Kijvende overheden
Het is een turbulent voorjaar. Het kabinet-Rutte is volop bezig de 18 miljard aan noodzakelijke bezuinigingen te realiseren.
Als kabinetten bezuinigen, stromen normaliter Malieveld en Museumplein vol, zijn stakingen aan de orde van de dag, maar nu even niet.
Bij circa 10 procent van het te bezuinigen bedrag lijken overheden keihard tegenover elkaar te staan. De strijd gaat over het bestuursakkoord tussen enerzijds Rijk en anderzijds gemeenten, provincies en waterschappen. Gemeenten juichen de overheveling van taken op het gebied van de sociale zekerheid, jeugdzorg en de herstructurering van de Awbz als het gaat om de dagbegeleiding toe.
Het kabinet-Rutte wil 1,8 miljard bezuinigen op deze decentralisatie van taken. Gemeenten eisen meer geld. Vooral als het gaat om het samenvoegen van de regelingen voor bijstand, jonggehandicapten (Wajong) en sociale werkplaatsen zijn de financiële meningsverschillen groot. Een reeks gemeenten heeft al gezegd op het VNG-congres begin juni tegen het bestuursakkoord te gaan stemmen. Meer en meer gemeenten volgen.
Op de VNG-informatiebijeenkomsten deze week over het bestuursakkoord klonk luid de roep om aanpassing van de sociale paragraaf. En zo gaan overheden rollebollend over straat. Reputaties van VNG en IPO staan op het spel.
Bezuinigingen van dit kabinet worden op alle terreinen met een stevig NEE begroet. Het besef dat de staatsschuld rap oploopt, evenals het financieringstekort, lijkt er nauwelijks te zijn. Is het dreigende nee van gemeenten reëel? De Vereniging van Gemeentesecretarissen stelt in het vorige nummer van Binnenlands Bestuur dat zij ’nog niet kan overzien of de financiële middelen toereikend zijn om de ambitie waar te maken’. Tsja, gemeenten weten het nog niet.
Deze week in Binnenlands Bestuur aandacht voor een onderzoek naar armoedebeleid bij gemeenten. In het rapport Sterk en samen tegen armoede concludeert het Verweij-Jonker Instituut dat binnen gemeenten op het gebied van armoedebeleid ‘bedroevend slecht’ wordt samengewerkt. Hier valt dus nog een forse kostenreductie te halen. Ook de Divosa-monitor 2010 constateert dat de uitvoeringskosten van sociale diensten lager kunnen door automatisering en een efficiëntere uitvoering. Dus nu roepen dat zo’n bestuursakkoord niet kan, lijkt wat prematuur. Overheden die kijvend over straat gaan, geven niet het goede voorbeeld.
Als het Rijk zijn taken zou overdragen na de bezuiniging en daarmee dus een aantoonbaar functionerend stelsel zou overdragen zou het rollebollen aanzienlijk minder zijn.
Het lijkt nu verdacht veel op het met winst verkopen van een verliesgevend bedrijf onder het mom dat de potentie er echt wel inzit...