22 miljard voor 'ereschuld' Groningen

Het kabinet trekt de komende 30 jaar bij elkaar 22 miljard euro uit voor het gebied in Groningen en Noord-Drenthe dat geplaagd wordt door aardbevingen als gevolg van de jarenlange aardgaswinning. Het belooft daarnaast dat het rijk ‘alles wat nodig is’ zal doen om de schade te vergoeden en te zorgen dat ‘iedereen een veilig huis heeft’.

Rampzalige gevolgen

De parlementaire enquête over de gaswinning, waarvan het eindrapport twee maanden geleden verscheen, legde bloot hoe de overheid decennialang wegkeek van de problemen die de gaswinning in Groningen veroorzaakte. Financiële belangen stonden voorop en de ‘rampzalige gevolgen’ voor de Groningers kregen lange tijd nauwelijks aandacht.

'Zonder reserve'

Het kabinet onderschrijft ‘zonder reserve’ de conclusies van de parlementaire enquêtecommissie. Dat zegt minister-president Mark Rutte bij de presentatie van de kabinetsreactie op het enquêterapport. De mensen in Groningen zijn ‘decennialang in de steek gelaten’, zegt Rutte. Hun stem werd niet gehoord en ‘hun belangen zijn ondergeschikt gemaakt aan een financieel belang van Nederland’. Daarmee is er sprake van een ereschuld, erkent de premier. ‘Daar kunnen en willen we niet omheen.’

Onvoldoende

Het bedrag is 'zeker onvoldoende om de ereschuld recht te zetten die in decennia van gaswinning is ontstaan'. Dat zegt de commissaris van de Koning in de provincie, René Paas. Hij spreekt namens de andere bestuurders in Groningen Regionale bestuurders hadden eerder gevraagd om een investeringsbedrag van 30 miljard euro.

Opnieuw excuses

In zijn formele reactie op het rapport maakt het kabinet opnieuw excuses aan iedereen die daardoor gevoelens van ‘angst, stress en onveiligheid’ heeft ervaren. Het noemt erkenning van dat leed ‘een eerste essentiële stap’, maar hamert erop dat mensen ook oplossingen willen voor hun problemen. ‘Het kabinet wil niet alleen leren van de fouten die zijn gemaakt, maar wil deze ook rechtzetten. Daarbij hoort ook de opdracht om de ereschuld aan de regio en haar bewoners die door 60 jaar gaswinning is ontstaan in te lossen.’

Ruimhartigere schadeafdeling

Het kabinet neemt een reeks maatregelen om de schadeafhandeling ‘milder, makkelijker en menselijker’ te maken. Zo wordt het gebied vergroot waarin mensen niet hoeven aan te tonen dat aardbevingsschade door de gaswinning komt. Schades tot 40.000 euro worden voortaan gewoon vergoed zonder onderzoek naar de oorzaak.

Deze ruimhartigere aanpak kan in sommige gevallen leiden tot overcompensatie, ‘maar dit neemt het kabinet voor lief’. Het betekent namelijk voor bewoners minder onzekerheid en juridische rompslomp. Bovendien daalt de uitvoeringslast bij het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG).

Verduurzaming woningen

Het kabinet trekt ook extra geld uit om woningen in het aardbevingsgebied snel te verduurzamen. Uitgerekend in deze regio komt veel energiearmoede voor, doordat de huizen relatief oud en groot zijn. Ook hebben bewoners investeringen in verduurzaming vaak op de lange baan geschoven uit onzekerheid over schadeherstel of versterking.

Ontwikkeling regio

Daarnaast zijn miljarden bestemd voor verbetering van de mentale gezondheid en voor meer leefbaarheid en economisch perspectief in het gebied. Het kabinet wil Groningen helpen zich te ontwikkelen tot ‘landbouwregio van de 21e eeuw’. Daarnaast krijgt de provincie een belangrijke rol op het gebied van hernieuwbare energie.

In totaal is voor al deze plannen 22 miljard euro beschikbaar, waarvan overigens een deel al eerder was vrijgemaakt. Het kabinet gaat ervan uit dat dit ‘ruim voldoende’ zal zijn.