Gemeenten geven markt uit handen

Steeds meer gemeenten gaan over tot verzelfstandiging van de warenmarkten die binnen hun grenzen gehouden worden. De gedachte daarbij is dat het organiseren van markten niet bij de kerntaak van de lokale overheid past en dat marktkooplieden dit beter zelf kunnen organiseren.

Kort tijdbestek

Volgens Henk Achterhuis, voorzitter van de Centrale Vereniging voor de Ambulante Handel (CVAH), hebben inmiddels tientallen gemeenten de stap genomen om hun warenmarkten te verzelfstandigen. Het gaat daarmee om bijna een op de vijf gemeenten in Nederland. En in een kort tijdsbestek: tot 2013 was het vanzelfsprekend dat gemeenten de markten zelf organiseerden.

Risico

Dat gemeenten een jaar of vijf, zes geleden begonnen na te denken over het afstoten van de taak om markten te organiseren, komt niet als een verrassing voor Paul Nijhuis, zelfstandig marktmanager in Delft. ‘Als gevolg van de economische crisis moest aanzienlijk bezuinigd worden.’ In het verlengde van die kerntakendiscussie kwam de vraag vervolgens op of ondernemers hun markt niet beter zelf kunnen organiseren. Diverse gemeenten laten weten dat zij dit vooraf als risico hebben benoemd. Een woordvoerder van de gemeente Delft geeft aan dat men zich binnen de gemeente afvroeg of marktkooplieden in staat waren om 'een duurzame organisatie op te zetten die de warenmarkt jarenlang kan organiseren'.

Aanloopperiode

Achterhuis: ‘Wij begeleiden veel van deze trajecten naar verzelfstandiging. Het is essentieel dat er een bestuur uit eigen gelederen gevormd wordt dat los van de eigen belangen besluiten kan nemen. Wij kunnen daarbij ondersteunen.’ Hoewel in sommige gemeenten een aanloopperiode nodig is geweest om de nieuwe organisatie goed te laten functioneren, ziet Achterhuis 'nergens noemenswaardige problemen'.

Korte lijntjes

Marktkooplieden zijn volgens Achterhuis tevreden. ‘Markten onder gemeentelijke vlag worden gemiddeld belast met vijfentwintig tot dertig procent overhead. Dat gaat om forse bedragen die we nu, naast een deel voor het marktmanagement, in kunnen zetten voor acquisitie van nieuwe ondernemers en voor promotie.’ Daarnaast zijn de marktgelden op verschillende markten sinds de verzelfstandiging niet verhoogd. Daar komt bij dat in de nieuwe opzet veel sneller ingespeeld kan worden op veranderingen door korte lijntjes tussen marktkooplieden, marktmanager en bestuur.

Wachtlijst

Tenslotte komt verzelfstandiging ook de kwaliteit van markten ten goede, aldus Achterhuis. ‘De gemeente hanteerde een wachtlijst voor marktkooplieden die op een markt willen staan. Wie het langste had gewacht, had als eerste recht op een plek. Maar nu kunnen bijvoorbeeld vijf groenteboeren solliciteren en valt de keuze op de ondernemer die het beste bij de markt past.’

Lees het hele artikel in Binnenlands Bestuur nr. 5 (inlog)