Voor welk probleem zijn sociale wijkteams dé oplossing?

In een recent verleden hebben de Nederlandse arbeidsbureaus een opvolger gekregen: de Centra voor Werk en Inkomen, en later de Werkpleinen. Met de aantrekkelijke gedachte om één toegang te creëren voor werkzoekenden. De analyse achteraf laat zien dat er geen centraal loket is ontstaan, maar eerder een loket erbij. Een analoge ontwikkeling doet zich nu voor bij de introductie van de sociale wijkteams. Adviseur Geert van Dijk vraagt zich af: “Wat is de zin en onzin van deze teams?” 

“Op dit moment zetten gemeenten fors in op het inrichten van sociale wijkteams. Vanuit het uitgangspunt ‘één gezin, één plan’ hebben ze de afgelopen tijd enorm geëxperimenteerd met allerlei vormen van interdisciplinaire teams. Toch lijkt het er steeds meer op dat de teams niet de panacee zijn voor de problemen in het sociaal domein. Worden zij als een nieuwe centrale entree voor zorg gepresenteerd, dan leidt het zelfs tot weer een extra loket. En dat is alleen effectief als er in een huishouden meervoudige of multiproblematiek bestaat. Na een intake en diagnose – onder regie van een verantwoordelijke uitvoerder – biedt het sociale wijkteam dan direct maatwerkondersteuning.”

Kennis en kunde verkwist
“Maar: complexe problematiek komt naar verhouding weinig voor. Het gros van de inwoners heeft enkelvoudige of eenduidigere vragen en soms problemen. Wil je dat via een sociaal team in beeld hebben en er passende dienstverlening op organiseren? De praktijk laat zien dat dit onhaalbaar en inefficiënt is. Het kost veel geld en het levert zeker niet altijd betere dienstverlening op. Integendeel. De dienstverlening en -verleners komen juist onder zware druk te staan. Zie het voorbeeld van de MEE-medewerkers, specialisten in onafhankelijke cliëntondersteuning. In een wijkteam zijn zij opeens generalisten en besteden zij hun tijd vooral aan schuldhulpverlening in grootsteedse woonwijken. Een verspilling van kennis en kunde wat mij betreft.

En waarom speelt het aanbrengen van dagstructuur in bijvoorbeeld werk, tegenprestatie en opleiding zo’n kleine rol in het zorgaanbod? Omdat zorgaanbieders en welzijnswerkers nu eenmaal een andere kijk hebben op werk en inkomen dan de experts op dat terrein, die veel meer oog hebben voor handhaving en naleving. Doelmatigheid is op deze manier ver te zoeken.”

Slimme samenwerking voorop
“Laten we eindelijk eens ophouden met het opzetten van nieuwe uitvoeringsorganisaties, die moeten voldoen aan onze wens om integraal te werken. Het is veel zinvoller om te focussen op slimme samenwerking en een goed functionerend lokaal sociaal ecosysteem. Dat vergt maatwerk, beginnend bij de vraag wie er écht hulp nodig hebben. Accepteer daarbij dat er niet één, maar meerdere herkenbare toegangen zijn tot je dienstverleningsvormen. En dat er achter de schermen op verschillende manieren wordt samengewerkt.

Een loket mag nooit een doel op zich zijn; hoogstens een middel. Sociale wijkteams zijn een middel om in multiproblemsituaties te voorkomen dat er twintig hulpverleners langs elkaar heen werken. Níet om een simpele hulpvraag te beantwoorden.”

Effectief en efficiënt bouwen?
Wil je als gemeente bouwen aan goede dienstverlening, in plaats van aan loketten? KplusV werkt er graag aan mee. Met het in kaart brengen van de klantvragen in het sociaal domein, en met een doelmatige en doeltreffende organisatie hieromheen. Benieuwd naar onze precieze aanpak? Bel of mail eens met onze adviseur Geert van Dijk.

Als gemeente bouwen aan goede dienstverlening? Ik bouw graag mee
drs. Geert van Dijk, 06-27 08 55 66 / g.vandijk@kplusv.nl