‘Een ballon liep hier leeg’

Dankzij het daadkrachtige college zou Zandvoort in 2020 gaan vlammen. Corona gooide roet in het eten. Geen Grand Prix, het college in duigen en een kreupele strandeconomie. Burgemeester David Moolenburgh vist de brokstukken op.

Zandvoorts burgemeester David Moolenburgh

‘Wat een feest zal het worden. We zijn straks wel het centrum van de wereld’, zei een trotse David Moolenburgh (52) begin dit jaar in zijn eerste nieuwjaarstoespraak als burgemeester van Zandvoort. De Grand Prix zou na 35 jaar weer neerstrijken op het vernieuwde racecircuit van de Noord-Hollandse badplaats. Dat had Zandvoort toch maar mooi voor elkaar gekregen. De burgemeester wist het daarom zeker: ‘2020 wordt een prachtig jaar.’ ‘Hoe snel kan het veranderen, hè?’, zegt Moolenburgh begin juni in het gemeentehuis aan de Swaluëstraat. De Grand Prix ging niet door, de wethouders stapten op en de strandeconomie kreeg een daverende klap.

Toen Wuhan eind januari een lockdown tegen het nieuwe coronavirus afkondigde, leek er voor de Grand Prix en het strandleven nog geen vuiltje aan de lucht. ‘Ik weet nog goed dat ik rond die tijd met een aantal burgemeesters in Utrecht was en daar sprak met een aantal coördinatoren voor de gezondheidszorg. Ja, er was een virus in China en we zouden ons er eigenlijk op moeten voorbereiden omdat het ook wat voor Nederland zou kunnen betekenen.

Bij de eerste bijeenkomst van de veiligheidsregio was de teneur dat het niet zo’n vaart zou lopen’, aldus burgemeester Moolenburgh (CDA). De Zandvoortse strandtenten legden twee maanden later de laatste hand aan de opbouw voor het nieuwe strandseizoen. Een prachtige voorjaarsvakantieweek kwam eraan. ‘Ze zaten op zondagochtend 15 maart nog op het dak om de boel in orde te maken, ik had er naar staan kijken, en om zes uur ‘s avonds was het over en uit.’

Ook de Grand Prix zou bezwijken onder het virus. Moolenburgh: ‘Dat inzicht moest in een proces van weken bezinken, waarbij de internationale Formule 1-organisatie, de Dutch Grand Prix, het circuit en overheden om elkaar heen dansten. We wisten niet waar we aan toe waren.’

Oranje vlaggen
Moolenburgh zag al aankomen dat het in ieder geval op 3 mei niet zou gaan gebeuren. ‘Internationaal werd besloten om de hele F1-kalender onderuit te trekken. Alle grote evenementen werden in Nederland in ieder geval tot 1 september platgelegd. Op een persconferentie werd gezegd dat ze pas opgestart zouden worden als er vaccin zou zijn. Er is nog gesproken over een Grand Prix zonder publiek, maar dat zag het circuit niet zitten. Met publiek of niet. Ik heb ook liever dat hier honderdduizenden mensen met oranje vlaggen Max Verstappen komen toejuichen. Dát feest hadden we ons voorgesteld.’

Het Formule 1-feest gaat er ijs en weder dienende volgend jaar komen; de datum wordt eind dit jaar bekendgemaakt. Volgens oud-wethouder in Haarlem en voorzitter van het bewonersplatform Rust bij de Kust in Haarlem-West Karel van Broekhoven verschaft het afblazen van de Grand Prix ‘lucht’ aan de Zandvoortse politiek en de provincie om de besluitvorming rond de komst van het racecircus tegen het licht te houden. ‘Wie nu een vinger opsteekt, kan niet worden beschuldigd van het verpesten van het feest’, zei Van Broekhoven in Het Parool.

De burgemeester van Zandvoort daarover: ‘In mei 2019 is een besluit gevallen om Zandvoort weer op de kalender van de Formule 1 te zetten. Vanaf dat moment is met man en macht gewerkt om dat mogelijk te maken. Er zijn snel veel besluiten genomen over de financiering, de ruimtelijke ordening, de vergunningverlening en de relatie tussen het evenement en het dorp. Dat we hard hebben gewerkt lijkt mij geen verwijt maar een compliment. En ik kan je één ding verzekeren: het is allemaal keurig volgens de spelregels gedaan. Het college heeft geen bochten afgesneden. Ik sta volledig in voor mijn organisatie en voor de wethouders die erbij betrokken waren. Sterker, de circuitdirectie zegt voortdurend dat ze ons een hele lastige overheid vinden die op alle slakken zout legt.’

Moolenburgh maakt zich geen illusies over de actiegroepen: ‘De rechter heeft milieuorganisaties al een paar keer ongelijk gegeven over de vergunningen die de gemeente heeft afgegeven, maar Rust bij de Kust en andere actiegroepen zullen de lucht die is ontstaan vast gebruiken om weer op vergunningen te schieten.’

Moolenburgh hoopt dat de circuitdirectie de tijd gaat gebruiken om op een goede manier de dialoog aan te gaan met de omgeving van Zandvoort. ‘Dan heb ik het niet alleen over de directe omgeving. Zij beleven overlast, maar de economische vruchten zijn ook tastbaar. Het gaat juist om de mensen erbuiten, verderop in de regio. Het circuit heeft nu een klankbordgroep, maar dat kan en moet beter.’ Met de burgemeester als voorzitter? David Moolenburgh: ‘Mijn voorganger was dat, maar dat ga ik niet doen. Wij zijn de overheid en natuurlijk zijn we geweldig blij met de Formule 1, maar de rollen moeten wel gescheiden zijn.’

Paddock club
En toch vierde de nieuwbakken burgemeester zijn installatie tijdens een receptie in de Paddock Club op het circuit. Wek je daarmee niet de indruk dat gemeente en circuit twee handen op één buik zijn? Burgemeester Moolenburgh: ‘Ik heb er toen ook over nagedacht. Ik vond dat het wel kon. Maar vanaf het moment dat ik hier binnen ben gekomen, heb ik gezegd: we zijn een enthousiaste overheid, maar die wel strikt zijn rol speelt als bevoegd gezag. Natuurlijk laten we het circuit niet links liggen. Dat doet Amsterdam ook niet met Sail en dat doet Haarlemmermeer ook niet met Mysteryland. Zij omarmen die festiviteiten, en tegelijk reguleren ze die strak. De circuitdirectie moet ons gewoon heel lastig vinden. Zo hoort het, en zo is het gelukkig ook.’

De Grand Prix ging niet door in mei, maar zorgde er via een letterlijke omweg wel voor dat het college van VVD, CDA en Ouderenpartij Zandvoort (OPZ) sneuvelde. Het college viel medio vorige maand over een schijnbare kleinigheid: een door de gemeente betaalde omweg naar het racecircuit. Een raadsmeerderheid van PVV, D66, GroenLinks en collegepartij OPZ wil dat deze toegangsweg voor de Formule 1 en voor calamiteiten wordt gebruikt, het college vindt dat hij ook op tientallen andere evenementdagen open moet kunnen. De provincie Noord-Holland vindt dat de weg open mag op Grand Prixdagen, maar voor de rest dicht moet blijven omdat het kruispunt van de (provinciale) boulevard en de toegangsweg gevaarlijk kan zijn.

Moolenburgh voelde de breuk tussen het Zandvoortse college en de gemeenteraad na het wegvallen van de Grand Prix al een beetje aankomen. ‘De nieuwe ontsluitingsweg was de aanleiding, maar er speelde meer. Het ging mis op de nieuwe weg, maar het had ook op een ander dossier mis kunnen lopen.’ Was de politieke puf eruit na het annuleren van de Grand Prix? Moolenburgh: ‘In de nasleep van het besluit om de Grand Prix te schrappen, zag je een ballon leeglopen in de Zandvoortse samenleving. Zandvoort had zich er zó op verheugd. Je zag het aankomen, maar het was nog steeds een enorme teleurstelling.’

Bandenwissel
Na de eerste informatiebesprekingen onder aanvoering van voormalig VVD-wethouder in Amsterdam Eric van der Burg lijkt het erop dat de Ouderenpartij Zandvoort (de grootste partij in het dorp) niet terugkeert in het college. De vraag is of D66, PvdA en/of Gemeentebelangen brood zien in een college met CDA en VVD. De twee wethouders voor die twee partijen keren trouwens waarschijnlijk terug in het college. ‘In dat geval heeft de bestuurscrisis meer weg van een bandenwissel’, schreef Het Parool toepasselijk. Er moet wel worden gewisseld van toon, vindt Van der Burg. In de informatiegesprekken is flink geklaagd over de grove bestuurscultuur. Moolenburgh: ‘Ik heb dat in mijn eerste acht maanden ook ervaren. Zandvoorters hebben het hart op de tong.

Het kan er soms hard en ruig aan toegaan in de raad. Ik hoop dat men zich wat aantrekt van de opmerkingen van Van der Burg. Tegelijk vind ik: de politiek is niet voor bange mensen. Als de toon van een debat je niet aanstaat, dan moet je dat zeggen. Dat doe ik in de raadsvergaderingen en in de persoonlijke contacten ook.’

De drie opgestapte wethouders zijn nog even demissionair, maar volgende week is het echt voorbij. De burgemeester: ‘Dan vallen alle bevoegdheden naar mij.’ Heerlijk toch in zo’n dorp? Even terug naar de tijd van Swiebertje. ‘Oh nee, daar zit ik totaal op niet op te wachten’, lacht Moolenburgh.

‘Laat ze de turbo erop houden. Ik sta al een tijd aan, door de Formule 1 en nu door de coronacrisis. Los daarvan: Zandvoort heeft voor een dorp van 17.000 inwoners bovengemiddeld veel dynamiek. Er gebeurt in zo’n badplaats steeds weer van alles. En ik wil me ook niet te veel mengen in politieke vraagstukken. Toen ik burgemeester werd, heb ik mij heel erg voorgenomen om boven de partijen te staan. Eerder had de burgemeester het grootste deel van de ruimtelijke ordeningvergunningen in portefeuille. Ik was zeven jaar wethouder ruimtelijke ordening in Ronde Venen. Ruimtelijke ordening vind ik te gevoelig voor een burgemeester. Ik wil geen onderdeel van het spel zijn.’

Turbo
De turbo waarover Moolenburgh het heeft, is zo’n beetje zijn leidmotief als burgemeester van Zandvoort. Bij zijn installatie hield hij een pleidooi voor een gemeentebestuur met lef en durf. ‘Gelukkig zie ik in Zandvoort veel lef en durf in deze onzekere coronatijd’, zegt David Moolenburgh. ‘Inwoners en ondernemers denken echt mee. We hebben de Haltestraat in het centrum nu overdag afgesloten. Dat was een idee van de horecaondernemers, omdat ze anders geen terrassen konden openen. Wij hebben gezegd: dat gaan we proberen en we kijken hoe het gaat.

Daarom was ik in de aanloop naar de heropening van de terrassen en de restaurants ook groot voorstander van een proef met de strandtentondernemers om openbare wc’s op het strand te openen en bedjes uit te zetten. Mocht niet van Den Haag. Het is inmiddels verleden tijd en nu is alles open, maar toen had ik de smoor in. Probeer je maatwerk te leveren en houden de strandtentondernemers het strand beheersbaar, en dan wordt daar een streep doorheen gezet. Als je als overheid plannen maakt met ondernemers om het coronavirus buiten de deur te houden, dan moet je ze wel de ruimte geven.’

CV
David Moolenburgh (Haarlem, 1968) volgde de lerarenopleiding aan de Hogeschool van Amsterdam; vervolgens studeerde hij politicologie en communicatiewetenschappen. Na zijn studies werkte Moolenburgh van 1992 tot 1994 als beleidsmedewerker voor de CDA-fractie in de Tweede Kamer. Van 1994 tot 1998 was hij adviseur bij adviesbureau Pauw & Van Spaendonck en van 1998 tot 2005 bestuursadviseur bij de Gemeente Den Haag. Van 2005 tot 2011 was Moolenburgh hoofd a lgemene zaken en public affairs en vanaf 2009 tevens plaatsvervangend algemeen directeur van Zeeland Seaports. Van 2011 tot 2018 was David Moolenburgh wethouder in de gemeente De Ronde Venen. Moolenburgh werd op 19 september 2019 geïnstalleerd als burgemeester van Zandvoort.