‘Ik heb mijn lesje geleerd’

Jean Paul Gebben hoopt op nieuw burgemeesterschap

Onno Hoes in Maastricht, Harry de Vries in Lingewaard, Hans Gerritsen in Haaksbergen - ze ontvingen allemaal een bemoedigend kaartje van ambtgenoot Jean Paul Gebben in Renkum. ‘Een hart onder de riem, want een gedwongen afscheid van zo’n prachtig ambt is altijd een persoonlijk drama.’

Gebben dacht voldoende krediet en politiek besef te hebben om niet ten prooi te vallen aan hetzelfde lot, maar na een avondje stappen op de Korenmarkt ging hij afgelopen voorjaar ook voor de bijl. ‘Maar ik viel niet in een zwart gat en ik werd ook geen paria’, zegt de gevallen burgemeester. ‘Mensen zeggen in de Albert Heijn: “Burgemeester, hoe maakt u het? Nu ik u toch spreek, moet u luisteren…” Ik heb mij niet verstopt – niet voor de politiek en niet voor de inwoners van Renkum. Er zijn collega’s die hun ambt zijn. Dat ben ik niet. Ik mag dan geen burgemeester meer zijn, ik ben nog wél Jean Paul, en die mocht met enorm veel plezier het ambt van burgemeester vervullen.’

Jean Paul Gebben (52) had nog nooit onder vuur gelegen of de ontsluierende kant van de smartphone persoonlijk ervaren, toen hij op 27 februari van het vorige jaar met zijn zoon en diens vrienden een avondje ging stappen op de Korenmarkt. ‘Waarbij ik te diep in het glaasje heb gekeken. Dat moet je als burgemeester van Renkum niet om de hoek in Arnhem doen. Als je dat zo nodig moet doen, doe het dan in Timboektoe. Het was gebeurd, en pas twee weken later kwam ik er tijdens mijn vakantie in Marrakesh achter dat ik in dat weekeinde oproepdienst had.’

Op dat moment deden iPhone-foto’s de ronde van Gebben en een vriendin van zijn zoon op de Korenmarkt. ‘Drie kussen op de wang. Gewoon omdat we afscheid namen. En was niets gebeurd, maar het was een smeuïg plaatje voor De Gelderlander. Allerlei onzinverhalen werden door de media verspreid, maar toen ik de foto zag wist ik wel dat het fout zat.’

Kwalijker voor zijn carrière in Renkum bleek uiteindelijk niet de foto, waarover de vriendin van Gebbens zoon had gezegd: “Waar gaat het allemaal over? Er is helemaal niets gebeurd”, maar de controverse rond de gemiste oproepdienst.

Jean Paul Gebben schuldbewust: ‘Dat mag natuurlijk niet. Ik zou zelf ook heel pissig zijn geweest als het een collega was overkomen. Je moet er zijn als er iets gebeurt, maar misschien wel belangrijker: je collega’s rekenen erop dat jij op de barricade staat. Je schendt hun vertrouwen. Ik zou het van de gemeentesecretaris, of wie dan ook, ook niet hebben geaccepteerd. Om hem vervolgens op zijn vijftigste de laan uit de sturen, is een ander verhaal, maar je hebt wel een stevig gesprek met elkaar.’


Dat gesprek was er op 18 maart met de acht fractievoorzitters en duurde anderhalf uur. ‘Constructief’, noemde VVD-aanvoerder in de Renkumse gemeenteraad Ton de Boer de samenspraak na afloop.

Beschadigd
Een week later togen de fractievoorzitters, wethouders, gemeentesecretaris en griffier naar Arnhem voor een gesprek met de commissaris van de koning. ‘Het vertrouwen is beschadigd’, concludeerde commissaris Clemens Cornielje. Een verkenner zou in Renkum de stemming peilen. De burgemeester wilde namelijk graag aanblijven. Hij was erg dom geweest, maar hij was niet corrupt en had niemand schade berokkend. Gebben: ‘Mijn commissaris had de zaak besproken in de kring van commissarissen. Unaniem had men gezegd: “Daar struikel je niet over.”’

Een maand later stapte Jean Paul Gebben toch op. ‘Pijnlijk, maar onvermijdelijk’, aldus fractievoorzitter Danielle Gerritsen van GemeenteBelangen. ‘Mede door alles wat er in de tussentijd bij was gesleept’, beaamt Jean Paul Gebben. Waarbij hij zichzelf een slechte dienst had bewezen, door eind maart in een telefonisch gesprek met De Gelderlander de piketdata van het college door elkaar te halen.

Gebben: ‘In de consternatie vergis ik mij in een datum, en de volgende dag staat er met grote letters in de krant: Burgemeester Gebben liegt over oproepdienst. Denk je nou echt dat ik was gaan stappen als ik had geweten dat ik piket had? Maar je weet ook: dit wordt glijden en je kunt je nergens aan vasthouden. Misschien steunen 12 van de 23 raadsleden je als het erop aankomt, maar dat wil je niet. Je bent burgemeester van alle mensen.’

Innerlijk besef
‘Het is goed dat ik ben vertrokken’, concludeert Jean Paul Gebben nu. ‘Hoewel je natuurlijk niet op díe manier weg wilt. Ik heb een sterk innerlijk besef dat dingen gebeuren omdat ze moeten gebeuren. Je kunt daar boos en verbitterd over zijn, maar dat levert je echt niets op. Maak er maar iets positiefs van. Dus ja, goed dat het gebeurd is, want het brengt mij verder. Natuurlijk heb ik het aan mijzelf te wijten, maar mij zijn ook kunstjes geflikt. Ik kan de lieden die dat hebben gedaan nog omarmen ook. Bedankt, want dankzij jou kom ik op een nieuw pad.’

Ja, zo lusten we er nog wel een. Gebben: ‘Oh nee, het is nooit leuk om zo weg te gaan. Maar als het gebeurt, dan heb je twee keuzes: je kruipt in je schulp en gaat zitten mokken, of je leert ervan. Dat laatste heb ik gedaan.’

Wat hem heeft geholpen, zegt Jean Paul Gebben, is dat de inwoners van de Gelderse gemeente hem niet zijn vergeten en hem zijn blunder niet nadragen. Gebben: ‘Bij mijn afscheid in de Westerbouwing in Oosterbeek was een oudere man die vertelde over mijn komst op zijn vijftigste huwelijksdag. “Nu bent u er natuurlijk niet bij als we zestig jaar zijn getrouwd, hè?” “Natuurlijk ben ik dan van de partij! Zonder ambtsketen, maar ik kom op uw zestigste huwelijksdag.’’ Niet de burgemeester maar Jean Paul vindt dat leuk. Die man staat daar met tranen in zijn ogen op jouw afscheidsreceptie! Het was voor veel mensen, zeker voor mij, een enorm emotioneel moment.’

Hoe verklaart Gebben de sympathie in de gemeente? ‘Mijn ex-vrouw maakte mij ooit een compliment. Ze zei: “Het mooie aan jou is dat jij met de minister én met de chauffeur van de minister een leuke avond kunt hebben.” Ik ben niet van de rangen en standen. Ik was net zo graag bij de Renkumse Voetbalvereniging Wilhelmina als bij de Golfclub Heelsum. En ik had het er altijd naar mijn zin. Met de ambtsketen om als de club dat op prijs stelde, maar wel met aandacht voor de barman. Daar laat ik mij helemaal niet op voorstaan, denk erom, maar zo ben ik opgevoed en zo gedraag ik mij ook als burgemeester. Geen opgeblazen bestuurder die met veel poeha druk loopt te doen, maar een mens tussen de mensen.’

Steunbetuigingen
De mensen in Renkum zien een burgemeester die een stommiteit heeft begaan, maar die daar ‘niet voor wegloopt’, aldus de ex-burgemeester. ‘Dom, dom, dom. Pak voor je broek moet je hebben. En dan is het afgelopen. Zo gaat het bij jou thuis toch ook? Als jij tegen je zoon zegt: “Sorry had ik niet moeten doen”, dan is het klaar. Op het internet waren er ook opvallend veel steunbetuigingen. Niet meer doen; zand erover. Zo zou het ook in de politiek moeten werken. De tijd zal het leren, maar in de tussentijd ga ik wel verder.’ En is de tijd aangebroken om actief op zoek te gaan naar een nieuwe burgemeesterspost, vindt Jean Paul Gebben.

‘Ik zou dolgraag weer burgemeester zijn. Het liefst in een gemeente waar werk aan de winkel is. Dat hoeft helemaal niet in het oosten des lands te zijn. Ik heb ooit gesolliciteerd in het westen. Het is zulk leuk werk. Ik heb nooit op vrijdag gedacht: gedverdemme het is weekend, want je werkt gewoon heerlijk door.’

Wat vertelt hij de vertrouwenscommissie van de gemeente waar hij zijn oog op heeft laten vallen, en die heeft gegoogeld op Gebben en Korenmarkt? Gebben zegt: ‘Om te beginnen: open kaart spelen. Zoals ik nu ook doe. Ik kan iedere gemeenteraad vertellen: dit had nooit mogen gebeuren, maar ik heb mijn lesje geleerd. Er was nooit iets, niet in Renkum en niet in Raalte, waar ik wethouder ben geweest – vergeet dat niet. Maar ik ben een mens. Ik ben door schade en schande wijzer geworden en ik wil verder. Ik kan zeggen dat ik zestien jaar bestuurlijke ervaring heb, maar ik realiseer mij dat dit weinig zegt over je kwaliteiten.’

Humor
Misschien wel belangrijker dan ervaring is bestuurlijke humor, zegt Gebben. Het vermogen om te relativeren. ‘Een enorm onderschatte kwaliteit van een burgemeester.’ Een gebbetje op zijn tijd doet wonderen. ‘In de politiek zit de adem vaak hoog, hè? Boosheid hoor je en zie je. Een kwinkslag en de adem zakt weer. Dat zie je zo vaak, vooral bij kwade wethouders. Doe dat maar eens, wethouders ontspannen krijgen.’

Jean Paul Gebben is hoopvol dat hij in de loop van dit nieuwe jaar de burgemeestersdraad kan oppakken. ‘De landelijke VVD ziet geen belemmering.’ Tot die tijd legt hij als zzp’er bedrijven de overheid uit. Dat blijkt nog een hele toer. ‘Ondernemers kunnen wel wat advies gebruiken’, lacht Gebben. ‘Ze begrijpen totaal niet hoe een overheid werkt.’

Oud-burgemeester Gebben kent de tricks of the trade. Geen wonder dat zijn partij van zijn diensten gebruik wil (blijven) maken. Gebben gaat startende burgemeesters onderhouden over de valkuilen van het moderne burgemeesterschap. ‘Als iemand weet hoe je als burgemeester onverwacht onderuit kunt gaan, dan ben ik het wel.’

Wat hij de startende burgemeesters gaat vertellen? ‘Denk nooit: dat zal mij niet overkomen. Je bent namelijk niet alleen burgemeester, maar ook partner, vader, mens. Jouw fouten als burgemeester hebben meer gewicht dan de fouten van anderen. Wees je bewust van je kwetsbaarheid, maar blijf wel mens onder de mensen. Want linksom of rechtsom, dat is toch wat het burgemeestersambt tot het mooiste beroep van de wereld maakt.’

CV
Jean Paul Gebben werd op 8 december 1964 geboren in Hengelo (Overijssel). Hij studeerde bestuurskunde aan de Universiteit Twente. Gebben werkte voor de gemeente Kampen, voor Syntens en de gemeente Enschede. Hij was van 1998 tot 2000 raadslid voor de VVD in Zwolle. In 2004 werd Gebben wethouder in Raalte. Op 1 oktober 2007 werd hij benoemd tot burgemeester van Renkum, waar hij op 18 april 2016 vertrok na een omstreden stapavond in Arnhem. Jean Paul Gebben vertrok in die maand ook als voorzitter van de Koninklijke Bond van Oranjeverenigingen.