Hans Hillen

Namens de VVD traden mannen als Kamp, Opstelten, Teeven en Rosenthal aan, jongens die je om een boodschap kunt sturen. Namens het CDA waren dat Donner, Leers en Verhagen. En Hans Hillen.

Hillen (1947) is een man met grote politieke ervaring en kent alle hoeken van het Binnenhof. Hij begon er als journalist. Hij was zes jaar politiek verslaggever van het Journaal. Hij maakte als journalist de overstap naar ‘de andere kant’ en werd voorlichter van CDA-minister Onno Ruding van Financiën. Hij was daarna voor het CDA lid van de Tweede Kamer en van de Eerste Kamer. Hij was politiek columnist van Elsevier, als opvolger nota bene van Pim Fortuyn. Weer een andere kant van de Haagse werkelijkheid betrad hij als lobbyist: hij was voorzitter van het College voor zorgverzekeringen (CVZ) en eigenaar van een communicatie-adviesbureau, waarbij hij de tabaksindustrie de weg wees in de krochten van de Haagse politiek.

En Hillen beschikt over een ongekende spreekvaardigheid. Als Hillen ergens moet spreken – en als organisator van congresjes heb ik dat herhaaldelijk van dichtbij gezien – komt hij met de handen in zijn  zakken aangewandeld, gaat hij zonder een briefje of wat dan ook achter het katheder staan en spreekt hij voor de vuist weg, als het moest drie kwartier of een uur lang. Hij kent alle ins en outs, weet van de koopman en de dominee, zegt als socioloog de samenleving te kennen en is overtuigd van de blijvende vitaliteit van het CDA.

Dat CDA heeft er lang over gedaan om hem te waarderen voor zijn jaren van trouw en toewijding. Hij bedacht het niet-aanvalsverdrag tussen het CDA en Pim Fortuyn in de aanloop naar de verkiezingen van mei 2002. Toen het CDA die verkiezingen won en Jan Peter Balkenende mocht aantreden als premier, had de partij voor hem niet meer dan een staatssecretariaat op Defensie in de aanbieding. Hij weigerde beleefd. Acht jaar later mocht hij alsnog als minister op dat departement aantreden.

Dat ministerschap heeft hij tot nog toe niet de glans weten te geven die ervan verwacht werd. Hij moest erkennen dat de ernstige problemen bij de Defensie Materieel Organisatie niet van incidentele maar van structurele aard waren, en kreeg van SP en PvdD een motie van wantrouwen opgediend. De evacuatie per helikopter van twee Nederlanders uit het Libische Sirte verliep ongekend knullig, waarbij het advies van de militaire inlichtingendienst niet was afgewacht. Daarover moet Hillen zich dinsdag in de Tweede Kamer verantwoorden.

Hillen werd met deze incidenten een kwetsbare plek in dit kabinet waar de linkse oppositie met plezier op inhakte. Hillen belichaamt immers als geen ander de geest van dit rechtse kabinet. Hij afficheert zichzelf als een onvervalste conservatief, als de man die het CDA naar rechts wil duwen en representeert daarmee een zeer specifieke vleugel binnen het CDA die het niet goed doet, vriendelijk gezegd, bij het derde deel van de partijachterban dat samenwerking met VVD en vooral met PVV om principiële redenen verwerpt. Hillen  is de vertrouweling van vice-premier Maxime Verhagen en riep zijn mede-katholiek onlangs nog tot de nieuwe partijleider van het CDA uit.

Wat Hillen nog kwetsbaarder maakt, behalve dat imago van de rechtse, zuidelijke politicus, is dat hij met zijn ervaring en sterke overtuigingen het gevaar loopt een air van nonchalance te verspreiden, zeker bij mensen die hem daar graag van verdenken en beschuldigen. Hillen heeft alles al een keer gezien en meegemaakt, beschikt over een grote kennis en omdat hij weet hoe de machtsverhoudingen werkelijk liggen in Den Haag begrijpt hij ook dat sommige incidenten zo’n vaart niet lopen. Hij kan dan iets krijgen van de oom die het zijn neefjes nog wel eens wil uitleggen, en dat komt dan weer hooghartig over bij degenen die voor die adviezen niet open staan.

Zonder zich zijn kwetsbaarheid zichtbaar bewust te zijn, staat Hillen aan de vooravond van lastige besluiten. Hij loodste samen met Rosenthal de politietrainigsmissie naar Kunduz door de Kamer, maar de NAVO heeft laten weten niet te zitten wachten op een missie op z’n Hollands. Hij is bovendien de grote verantwoordelijke voor de militaire missie naar Libië en moet binnenkort ook nog eens een megabezuiniging van 1 miljard euro (het ontslag van 10.000 mensen) gaan aankondigen.

Iedereen, hoe kundig, knap en ervaren ook, krijgt af en toe een tik op de neus. Het is te hopen dat de tik die Hillen deze week krijgt, hem uit de wolk van zijn nonchalance met beide benen op de grond zet, om van zijn ministerschap het succes te maken waarvoor hij ongetwijfeld de kwaliteiten in huis heeft.

Bart Jan Spruyt