Gemeenten wacht Big Bang

Vergaande voorstellen
De huidige inrichting van de gedecentraliseerde eenheidsstaat ligt onder vuur. Meer en meer politieke partijen hebben in hun conceptverkiezingsprogramma’s het Huis van Thorbecke in het vizier. Ze krijgen munitie aangeleverd uit Den Haag. De ambtelijke werkgroep openbaar bestuur, één van de negentien door het kabinet ingestelde heroverwegingscommissies, heeft vergaande voorstellen voor de reorganisatie van de overheid.

Dertig gebieden
De meest vergaande denkrichting van die commissie, geleid door Chris Kalden (voormalig secretaris-generaal van Landbouw), is een door Den Haag opgelegde schaalvergroting van de gemeenten In de laatste versie van de conceptstukken wordt geopperd Nederland in dertig regionale gebieden in te delen, in grote lijnen sporend met de veiligheidsregio’s. De omvang van die nieuwe bestuurlijke eenheden kan verschillen. De provincies zouden in deze variant (nagenoeg) geheel verdwijnen.

Opschalen
Iets minder ingrijpend is de denkrichting de gemeenten zodanig op te schalen dat er nog maar 100 tot 150 gemeenten overblijven. Provincies wacht in deze variant een opschaling en een strakker omlijnd takenpakket.

Drie lagen
Ook Ralph Pans, directievoorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), voorspelt een versimpeling van de structuur van het bestuurlijk stelsel. ‘Het Huis van Thorbecke wordt omgebouwd naar drie lagen: Europa, land en decentraal. Het Rijk is het nieuwe middenbestuur geworden en de werkwijze en inrichting van de rijksoverheid zouden daarop gestoeld moeten zijn.’

De ambtelijke werkgroepen komen naar verwachting op donderdag 1 april met hun bezuinigingsvoorstellen naar buiten. Dat is vroeger dan gepland opdat politieke partijen ze in hun verkiezingsprogramma’s zouden kunnen vlechten.