Minder regels door meer bureaucratie

De bureaucratie druipt van de nieuwe spelregels voor controle, informatie en verantwoording van gemeenten en provincies aan het Rijk, stelt D66-Kamerlid Gerard Schouw.

Mes in bureaucratie
‘Je gaat erover of niet’ en ‘ten hoogste twee bestuurslagen zijn betrokken’ bij een onderwerp. Met deze twee uitgangspunten beloofde het kabinet Rutte fors het mes te zetten in de eindeloze bureaucratie tussen Rijk, provincies en gemeenten.

Spelregels
Minister van Binnenlandse Zaken Piet-Hein Donner (CDA) kreeg de opdracht dit klusje te klaren. Deze zomer stuurde Donner de nieuwe spelregels voor de zogeheten interbestuurlijke informatie naar de Kamer. Doel: het verminderen van de controle-, informatie- en verantwoordingsbureaucratie tussen Rijk, provincies en gemeenten.

Interactief
Interbestuurlijke informatie wordt beperkt tot wat strikt noodzakelijk is, schrijft Donner in zijn eindrapportage ‘Spelregels Interbestuurlijke Informatie’. Gemeenten, provincies en Rijk informeren elkaar volgens drie beginselen: transparant en interactief, met de juiste informatie en op de minst belastende wijze.

Bureaucratie
‘Als je de rapportage leest, wordt het allemaal alleen maar ingewikkelder gemaakt’, zegt D66-Kamerlid Gerard Schouw. Hij riep het kabinet per aanvaarde motie op de bureaucratie tussen Rijk, provincie en gemeente te verminderen. ‘We hebben gevraagd om minder bureaucratie. De zogeheten verantwoordingstoren zou slanker moeten worden, maar de ingewikkeldheid en de bureaucratie druipt van de nieuwe spelregels af.’

Mooie woorden
Volgens Schouw staat de aanpak van Donner bol van mooie woorden zoals dat er gestreefd wordt naar ‘een slanke krachtige verantwoordingstoren’ en ‘actief te communiceren’ en ‘de taal van de doelgroep te spreken’.  Maar de aanpak van Donner straalt volgens Schouw een gebrek aan vertrouwen uit van het Rijk in provincies en gemeenten.

Slimmer
‘Er wordt wel gezegd dat de informatie, controle en verantwoording tussen gemeenten, provincies en Rijk slimmer en handiger moet, maar nergens blijkt hoe dat precies moet. Donner beperkt zich tot een procesbeschrijving’, aldus Schouw.

Helderheid 
Het D66-Kamerlid wil daarom helderheid van minister Donner. ‘Ik ga de minister slechts één schriftelijke vraag stellen: ik wil een limitatieve opsomming van controles die niet of minder vaak zullen worden uitgevoerd. Ik wil namelijk weten welke vormen van controle en verantwoording in de toekomst niet meer gebeuren.’

Niet duidelijk
Schouw is verbaasd dat de belangenbehartigers van provincies en gemeenten, respectievelijk IPO en VNG, ingestemd hebben met de nieuwe spelregels. ‘Zij moeten met deze regels werken, maar deze regels zijn niet helder.’

VNG
De nieuwe spelregels maken onderdeel uit van de nog af te sluiten bestuursakkoorden tussen Rijk en provincies en gemeenten. Volgens de VNG is uitgangspunt dat provincies en gemeenten geen aparte documenten maken om het Rijk te informeren over wat zij hebben uitgevoerd. Het Rijk krijgt voor het uitoefenen van haar controle- en verantwoordingstaak dezelfde informatie die gemeenten aan de gemeenteraad en provincies aan provinciale staten verstrekken. Althans, dat is het uitgangspunt, laat een woordvoerder van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) weten.

Financiën
'We hebben bovendien afgesproken dat er door het Rijk eerst wordt overlegd – waarschijnlijk met ons – wat er al aan informatie is voordat een Rijksambtenaar een verzoek om informatie over financiën, beleid of toezicht het land instuurt’, aldus een VNG-woordvoerder. Elk ministerie moet dit zelf uitvoeren, het ministerie van Binnenlandse Zaken houdt daarop geen toezicht, aldus de minister.

Gemeentewet
Daarnaast betekenen de nieuwe spelregels volgens de VNG winst voor gemeenten omdat er door het Rijk alleen nog maar toezicht wordt gehouden op basis van de algemene regels uit de Gemeentewet. ‘Nu is het nog zo dat er door het Rijk ook toezicht wordt gehouden op basis van wetten. Daardoor was vaak niet duidelijk welke informatie wel of niet gegeven moest worden. Maar toezicht via wetten stopt’, aldus de woordvoerder. Of alle wetten op dit punt worden aangepast, is onbekend bij de VNG.