Basisinkomen: lage en midden inkomens vaker voor dan tegen

Voor- en tegenstanders van het basisinkomen houden elkaar in evenwicht. Net als afgelopen jaar vindt ruim een derde een basisinkomen een goed idee (nu 37%, was 36%). Het aandeel dat zegt dit geen goed idee te vinden is toegenomen (van 32% naar 38%).
Mensen met een lager inkomen vinden het basisinkomen vaker een goed dan een slecht idee. Nederlanders die twee keer modaal of meer verdienen zijn juist vaker tegen het basisinkomen. 
Dit blijkt uit onderzoek van I&O Research in opdracht van de Vereniging Basisinkomen. 

Voorstanders noemen de volgende voordelen van het basisinkomen

• Meer gelijkheid/gelijke kansen
• Het terugdringen van armoede
• Bureaucratie en fraude worden tegengegaan, controleapparaat kan verdwijnen
• Een steuntje in de rug voor mensen wiens baan door automatisering wordt vervangen
• Mensen kunnen meer tijd besteden aan vrijwilligerswerk, mantelzorg, opvoeding kinderen etc.
• Meer beschikbare banen omdat sommige mensen minder zullen gaan werken
• Het tegengaan van stress onder werkenden (met een relatief laag inkomen)
  
  

Als nadelen van het basisinkomen worden naar voren gebracht

• Drive om te werken verdwijnt, slecht voor economie en innovatie
• Gevoelig voor misbruik en fraude
• (Te) hoge kosten
• Minder mensen moeten het geld verdienen voor (nog) meer mensen
• Controle blijft nodig, dus toenemende bureaucratie (opnieuw) toenemen
• Het zal een aanzuigende werking hebben op arbeidsmigranten
• Ook mensen die het financieel niet nodig hebben krijgen het
• Het vergt een lange termijn visie om verstandig met dit verkregen geld om te gaan
• Minder mensen moeten het geld verdienen voor (nog) meer mensen
• Onderzoeken naar basisinkomen (UBI) gaven aan dat het ‘niet werkte’
• Werken maakt mensen juist gelukkig, dit voorstel zal dus tot minder geluk leiden
  
  

Beneden modaal tot modaal: per saldo steun voor basisinkomen

Mensen met een lager inkomen vinden het basisinkomen vaker een goed dan een slecht idee. Nederlanders die twee keer modaal of meer verdienen vinden het voorstel voor een basisinkomen het vaakst geen goed idee (49%). Daarmee zijn ze de enige inkomensgroep die per saldo negatief oordeelt over dit voorstel.

 

Links-progressieve kiezers vaker voor, rechtse kiezers vaker tegen

Net als bij de vorige meting zijn kiezers van Partij van de Dieren (was 57%, nu 67%) en GroenLinks (was 61, nu 60%) relatief vaak voor invoering van het basisinkomen. Van de kiezers van de SP vindt de helft (51%) het een goed idee. Onder kiezers van D66 is er niet langer een meerderheid te vinden die het een goed voorstel vindt: vorig jaar was dat 59 procent en is dat nog 40%, maar zijn er wel meer voorstanders dan tegenstanders.
Kiezers van CDA en CU vinden dit voorstel – per saldo – niet goed. Circa vier op de tien kiezers van deze twee partijen geeft aan het basisinkomen geen goed voorstel te vinden. Onder kiezers van de PVV en VVD vindt een absolute meerderheid het basisinkomen geen goed voorstel.

Survey experiment: noemen hoogte basisinkomen maakt geen verschil

Door middel van een split-run survey experiment lieten we nog twee versies door twee andere deelsteekproeven beoordelen. De deelsteekproeven zijn statistisch aan elkaar gelijk, omdat elke respondent willekeurig is toegewezen aan een van de drie deelsteekproeven.
In de tweede variant is benoemd het basisinkomen van dezelfde hoogte is als het wettelijk “sociaal minimum”. In een derde variant zijn ook bedragen genoemd[1], dit voorstel is een versimpelde weergave van een door het Centraal Planbureau doorgerekende variant van het basisinkomen (“uitgebreide versie”[2]).
De effecten zijn marginaal. Het noemen van de hoogte van het basisinkomen of het benoemen dat het om het sociaal minimum gaat heeft geen significant effect op aandeel voor- of tegenstanders.

 

Verantwoording

I&O Research voerde dit onderzoek uit in opdracht van de Vereniging Basisinkomen. 
In totaal werkten 2.080 Nederlanders van 18 jaar of ouder mee aan dit onderzoek. Het onderzoek vond plaats van 7 tot 10 mei 2021. Voor de experimentele opzet is de steekproef opgedeeld in drie vergelijkbare delen. De uitkomsten uit figuur 1 en 2 zijn gebaseerd op 738 waarnemingen.

Het volledige rapport

Download hier het volledige rapport ‘Draagvlak voor basisinkomen stabiel’.

---

[1] Een stel zonder kinderen ontvangt € 1.800, een alleenstaande € 1.200 per maand.

[2] https://www.cpb.nl/sites/default/files/omnidownload/CPB-SCP-Kansrijk-armoedebeleid.pdf

 

Contactpersonen

Milan Driessen, Onderzoeker

020-3084 823 / m.driessen@ioresearch.nl

Peter Kanne, Senior onderzoeksadviseur

020-308 48 05 / 06-319 43 707 / p.kanne@ioresearch.nl