‘Kraamkamer’ voor raadslid in trek
Naast 8.881 direct gekozen raadsleden zijn ruim 5.300 burgerraadsleden in gemeentehuizen actief. De meningen over nut, noodzaak en meerwaarde van burgerraadsleden lopen uiteen.
Naast 8.881 direct gekozen raadsleden zijn nog eens ruim 5.300 burgerraadsleden in gemeentehuizen actief. De meningen over nut, noodzaak en meerwaarde van burgerraadsleden zijn verdeeld.
Verschillen groot
Gemeenteraden maken gretig gebruik van de mogelijkheid om zogeheten burgerraadsleden in te schakelen. In 233 gemeenten zijn 3.197 burgerraadsleden actief; geëxtrapoleerd naar alle gemeenteraden kom je uit op ruim 5.300. Gemiddeld kan elk gekozen raadslid rekenen op de hulp van 0,6 burgerraadslid, al zijn de verschillen groot. Nuth en Stein steken met (bijna) drie burgerraadsleden per raadslid ver uit boven dit gemiddelde. De raad van Olst-Wijhe (17 raadsleden) heeft er nul. Dat blijkt uit een inventarisatie van Govert Schermers, afdelingshoofd bedrijfsvoering en concerncontroller van de gemeente Gennep.
Kweekvijver
Aan de inzet van deze ‘hulptroepen’ kleven voor- en nadelen. De burgerraadsleden gelden als kweekvijver voor potentiële ‘echte’ raadsleden. Vermindering van werkdruk van raadsleden is een ander vaak genoemd argument vóór, evenals het in huis halen van kennis uit de samenleving. Het ontbreken van democratische legitimatie staat in het rijtje nadelen; burgerraadsleden zijn immers niet rechtstreeks gekozen. De vermindering van herkenbaarheid van raadsleden en de kosten worden ook als nadeel bestempeld. Volgens Schermers zijn alle gemeenten samen jaarlijks tussen de drie en vier miljoen euro aan burgerraadsleden kwijt.
Talentontwikkeling
Gevraagd naar de meerwaarde van de inzet van burgerraadsleden noemt griffier Piet Boyen van ‘koploper’ Nuth (drie burgerraadsleden per raadslid) de kweekvijverfunctie en het efficiënt behandelen van alle raadsstukken op één avond. Sinds 2006 kent Nuth geen commissievergaderingen meer, maar rondetafelgesprekken. ‘De fracties zien dit als dé voorbereiding op de raadsvergadering voor hun fractie. Talenten kunnen zich, door mee te praten, ontwikkelen. Ook kunnen de fracties en leden van de rondetafelgesprekken zich specialiseren. Niet iedereen hoeft dan alles te doen.’
Politiek bedrijven
Schermers zelf (tevens oud-raadslid) is een van de criticasters, ‘Mijn grootste bezwaar is dat burgerraadsleden politiek bedrijven terwijl ze niet rechtstreeks gekozen zijn.’ De Steinse griffier Theo Pierik (21 raadsleden, 60 burgerraadsleden) stelt dat de inhoudelijke bijdrage van veel burgerraadsleden nihil is. ‘Sommige mensen heb ik nog nooit hun mond open zien doen. Zij weten ook vaak helemaal niet waarover het gaat; dat is bijna gênant. Wat mij betreft mag het wel een onsje minder.’
Werkdruk verminderen
Bestuurskundige Julien van Ostaaijen (Universiteit van Tilburg) maakt zich niet druk om die ruim 5.300 burgerraadsleden die nu in gemeenteland actief zijn. Hij vindt de voordelen opwegen tegen de nadelen. ‘Het kan de werkdruk van raadsleden verminderen. En als ik zie hoe moeilijk het voor politieke partijen is om mensen enthousiast te krijgen voor het raadslidmaatschap, dan is dit een prima manier om mensen te laten kennismaken met de politiek en met alles wat daarbij komt kijken. Als burgerraadslid kun je het politieke vak zo leren. Wel adviseert hij terughoudend te zijn met een onkostenvergoeding voor burgerraadsleden. ‘Voorkomen moet worden dat je mensen binnenhaalt die het voor het geld doen. Het moet er primair om gaan dat je mensen kennis laat maken met de politiek en dat raadsleden worden ondersteund.’
Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr 19 van deze week
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De Gemeentewet biedt de mogelijkheid dat de raad in een verordening voorziet in ondersteuning door leden van de in de raad vertegenwoordigde politieke groeperingen. Daar kan zelfs een vergoeding voor worden vastgesteld in de fractievergoeding mits die ondersteuner geen lid is van een raadscommissie.
Raadscommissieleden, en dat mogen dus burgerraadsleden zijn, ontvangen een presentiegeld zoals dat in het Rechtspositiebesluit raads- en commissieleden verplicht is vastgelegd. Dus je bent ofwel fractieondersteuner met een vergoeding van de fractie of lid van een raadscommissie met een vergoeding rechtstreeks van de gemeente.
Ik ben het helemaal eens met degenen die zeggen dat de burgerraadsleden of hoe je ze ook wil noemen een kweekvijver zijn. Maar dat niet alleen: ze leren in die tijd ook hoe het werkt in zo'n politiek forum. Dat komt hun functioneren als gekozen raadslid alleen maar ten goede. Want er is maar één forum waar de besluiten uiteindelijk worden genomen en dat is de raadsvergadering waar alleen maar raadsleden aan het woord zijn en stemmen. Burgerraadsleden en commissieleden kunnen in voorafgaande commissievergaderingen of rondetafelgesprekken of hoe ze ook mogen heten dan ook alleen maar standpunten innemen die in de fractie zijn afgestemd.Zelf heb ik veel profijt gehad van vier jaar commissielidmaatschap voordat ik raadslid werd.