Klokkenluiders ‘bevestigd in vrees’
Minister Donner gaat door met zijn omstreden plan voor de oprichting van een advies-en verwijspunt voor klokkenluiders. De Expertgroep Klokkenluiders sprak deze week met Donners ambtenaren, en maakt zich grote zorgen.
‘We zijn bevestigd in onze vrees’, zegt voorzitter Gerrit de Wit van de Expertgroep. Minister Donner (Binnenlandse Zaken, CDA) wil een advies- en verwijspunt voor klokkenluiders inrichten waar melders van misstanden terecht kunnen. Dit is een vervolg op een rapport van bestuurskundige Mark Bovens van de Universiteit Utrecht. Bovens concludeerde in april 2008 dat de rechtsbescherming van klokkenluiders ernstig te wensen overliet, en dat meldingen van misstanden niet serieus worden onderzocht.
Volgens de Expertgroep Klokkenluiders moet er een onafhankelijk meldpunt met onderzoeksbevoegdheden komen. Ook de Tweede Kamer heeft hier in 2008 bij motie om gevraagd. Donner wil melders van misstanden via een te vormen ‘college’ echter doorverwijzen naar bestaande instanties. Voor het doen van onderzoek wil de minister vasthouden aan de Commissie Integriteit Overheid, die volgens bestuurskundige Bovens ‘weinig vertrouwen geniet‘ en ‘geen enkele rol van betekenis heeft gespeeld bij het opsporen van misstanden’. Donner zegt dat de werkwijze van de commissie zo nodig wordt ‘verbeterd’.
De uit ervaringsdeskundigen bestaande Expertgroep Klokkenluiders kreeg deze week in een gesprek met vier van Donners ambtenaren te horen welke kant de minister precies op wil. ‘De minister denkt aan een driemanschap met secretariële ondersteuning’, zegt voorzitter Gerrit de Wit van de Expertgroep. ‘Dit driemanschap gaat melders van misstanden uitsluitend adviseren en doorverwijzen. Dat is het enige doel.’
Volgens De Wit moet vooral worden gekeken naar wat het advies- en verwijspunt níét doet: ‘Melders van misstanden krijgen geen juridische of persoonlijke bijstand. Het adviespunt doet geen pre-onderzoek, laat staan onafhankelijk onderzoek naar de feiten en omstandigheden of verantwoordelijken.’ Volgens De Wit zal het advies- en verwijspunt melders van misstanden geen stap verder helpen.
Hooguit kan het potentiële klokkenluiders wegwijs maken in het woud van bureaucratische instanties. Maar de nieuwe aanpak zal niet kunnen voorkomen dat melders van misstanden, net als nu, aan hun lot worden overgelaten, geen fatsoenlijke bescherming genieten en jarenlang strijd moeten leveren’, zegt De Wit. ‘Wij zijn erg teleurgesteld. Dit is geen oplossing, en hieraan zullen wij zeker geen formele bijdrage leveren.’
Een woordvoerder van Binnenlandse Zaken laat desgevraagd weten dat de Expertgroep nauw betrokken blijft bij de verdere voorbereidingen. Donner hoopt vóór de zomer een besluit te nemen.
Reacties: 16
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
De klokkenluider wacht dan een proces wegens imago schade bedrijf/persoon, smaad, laster en ontslag met gegronde reden ( er zal dus geen sprake zijn van toepassing kantonrechter formule).
Ik kan u uit mijn eigen – extreem slechte - ervaring garanderen dat anonimiteit heel belangrijk is.
U doelt op het boek "De Demmink doofpot" van J. Poot (ISBN 978-90-813699-4-7), dat voornamelijk bestaat uit een grote hoeveelheid dossier-stukken. Als de helft klopt van wat die dossier-stukken mogelijk suggereren, dan is er inderdaad sprake van een brisante zaak met zowel justitiële als politieke vertakkingen.
In hoeverre die dossier-stukken een basis vormen voor maatregelen, bijvoorbeeld een justitieel onderzoek, is een vraag die serieus beantwoord zou moeten worden, bijvoorbeeld door het OM. Dat lijkt niet te zijn gebeurd. Dat roept dan weer de vraag op: waarom is dat niet gebeurd? En waarom wordt er in kwaliteitskranten over dit onderwerp radiostilte in acht genomen?
De toon van de begeleidende tekst is nogal opgewonden, maar dat is deels ook wel verklaarbaar gezien de mogelijke ernst van de zaak. Het feit dat er bij de auteur mogelijk ook sprake is van persoonlijke rancune, zou geen beletsel moeten zijn om de feiten van de zaak serieus te onderzoeken. Als we tenminste de pretentie hebben een rechtsstaat te zijn.
@ Mr. R.M. Dalmijn
Echte klokkenluiders zijn vaak juist mensen met veel eergevoel en trots. Maar u lijkt van hen te verwachten dat zij het eergevoel en de trots tonen van een kamikaze-piloot. Waarom verwacht u dat dan niet ook van de daders van misstanden? Montaigne zei al (vrij samengevat): als je het lef hebt om te liegen en te bedriegen, dan zou je ook het lef moeten hebben om daar vervolgens openlijk voor uit te komen.
In de praktijk moeten daders daarbij vaak toch een handje bij geholpen worden. Bijvoorbeeld door adequaat beschermde klokkenluiders in combinatie met een goed functionerende rechtspraak.
Ik kan grotendeels meegaan in uw diagnose van het "Paljaz-syndroom" als ziekte die achter het symptoom van klokgelui schuilgaat. Waarbij de klokkenluider inderdaad in de rol van een "paljas" terechtkomt: "Paranoïde, Angstig, Lefhebbend, Jeremiërend, Alles-of-niets, Super-gestrest". Of zoiets.
Volgens u is alleen een echt open communicatie op de lange termijn een vaccin tegen het Paljaz-virus. Het is ook niet moeilijk het daarmee eens te zijn.
Maar hoe komen we tot die "open communicatie"? Uw adviezen helpen daar niet bij. Laten we ze eens bekijken.
1. "Meldt uzelf met naam en toenaam". Dat heb ik als klokkenluider vanaf het begin gedaan. Ik kan u verzekeren: dat helpt niet om de open communicatie op gang te krijgen.
2. "Verwijder de BCC-mogelijkheid." In mijn geval heb ik aanvankelijk alleen gebruik gemaakt van CC'tjes. Ook dat hielp niet om een open communicatie op gang te brengen. Later ging ik ook BCC'tjes gebruiken. Dat werkte al iets beter.
Los daarvan: de FW (forward-)functie kan ook altijd gebruikt worden om dezelfde discretie te bereiken als een BCC. En ten slotte hebben we in geval van nood nog het knip- en plakwerk.
3. "Niet elke Korporaal heeft een Maarschalkstaf in zijn ransel." Dit advies is wat moeilijker te duiden. Misschien bedoelt u dat alleen directeuren en politieke bestuurders geschikt zijn om klokkenluider te worden. Hm... hoeveel misstanden denkt u dat er dan nog boven tafel zouden komen? Of denkt u dat deze misstanden in alle discretie doortastend aangepakt zouden worden? We hebben het al eerder gehad over het Land van Ooit...
Ik heb een beter advies:
4. Richt een onafhankelijk meldpunt voor klokkenluiders op, met onderzoeksbevoegdheden en bevoegdheden om echte klokkenluiders juridische en indien nodig financiële ondersteuning te verlenen, in combinatie met wetgeving die klokkenluiders adequate bescherming biedt. Dit is precies waar de Expertgroep Klokkenluiders naar streeft. Mag deze Expertgroep op uw bijval en steun rekenen?
Om met het laatste punt te beginnen. Mijn echt grote leermeester is Professor Brenninkmeijer. Naast een buitengewoon fatsoenllijk mens ook een eminent jurist. Waarom als expertgroep geen onderdak gezocht bij de Ombudsman?. Waar ik kan zal ik helpen; hoewel sommigen op dit forum vermoeden dat mijn dag uit opgewekt nietsdoen bestaat is de realiteit toch net iets anders. Ik ben dus niet alleen in talent beperkt maar ook in tijd. De droom dat het in Nederland nog mooier kan zijn / worden geeft mij de energie om zo nu en dan in kwesties van arbeidsrelaties te reageren. Ik ben niet altijd even hoopvol. De Maarschalksstaf staat voor mij voor de niet invulbare illusie. Geprovoceerde blinde ambitie. Overigens is een, niet voor iedereen haalbare, bescherming tegen verzuring ; een tweede "baan" [uiteraard ook part time]. Het geeft soms lucht en een geheel ander perspectief.
Succes
Kortom geen riskante duikvlucht maar open en tijdige communicatie.
zet alle klokkeluiders op de trein
naar tjjoekie tjoekie land
heb je hier ook geen misstand
denkt ie
lang leve nederland
Ombudsman Brenninkmeijer heeft op televisie ook al aangegeven dat hij in beginsel positief staat tegenover het onder zijn hoede nemen van een onafhankelijk meldpunt met onderzoeksbevoegdheden, mits de juridische bescherming van klokkenluiders dan ook goed geregeld wordt.
Maar minister Donner en zijn volgzame CDA- en VVD-kamerleden willen dat niet. Anderhalf jaar geleden waren ze het eens met de Expertgroep, maar nu schuiven zij hun geweten weer in een bureaula - niet voor het eerst.
Vandaag vindt er een kamerdebat met minister Hillen plaats, over de misstanden bij Defensie (fraude, zelfverrijking, intimidatie). Hillen noemt die nog steeds "incidenten". Wat moeten we denken van zo'n minister? Wat betekent het begrip "integriteit" voor hem?
De PvdA (bij monde van Eijsink) vraagt om een meldpunt "binnen Defensie". In plaats van erop te hameren dat er, nu, meteen, een onafhankelijk meldpunt komt.
Op deze manier blijft Nederland voor onbepaalde tijd een doofpot-land.
Het lijkt me een land dat met een ouderwetse stoomlokomotief bereikbaar is. Een soort Land van Ooit.
Nog even over uw idee dat achterblijvers meer onder de indruk zullen zijn als een klokkenluider op eigen houtje de organisatie verlaat alvorens de klok te luiden. Nou nee. De menselijke (kudde-)geest werkt toch een beetje anders. Weg is weg, daar kraait hopelijk geen haan meer naar. En men gaat over tot de orde van de dag. "Wat zeurt hij nou, hij is toch weg?"
Uw afsluitende zin, "geen riskante duikvlucht maar open en tijdige communicatie", wekt mijn lachlust.
De Eerste Wet van de Klokkenluiders-dynamica luidt: "Open en tijdige communicatie = een riskante duikvlucht."
Het lijkt erop dat u zelf een inwoner bent van het Land van Ooit (of Tjoekie Tjoekieland - u weet waarschijnlijk de juridisch meest correcte benaming van deze allertrouwste verdragspartner van Nederland).
Fortis-topvrouw Annemieke Roobeek was een "klokkenluider" die het pas deed nadat ze bij Fortis weg was - heel discreet, binnen haar netwerk bij de Nederlandsche Bank en bij het Nederlandse ministerie van Financiën. Dat heeft bijzonder weinig effect gehad. Fortis mocht zich gewoon vertillen aan de overname van ABN-AMRO en vervolgens instorten, waarna een deel van ABN-AMRO op kosten van de belastingbetalers werd gered. Ca. 20 miljard euro of zoiets.
Voor mevrouw Roobeek zelf liep het daarentegen uitstekend af. Haar carrière is zeker niet geschaad. En toen het in de kern allemaal al voorbij was, deed zij trots haar verhaal in NRC Handelsblad.
De Tweede Wet van de Klokkenluiders-dynamica luidt dan ook als volgt: "De schade aan het loopbaanperspectief van een klokkenluider is omgekeerd evenredig aan de voorziene effectiviteit van zijn melding."
Het probleem bij klokkenluiden is dat de inhoud van de boodschap altijd onwelkom is. Dat is de reden dat er altijd wordt geneuzeld over het verkeerde moment, de verkeerde toonzetting, de verkeerde procedure, de verkeerde levenswandel van de klokkenluider, en desnoods over zijn verkeerde zonnebril. De onvrede richt zich op de boodschapper van het slechte nieuws. Men vindt altijd wel een stok om een hond mee te slaan. Blijkens uw bijdrage doet u daar graag aan mee.
Dat krijg je met dat geknutsel aan natuurwetten in de avonduren...
Donner is namelijk bang dat er dan vele honderden rechtszaken aangespannen gaan worden tegen corrupte bewindvoerders. En bij welk bedrijf zou Donner dan nog in aanmerking komen om zijn zakken te mogen vullen als commissaris?
Het is duidelijk: zolang figuren als Donner aan het bewind zijn en de Tweede Kamer grotendeels bestaat uit makke schapen en baantjesjagers, is er maar één optie voor mensen die de waarheid boven tafel wil krijgen: lekken, lekken en nog eens lekken. Jammer maar helaas.
Je kan verschillend denken over meneer Assange als persoon, maar sites als Wikileaks en kranten die daar iets mee durven te doen zijn bitter hard nodig.
Het bedrijf krijgt echter vreemd genoeg een boete opgelegd. Dat de directie wist dat ze fout zaten blijkt uit het feit dat ze reserveringen hiervoor hadden gemaakt.
Waarom vervolgt de Minister van Justitie dit soort criminele CEO’s niet?
Welk vriendje heeft recent een hoge functie gekregen bij de vrachtafdeling van KLM?
De grote criminele organisaties zijn slim genoeg om hun smeergeld niet meer direct aan de persoon te geven die de gunst verleend maar daar wordt het “old boys” netwerk voor ingeschakeld.