Rechtmatigheid onkostenvergoeding blijft in lucht hangen

Geen grote malversaties, maar wel ‘slordigheden’ zijn naar voren gekomen bij het onderzoek naar declaraties van de inmiddels opgestapte Bussumse burgemeester Henk Heijman. Daarnaast blijven er vraagtekens bij de rechtmatigheid van ontvangen maaltijdvergoedingen.

Financiële afwikkeling

Een uitspraak of deze maaltijdvergoeding al dan niet rechtmatig is, durft onderzoeker professor Marcel Pheijffer (Nyenrode Business Universiteit) niet aan. Door tijdgebrek – de ontheffing woonplaatsvereiste en de pensionkostenvergoeding vormden de hoofdmoot van het onderzoek en vergden de meeste tijd en aandacht – ‘resteert de maaltijdvergoeding als een punt van aandacht in de verdere financiële afwikkeling met de heer Heijman’, stelt Pheijffer. Dat doet hij in zijn onderzoeksrapportage naar de declaraties en de besluitvorming over de huisvesting van ex-burgemeester Heijman. Het onderzoek is in opdracht van de Commissaris van de Koning Johan Remkes uitgevoerd, op verzoek van Heijman.

Ongebruikelijk

Een maaltijdvergoeding is voor burgemeesters niet gebruikelijk, maar kent ‘wel een analogie met de regeling voor wethouders. Het gaat mij daarom te ver en te snel om zonder nader onderzoek tot een oordeel ‘(on)rechtmatig’ te komen ten aanzien van deze vergoeding’, schrijft Pheijffer.

Teveel reiskosten

De reiskostenvergoeding van Heijman is te laat verlaagd en stopgezet, constateert Pheijffer. Nadat de toenmalige burgemeester zijn huis in Oost-Gelre had onderverhuurd en zeker nadat hij zich in Baarn vestigde, had die vergoeding moeten worden aangepakt. Het teveel uitgekeerde bedrag moet met Heijman worden verrekend, met de inmiddels door Heijman aan de gemeente terugbetaalde pensionkostenvergoeding. Daarover was eerder veel commotie ontstaan. Uit het onderzoek blijkt dat hij hier deels wel recht op had.

Ontheffing

Wat betreft de ontheffing woonplaatsvereiste is de conclusie dat er weliswaar formeel geen ontheffing is verleend door de raad, maar dat er materieel ‘wel degelijk sprake was van een dergelijke ontheffing’. Volgens Pheijffer is er dan ook niets onrechtmatigs op dit punt aan de hand.

Onder vergrootglas

De ex-burgemeester kende zijn rechten en heeft daar ‘maximaal aanspraak op gemaakt’, constateert de onderzoeker. Heijman is er in ieder geval ambtelijk voor gewaarschuwd dat ‘een bestuurder onder het vergrootglas ligt. Dat het aanspraak maken op rechten kan maar niet hoeft. Dat het zich – indien je wel aanspraak maakt op alle rechten - ook tegen je kan gaan keren. En dat is precies wat er in de onderhavige casus – mede door de gekozen communicatiewijze – is gebeurd.’

Eigen schuld

De verdeelde politiek-bestuurlijke verhoudingen zijn er mede debet aan dat het tij niet meer kon worden gekeerd. Er was geen vertrouwen meer in de burgemeester. ‘Iedere betrokkene heeft daarbij zijn eigen waarheid, die niet altijd gestoeld bleek te zijn op juridische en relevante feiten. Niet zelden wijkt daardoor ‘de waarheid’ van anderen op onderdelen af van die van de heer Heijman. Dit is deels veroorzaakt door de – soms heftige – publiciteit, maar deels ook door hemzelf.’ Als Heijman meer openheid en transparantie had betracht, had hij zijn ontslag niet hoeven in te dienen, meent Pheijffer. Heijman legde medio mei zijn funtie tijdelijke neer, nadat er ophef was ontstaan over zijn declaraties. Op 11 juni nam hij ontslag.

Wederhoor

‘Alles bijeengenomen aanvaard ik de inhoud van het rapport’, is de kern van de reactie van Heijman in de fase van hoor en wederhoor. CdK Remkes heeft kennis genomen van de uitkomsten van het onderzoek. Het is goed dat er nu ‘duidelijkheid bestaat over de feiten’, stelt hij in een schriftelijke reactie.