Loze leuzen: Doen is het nieuwe denken

Het is weinigen ontgaan, de gemeenteraadsverkiezingen zijn in aantocht. Zodoende ontvouwt er zich één keer in de vier jaar een interessant communicatie-ritueel. Zo worden de meest vreemde plekken toegeëigend om zeer clichématige teksten in de publieke ruimte te ventileren.

Ik maak er altijd even een kleine studie van om een paar van die slogans tot me door te laten dringen. Wat dacht u van: ‘’geen populisten maar realisten‘’ van het CDA of ‘’Maak de burger….meester’’ van het Stadsinitiatief in Tilburg. Of wat dacht u van het hoogst humanitaire maar weinig onderscheidende ‘Voor iedereen’ (PvdA), ‘voor elkaar’ (SP) of ‘Voor mensen’ (Hoornse Onafhankelijke Partij).

Uiteraard zijn die loze leuzen niet bedoeld voor een diepgravende iconografische of semiotische studie. Daar ga ik u ook niet mee vermoeien. Ze zijn bedoeld om niet te lang bij stil te staan. Letterlijk. Maar dat is vreemd. Want ze zouden uw aandacht moeten trekken. Opvallen. In Nederland lijkt de norm van doe-maar-normaal-dan-doe-je-al-gek-genoeg ook gevat in de partijpolitieke verkiezingsstrategie. Val vooral niét teveel op. Dat is tamelijk ironisch, vooral voor de honderden vrijwilligers, communicatiebureaus en professionals die een dagtaak hebben aan dit ritueel van niet opvallen.

Wat wél opvalt is dat in het verlangen om niet op te vallen een nieuw soort conformisme in gemeenteland waarneembaar is. Er lijkt een soort stilzwijgende overeenstemming te zijn dat doen het nieuwe denken is.

Sinds kort woon ik in Rotterdam, een stad die sowieso weinig opheeft met denken, want prat gaat op haar handen-uit-de-mouwen mentaliteit. Je moet dan ook niet raar staan te kijken als je tijdens een fietstocht door de Maasstad veelvuldig wordt getrakteerd op synoniemen van het ‘geen woorden maar daden’ credo. Maar toen ik zowel in Rotterdam, Roosendaal, Enschede, Dordrecht als Tilburg varianten aantrof op doen als het nieuwe denken, was dat enigszins verontrustend.

Het moet gezegd, de VVD doet een stevige ‘lokale’ duit in het zakje met ‘Kies voor doen’. Maar het blijkt te resoneren en een landelijke trend in het lokale. Zo pronkt de Roosendaalse Lijst met ‘Niet roepen maar doen’, spreekt de partij Voor Tilburg over ‘niet kwatsen maar doen’ pronkt de VVD in Dordrecht met ‘’Kies voor Dordt, kies voor doen’’ en communiceert Burger Belangen Enschede met ‘’gewoon samen doen’’.

Het is deze nieuwe fermheid die ik met enige verontwaardiging gadesla. Want politiek gaat helemaal niet over doen. Politiek gaat over goed nadenken. Politiek is een oefening in ‘utopisch denken’, een oefening in dagdromen. Want politiek is ‘dromen van een gewenste toestand’ zoals filosoof Marin Terpstra dat stelt. Politiek is dus denken en dromen, maar allesbehalve doen.

En als u dat te academisch en abstract klinkt, het was niemand minder dan wijlen Pim Fortuyn die stelde dat ‘je niet uit moet gaan van het haalbare, maar van het denkbare’. Het is het denkbare waar een politicus, met name in verkiezingstijd, aan zou moeten appelleren. Het is het schetsen van vergezichten, van mogelijke idealen, van mee te sympathiseren dromen waar kiezers door geroerd kunnen worden. Niet door te pronken met praktische plannetjes en het goedkoop etaleren van intellectuele leegheid. Politici denken na en dromen vrijuit, ambtenaren en bestuurders voeren uit.

Laten we daar aan denken als we op 21 maart aan onze democratische burgerplicht moeten voldoen.

Mark van Ostaijen