Gemeenten lopen achter met internetstandaarden

Gemeenten zijn veel te langzaam met de overstap naar moderne internetstandaarden. Uit een test van Binnenlands Bestuur blijkt dat 41 van de 51 onderzochte gemeenten niet aan de standaarden voor een modern internetadres voldoen. Internetprotocol versie 6 (IPv6) is amper in gebruik genomen. Onbereikbaarheid dreigt.

Geleidelijk meer problemen

Voor het toewijzen van IP-adressen aan computers maken gemeenten maken meestal nog gebruik van Internet Protocol versie 4 (IPv4). Gebruikers hebben nu vaak nog zelf een IP-adres dat compatibel is voor IPv4, of zowel IPv4 als IPv6. Maar IPv4 raakt snel op. Wanneer gemeenten geen haast maken met overstappen naar IPv6, zullen ze als IPv4 ‘opgeraakt’ is, voor steeds meer internetters onbereikbaar worden. Als er geen gebruik wordt gemaakt van modern internet, ontstaan er stilletjes aan steeds meer problemen. Die zijn niet meteen voor iedereen zichtbaar. Het is een geleidelijk degradatieproces. De eerste problemen doen zich nu al voor in ontwikkelingslanden, waar IPv4-adressen niet zo voorradig zijn als in ons land. Hier hebben we een voorraad die langzaam opraakt. Als dat zo ver is, zal je zien dat de toegankelijkheid van websites geleidelijk afneemt. Een aantal inwoners kan dan bijvoorbeeld niet meer op een gemeentelijke site terecht. En dan kan het zijn dat je als gemeente in korte tijd in één keer moet overstappen, met alle gevolgen voor de dienstverlening van dien.

IPv6 Taskforce
Een overstap naar IPv6 kan heel snel worden gemaakt, maar kan een zeer kostbare operatie zijn. Alle apparatuur en kennis moet dan in een keer worden vervangen worden. Dat levert niet alleen veel ongemak op, maar ook veel kosten. De problematiek rondom internetadressen werd voor het eerst gesignaleerd in de jaren negentig. De voorraad bleek met een totaal van 4 miljard internet adressen namelijk eindig. Rond het millennium is het nieuwe internetprotocol voor het toewijzen van IP-adressen gereed gemaakt, waardoor de voorraad internetadressen weer ‘oneindig’ is. Maar dan moet overheden, bedrijven en burgers wel overstappen. ‘Toen IPv6 gereed was, was het de bedoeling dat iedereen er gelijk mee aan de slag te gaan’, zegt Erik Huizer. Concrete maatregelen bleven volgens de CTO bij Surfnet en voorzitter van de Nederlandse IPv6 Taskforce echter uit. De Taskforce werd opgericht om het bewustzijn van de aanwezigheid van IPv6 in Nederland aan te wakkeren. ‘De missie was in de beginjaren voornamelijk om meer bewustzijn te verspreiden. Na een aantal jaren zijn we begonnen met de adoptie van IPv6 op gang te krijgen. Een jaar of zes geleden kwam IPv6 op de ‘Pas toe of leg uit-lijst’ van Forum Standaardisatie. Overheden werden daardoor verplicht om bij een ict-aanbesteding IPv6 te gebruiken.’ 

Slechte excuses
Toch zijn er ook na zes jaar nog altijd vrijwel geen overheden die IPv6 gebruiken voor hun internetadres. Dat is opmerkelijk, vindt Huizer. ‘Ik heb veel slechte excuses van gemeenten voorbij zien komen. Ze zeggen bijvoorbeeld dat leveranciers het nog niet kunnen leveren, terwijl vrijwel iedere leverancier het inmiddels aanbiedt. De enige reden waarom je als gemeente nu nog geen IPv6 hebt, is simpelweg omdat er niet genoeg prioriteit aan is gegeven.’

Nederland loopt achter

KING, het Kwaliteitsinstituut Nederlandse Gemeenten, probeert modern internet onder de aandacht probeert te brengen bij gemeenten. ‘Het moet echt sneller verlopen dan nu gebeurt, anders ontstaan er problemen. De overheid heeft een voorbeeldfunctie en is tegelijkertijd ook een groot afnemer van internetadressen, waardoor zij de markt stimuleren om ook te investeren’, aldus Huizer. In andere Europese landen is de adoptiegraad een stuk hoger dan in Nederland. ‘In België is de adoptiegraad inmiddels 50 procent, in Duitsland 30 procent en in Engeland 20 procent. In Nederland zitten we nu op 8,57 procent. We lopen dus flink achter, terwijl we normaal gesproken voorop lopen.’

Campagne voor gemeenten
KING zegt niet goed te kunnen oordelen over de stand van zaken bij overheidswebsites, maar ziet wel dat gemeenten steeds actiever worden met de implementatie van IPv6. Met de hulp van een grote campagne van KING en Logius die binnenkort van start gaat, moet er snel meer gebeuren. Binnen twee fases moet IPv6 zijn geïmplementeerd bij gemeenten. Voor eind 2017 moeten alle gemeentelijke websites en externe mailservers IPv6 compliant zijn. Tussen 2018 en eind 2019 moeten ook de interne organisaties van gemeenten over zijn op IPv6. KING heeft gemeenten gevraagd om het plan hiervoor eind 2017 te hebben uitgewerkt. Volgens de woordvoerder is er tot nu toe te weinig een ‘sense of urgency’ geweest bij gemeenten. ‘De vele convenanten, manifesten en dergelijke hebben kennelijk geen indruk gemaakt. KING verbindt de implementatie van IPv6 met de realisatie van de Digitale Agenda 2020. Het realiseren van de meeste ambities uit die agenda is alleen maar mogelijk wanneer IPv6 is geïmplementeerd.’