprak met Marieke Moorman, burgemeester van Bernheze. Wat gebeurt er als ik in Brabant solliciteer? Carnaval vond ik best wel spannend. Ik ben een Noord-Hollander, ik had nog nooit carnaval gevierd. Ze keek mij aan en zei: “Dan laat je de leukste baan in de provincie schieten voor zegge en schrijve vijf dagen in het jaar.”

Zo kon je er ook naar kijken. Bovendien, waarom zou carnaval niets voor mij zijn? Het is een andere vorm van samenzijn en verbinding maken. De eerste keer moest ik echt een drempel over. Leuk doen op een toneel met allemaal verklede mensen.’

Gênant? ‘O nee, helemaal niet. Ik vond het spannend, niet gênant. Je merkt dat mensen echt niet gaan lopen klieren als je het niet allemaal volgens de regels doet. Ze zien dat je ook om jezelf kunt lachen.’

Miranda de Vries uit Noord-Holland had Etten-Leur binnen een paar maanden na haar aantreden in december 2017 in haar hart gesloten. De Brabantse gemeente voldeed ook aan de verwachtingen. De Vries:

‘Ik pas prima in het bourgondische en katholieke zuiden. Er kan hier van alles. We hebben een nieuw zwembad geopend, er is een nieuw cultuurcentrum, met alles erop en eraan. Je kunt hier echt alle sporten beoefenen. Alle basisscholen zijn nieuw. Er gebeurt ook altijd wat. Ieder weekeinde is er wel een evenement. En de maat van de gemeente is ideaal. Groot genoeg voor een goed ambtelijk apparaat en klein genoeg om dichtbij te kunnen zijn. Ik kan als burgemeester op het niveau van het individu iets betekenen. Dat dichtbij zijn vind ik erg belangrijk.’

Luisteren

Dichtbij om iets te kunnen betekenen, en dichtbij om aan te voelen wat de wereld buiten het gemeentehuis bezighoudt. ‘Die les heb ik in Geldermalsen wel geleerd’, zegt burgemeester De Vries. Even terug in de tijd, naar 2015. De gemeente Geldermalsen wil op bedrijventerrein Hondsgemet een asielzoekerscentrum voor 1.500 asielzoekers bouwen. Als de gemeenteraad in de avond van 16 december over het plan debatteert, breken relschoppers door de hekken buiten het gemeentehuis. Ze gooien vuurwerk, stenen en flessen naar de politie. De ME voert charges uit en lost waarschuwingsschoten. De raadszaal wordt ontruimd en veertien relschoppers worden opgepakt. Einde van het liedje: er komt geen azc.

De les? De Vries: ‘Dat je de onderstromingen in de samenleving moet proberen te kennen, dat je de geschiedenis van je gemeente kent en dat je heel actief contact houdt met de inwoners van je gemeente. Meer buiten dan binnen, maar dat is wel heel erg gemakkelijk gezegd. Het is ook niet alleen naar buiten gaan, het is vooral goed luisteren en verbinden.’

Wat leverde haar, en de inwoners van Etten-Leur, dat luisterend oor op? De Vries: ‘Ik heb dingen anders gedaan. Ik zag wat corona deed met jongeren. Ik heb twee jongens thuis. Ik zag het ook om mij heen in de gemeente. Jongelui werden het huis uitgebonjourd omdat ze thuis gillend gek werden van elkaar, en als ze dan met meer dan twee man buiten waren, werden ze door de handhavers weer naar binnen gebonjourd. Je kunt die kat-en-muisspelletjes blijven spelen of je gaat naar buiten en je praat met jongeren. Die manier van werken heb ik geleerd in Geldermalsen. Wat hebben jullie nodig? Kunnen we wat organiseren? Je kunt niet blijven zeggen wat niet mag. De scherpte moest eraf.’

Met een beetje creativiteit en politieke wil kon iedere burgemeester een ontheffing voor jongerenactiviteiten verlenen, en dat deed de burgemeester van Etten-Leur dan ook in de laatste weken van december 2021. Er mag in die dagen niets in ons landje, maar in het jongerencentrum aan de Lambertusstraat wordt gevoetbald, gedanst, gezamenlijk gekookt, en wordt het partyspel 30 seconds gespeeld. De gemeente heeft de ontheffing niet aan de grote klok gehangen, maar de omwonenden weten er wel van. Niemand gaat woedend de straat op. ‘Natuurlijk ben ik langsgegaan’, zegt De Vries. ‘Ik ben ook voorzitter van onze GGD, en ik stelde mijzelf de vraag: wat is ongezonder? Jongeren die elkaar kunnen treffen of jongeren die geen kant op kunnen? Ik kon een ontheffing verlenen, en dat heb ik gedaan. Ik geloof trouwens dat wij niet de enige in onze veiligheidsregio waren die op zoek gingen naar een ventiel.’

Plezier

Miranda de Vries zou na zes jaar Geldermalsen geen kans hebben gemaakt op het burgemeesterschap van West Betuwe. Wilde ze ook niet. Etten-Leur zou haar zeker in haar armen hebben gesloten voor nog eens zes jaar. ‘Als ik burgemeester had willen blijven, dan was ik hier graag gebleven. Ik heb overal met plezier gewerkt, maar hier wel met het meeste plezier’, zegt De Vries.

Ook dat nog, zullen de raadsleden denken. En toch vertrekt De Vries naar de Zorggroep Elde Maasduinen voor ouderenzorg in Midden en Noordoost Brabant. Waarom? ‘Omdat ik mij afvroeg: waar word ik de komende vijftien jaar nou nóg gelukkiger van? Dat is toch van werken in de zorg.’

Dat De Vries’ hart bij het sociaal domein ligt, zal niemand hebben verrast. ‘Je hebt mij nooit vooraan zien staan om in een actualiteitenrubriek mijn mening over law & order te geven. Ik heb altijd een zorgprofiel gehad, veel meer dan de meeste andere burgemeesters.’ Misschien dat de raad van Etten-Leur haar daarom zo zal missen? De Vries: ‘Dat zou kunnen. Ik ben erg van het lief en het leed. Er zijn best momenten dat ik roep: “Hallo, we worden betaald om te werken”, en je hoeft er ook niet oneindig mee door te gaan, maar aandacht voor mensen is in een politiek-bestuurlijke omgeving enorm belangrijk. Als je geïnteresseerd bent in iemands drijfveren en weet wat iemand heeft gevormd, dan weet je: op dat dossier moet ik even niet duwen, en op dit dossier is iemand blij dat je even meedenkt. Je speelt daarmee geen poppenkast. Je weet toch dat een kind of kleinkind voor een raadslid duizend keer belangrijker is dan het raadswerk? Of een begrafenis van vader of moeder?’

Puzzel

Corona zorgde ervoor dat burgemeesters zich moesten bekommeren om het wel en wee van de raadsleden, de collegeleden, het ambtelijk apparaat én de mensen op straat. Dat was niets nieuws voor de burgemeester van Etten-Leur, maar corona veranderde wel haar blik op de zorg. Miranda de Vries: ‘Vóór corona was ik al voorzitter van de GGD West-Brabant en van Veilig Thuis. In coronatijd werd ik namens de drie Brabantse veiligheidsregio’s ook een soort verbindingsofficier in het regionaal overleg niet-acute zorg. De discussies die daar werden gevoerd, waren ontzettend interessant. Er gebeurde iets in mij. De schaarstevraagstukken waarmee we te maken kregen op het hoogtepunt van de coronacrisis, zijn de toekomstige vraagstukken in de ouderenzorg: hoe hanteren we een megakrapte in personeel en een groeiende doelgroep? Bij het oplossen van die puzzel wordt veel slimheid en mededogen gevraagd. Dus ik dacht: dat is iets voor mij!’

‘Haar bevlogenheid en sociale hart zullen in de ouderenzorg een groot verschil kunnen maken’, voorspelt Djuna Maes van GroenLinks/PvdA in BN DeStem. Dat hoopt de burgemeester ook. Een hartverscheurende worsteling was het daarom ook weer niet. De Vries zegt wel: ‘Ik ga weg met pijn in mijn hart, maar ik wil weer Miranda zijn, zonder het label burgemeester. Hoe is het nou om het theater binnen te lopen en niet op de eerste rij te zitten? Die ervaring ga ik, denk ik, fijn vinden. En ik zal het niet missen om 24/7 in de lucht te zijn en voortdurend onder een vergrootglas te liggen. We zitten hier nu in Tartaar, bij het raam, en er staat een biertje op tafel. Zó, de burgemeester is er vroeg bij vandaag.’*

* Het glas was van de verslaggever.