‘Kleine dingen, groot geluk’

‘Ombudswethouder’ Richard de Mos

‘Hé Ries, ouwe pik!’ Vlammen slaan uit een portiekflat op de hoek van de Haagse Driebergenstraat. Locoburgemeester Richard de Mos komt vanochtend poolshoogte nemen. De straat kent de loco, en de loco kent de Driebergenstraat. Hij woont er niet ver vandaan in de Vruchtenbuurt. Praatje maken met de brandweer, bewoners een hart onder de riem steken – De Mos is helemaal in zijn element. ‘Als het uit een goed Haags hart komt, vind ik ouwe pik prima. Ze bedoelen er niets mee. Je en jij – prima, niets mijnheer de wethouder. Sommige bestuurders zeggen: “Dat moet je niet doen, hou een beetje afstand.” Waarom zou ik? Word ik dan een betere wethouder? Ik ben een beetje amicaal, maar wat maakt dat nou uit?’

‘Mijn droom is uitgekomen’, zegt Richard de Mos (42) ‘s middags in zijn werkkamer op de elfde verdieping van het stadhuis. Het oud-Kamerlid voor de PVV is sinds juni van dit jaar wethouder in zijn ‘grote liefde’ Den Haag, met economie, sport en buitenruimte in zijn portefeuille. Een prachtpakket voor een politicus die het wil hebben van het contact met de stad. Als fractievoorzitter van Groep de Mos was hij altijd in de weer en altijd in het nieuws met vragen en moties over gewone-mensendingen. ‘Heel Haags lekker kankeren, maar wel altijd met humor’, lacht De Mos.

Aldus leidde hij de oppositie in de Haagse gemeenteraad en werd zijn Groep de Mos in maart van dit jaar met een uitgekiende campagne de grootste partij van de stad. Zonder daarbij vijanden te maken in het stadhuis. Dat VVD-coryfeeën Wiegel en Schippers voor De Mos een coalitie met VVD, D66 en GroenLinks wilden smeden, zegt voldoende.

Geuzennaam
Richard de Mos werd in de verkiezingscampagne door AD Haagsche Courant een ‘ombudspoliticus’ genoemd. Hij moest wennen aan dat predicaat. ‘Ik werd zo genoemd in een artikel waarin de vraag werd gesteld of ik een clown was of de ideale wethouder. Ik had het gevoel dat het negatief was bedoeld, maar misschien was het wel een compliment. Inmiddels is het een geuzennaam geworden. Ik moet die verslaggever toch eens een mooie bos bloemen sturen. Kijk, ik wil grote en kleine problemen oplossen en openstaan voor ideeën uit de stad. Zo bedrijf ik sinds de oprichting van mijn partij politiek.’

De Mos heeft iedere week overleg met zijn diensten economie en buitenruimte. ‘Alleen: buiten gebeurt het. Als ik hier op de elfde verdieping blijf zitten, verlies ik het gevoel voor wat er leeft in de stad. Niemand is bezig met de verlenging van een snelweg, maar de scheve stoeptegel om de hoek waar al zoveel mensen over zijn gestruikeld, díe houdt de mensen bezig. Dat moet ik dus zien. Heel gek dat bestuurders en zelfs raadsleden daar neerbuigend over doen. Kleine dingen, groot geluk.’

Laat de Raad voor het openbaar bestuur het maar niet horen. In zijn laatste rapport schrijft hij nu juist dat raadsleden de grote lijnen missen omdat ze zich te veel met kleine zaken bezighouden. Richard de Mos: ‘Als raadslid controleer je, stel je kaders en vertegenwoordig je de kiezers. Dat laatste vind ik het belangrijkste. In dit huis zitten te veel mensen die de stukken keurig doorlezen, een mening hebben over de grote lijnen en beneden een debat voeren, maar de details niet doorhebben. Die stukken zijn leuk, maar het verhaal erachter is leuker. Het verhaal speelt zich af in Loosduinen, oh, op het Loosduinse Hoofdplein. Dan moet ik die en die bellen en er even langs. Dan pas krijgt het verhaal een gezicht.’

Mensen missen volgens hem dat verhaal in de politiek. ‘Ik heb nu als wethouder te maken met een coalitieakkoord op hoofdlijnen, maar het gaat uiteindelijk voor ons allemaal om de details; díe raken de mensen.’

Betrouwbaar
Het tachtig pagina’s dikke coalitieakkoord is er niet voor niets, zegt De Mos. ‘We gaan het uitvoeren. Ik ben betrouwbaar en goed voor mijn woord.’ Maar dat wil niet zeggen dat hij als wethouder de details ‘die de mensen raken’, overlaat aan zijn raadsfractie. ‘Als ik niet luister naar de mensen op straat en mijn kiezers teleurstel, dan kan ik het over vier jaar wel vergeten.’

‘Ombudswethouder’ De Mos kwam eind juni in het geweer toen er gedoe was over een Japanse sierbloesem die pal voor café De Waag in de Wagenstraat zou worden geplant. De cafébaas in alle staten. De Telegraaf en Hart van Nederland erbij en raadsvragen van Groep de Mos. Volgens een gemeentevoorlichter was het ‘lastig om nog wijzigingen aan te brengen in de gemeenteplannen’.

Het gemeentehuis moest kennelijk nog wennen aan De Mos, want de nieuwbakken wethouder stapte naar het café. ‘Ken je die mop van de boom die zou komen? Hij komt niet’, zei de wethouder olijk. ‘Gewoon omdat wat die man zei, hout snijdt.’ Foto in AD Haagsche Courant en bij Hart van Nederland van De Mos en de cafébaas. Zo doe je dat.

Heeft een trouwhartige ambtenaar plekken voor sierlijke bomen bedacht om de route van Hollands Spoor naar het oude centrum te verfraaien, schrapt de kakelverse wethouder voor de camera de sierbloesem op de hoek van de Wagenstaat en de Gedempte Gracht. Daar maak je toch geen vrienden mee in het stadhuis? De Mos: ‘Ambtenaren doen hier jaar in jaar uit het werk en leiden de stad in goede banen. Maar als passant wil ik wel laten zien dat ik het doe voor de mensen die mij hebben gekozen en voor de stad. Ik ben laagdrempelig en ik wil bewoners en ondernemers helpen. Ambtenaren begrijpen dat. In hun dienstbaarheid kunnen ze echt wel omgaan met een wethouder als De Mos. Een ambtenaar die erbij was, zei: “Het is goed opgelost zo”.’

Het is sowieso wennen in het stadhuis. Een tijdje terug stapte de wethouder onaangekondigd binnen op de afdeling sport. ‘“Vrienden en vriendinnen, welke ideeën hebben jullie?” Ze keken raar op.’ En, welke ideeën waren er? ‘Wijkgericht sporten en sport laagdrempeliger maken. Realiseer je dat YouTube bij jongeren geliefder is dan sporten.’

Weinig vaderlandse bestuurders zijn zo uitgekookt als het om hun eigen pr gaat als Richard de Mos. Ze zeggen de tijd niet te hebben of ze begrijpen het niet. De Mos maakt er tijd voor en begrijpt het. ‘Politiek draait om zichtbaarheid. Als je niet laat zien wat je hebt gedaan in de Wagenstraat, dan ben je een slechte politicus. We hebben het sushi-festival Joy gered, ondernemers met een terras op een parkeerplaats mogen dat tot maart 2020 houden. In één straat kunnen horecaondernemers vanaf vandaag zelf als proef een nieuwe vergunning aanvragen. Als je campagne hebt gevoerd voor een bruisende stad en je krijgt dat al zo snel voor elkaar, dan moeten de kiezers dat wel weten.’

Haagse markt
Hij was gisteren op de Haagse Markt. ‘Daar laten de marktkooplieden toch ook zien wat ze in huis hebben? Over de Haagse Markt gesproken: de mooiste markt van Nederland, maar hoe kan het dat de Albert Cuyp bekender is dan onze markt? Wij hebben wat Amsterdam niet heeft: een historische binnenstad én elf kilometer strand.’ Met een knipoog: ‘Als we mensen dat beter gaan vertellen, dan is Amsterdam snel vergeten.’

De media zijn verzot op dergelijke vrijonmoedige taal. EenVandaag, de Volkskrant, Elsevier, nu Binnenlands Bestuur – we staan allemaal op de stoep bij wethouder De Mos. En iedereen is welkom. Menig nieuwbakken wethouder wil zich de eerste maanden ‘inwerken’ in het gemeentehuis en de ‘dossiers leren kennen’. Bij Richard de Mos gingen de deuren vanaf de eerste dag open. ‘En dat blijft zo, ook als er kritiek komt. Dat is mijn kracht en daarmee zijn we groot geworden’.

Laagdrempeligheid, problemen die worden opgelost: ligt cliëntelisme niet op de loer? ‘Dat heb ik wel vaker gehoord. Omdat ik problemen oplos?’, reageert De Mos. ‘Ik moet alles beneden aftikken in de collegekamer. Ik kende die cafébaas in de Wagenstraat niet eens. Nu wel en ik vind hem een aardige gozer. Hij had de inspraakprocedure moeten gebruiken. Heeft hij niet gedaan. Maar moet de gemeente vervolgens een drukke ondernemer straffen met een boom waarvan hij alleen maar last heeft?’ Hoe belangwekkend ook, we moeten niet denken dat wethouder De Mos zich louter bezighoudt met bomen en plastic in de sloten.

Er is net een rapport verschenen van het Planbureau voor de Leefomgeving, waaruit blijkt dat de groei van de werkgelegenheid in Den Haag onder het landelijk gemiddelde ligt. Den Haag moet veel meer bruisen, vindt De Mos. ‘Toerisme en horeca worden pijlers van de nieuwe werkgelegenheid. We benutten onze kansen te weinig. Met de combinatie historische binnenstad en strand kunnen we veel meer doen.’ De Mos ziet het al helemaal voor zich: drones boven het strand en boven de stad voor de Grand Départ van de Tour de France in La Haye. ‘Wat zou het kicken zijn om hier een grote wielerronde te hebben.’ De start van de Tour in 2015 leverde Utrecht een tekort van 400.000 euro op; Gelderland verloor in 2016 hetzelfde bedrag op de start van de Giro. De Mos is niet onder de indruk. ‘Naamsbekendheid is niet te meten in geld.’

Gaaf, kicken – Richard de Mos grossiert in superlatieven die de mensen in de Driebergenstraat herkennen. Zoals hij het ook ‘kicken’ vindt dat er vanaf volgend jaar voor het CS in Den Haag 3.000 vierkante meter groen bijkomt. Staatsbosbeheer stelt het gesloten deel van park de Koekamp open en gaat er kleine horeca toestaan. ‘Hoe gaaf is het dat het bospark wordt teruggegeven aan de stad, met een groene loper en een fietsboulevard voor CS? Als je daarin gelooft, dan vent je dat uit.’ En dus stond De Mos daags na verzending van het definitieve bosparkontwerp aan de gemeenteraad samen met het provinciehoofd van Staatsbosbeheer met kloeke tekst en gave foto in de krant. Zo doe je dat dus.

CV
Richard de Mos (Delft, 1976) was salesmanager bij Kuehne + Nagel en onderwijzer op de Gelderlandschool en De Spoorzoeker in Den Haag. In 2007 werd De Mos beleidsmedewerker en persvoorlichter van de PVV in de Tweede Kamer. Van september 2009 tot september 2012 was hij Kamerlid voor de PVV. In maart 2010 werd De Mos voor de PVV ook lid van de Haagse gemeenteraad. In oktober 2012 ging hij verder in de gemeenteraad als Groep de Mos. In 2014 werd hij aanvoerder van Groep de Mos/Ouderen Partij Den Haag. Daarnaast verdiende hij zijn brood als communicatieadviseur bij De Mos & Partners. De Mos is sinds 7 juni wethouder economie, sport en buitenruimte in Den Haag.