Marionetten

Gaandeweg de zittingen - op één na heb ik ze alle veertien tot nu toe bijgewoond - heeft de verdediger Gordon Christiansen namens zijn cliënt een volledige bekentenis voorgelezen, eindigend met de nogal gratuite formulering dat hij nu anders tegen toen aankijkt. Toen heeft Heinrich Boere zich vrijwillig bij de SS gemeld. Hij heeft aan het Oostfront gevochten en hij heeft zich later al even vrijwillig voor het ´Sonderkommando Feldmeyer´ aangemeld dat voor elke door het verzet vermoorde Duitser of NSB´er tenminste drie verzetsmensen om moest brengen. Boere bekende de moord op twee mannen uit Voorschoten en die op een apotheker uit Breda. Bij een van deze moorden heeft hij met de vrouw van de man die hij niet veel later neer zou schieten, nog gezellig thee zitten drinken en een sigaretje gerookt.

Op zichzelf is het goed dat deze misdaden niet onbestraft blijven. Na de oorlog is Boere ter dood veroordeeld, maar uit gevangenschap ontsnapt en naar Duitsland gevlucht. Dat land heeft altijd geweigerd hem aan Nederland uit te leveren. Tegelijk is het vervreemdend om een 85-jarige man in de beklaagdenbank te zien zitten, een tamelijk dove hartpatiënt bovendien, die door twee doktoren in de gaten wordt gehouden. Deze oude man moet zich nu verantwoorden voor daden die hij als 21-jarige gepleegd heeft. Er is maar een geldige reden om een proces als dit te rechtvaardigen: de hoop dat het genoegdoening geeft aan de nabestaanden van de vermoorde mannen.

Voor veel van hen heeft het ontstellende gemak waarmee Heinrich Boere indertijd de trekker overhaalde, hun verdere leven voor een groot deel bepaald en soms ook grondig verpest. Het bijzondere is dat juist zij, bijna zonder uitzondering, hopen op een veroordeling, maar dat het ze weinig kan schelen of de stokoude Boere ook daadwerkelijk achter de tralies verdwijnt. Na zijn bekentenis viel er voor de verdedigers van Boere weinig eer meer te behalen. Ze beperken zich daarom tot het strooien van remzand in de gerechtelijke machine. Dat doen ze met verve.

Ze hebben de aanklager Ulrich Maass willen wraken, ze brachten het verdrag van Lissabon in stelling dat twee veroordelingen voor één feit verbiedt, et cetera. In pure wanhoop zei de aanklager dat hij zichzelf en de rechters langzamerhand als marionetten van de verdediging is gaan zien. Half februari volgt naar verwachting de uitspraak. Vrijspraak lijkt ondenkbaar. Maar als de nabestaanden er vrede mee hebben, wie zijn wij dan om deze stokoude SS´er achter de tralies te willen?