Flevoland kent meeste agressie tegen bestuurders

Politici in Flevoland hebben het vaakst te maken met agressie en geweld en deze provincie heeft ook het hoogste percentage politici die gezien hebben dat hun collega’s de regels niet naleven. Dat blijkt uit cijfers in twaalf factsheets per provincie die een duidelijk beeld geven van de stand van zaken rondom veiligheid en integriteit van politici. Het ministerie van BZK publiceerde de sheets nadat I&O Research deze cijfers uit de Monitor Integriteit en Veiligheid 2022 had uitgesplitst per provincie.

Zuid-Nederland

Wat opvalt aan de cijfers in Zuid-Nederland is dat Limburg hoger scoort dan het landelijk gemiddelde op agressie en geweld tegen politieke ambtsdragers in de laatste twaalf maanden. Meer dan de helft (51 procent) heeft ermee te maken gehad tegen landelijk 48 procent. Ook ervoer 16 procent het meest recente incident als (zeer) ernstig (landelijk: 14 procent). Ter vergelijking: in Zeeland heeft 45 procent van de politieke ambtsdragers het laatste jaar te maken gehad met agressie en geweld. 12 procent ervoor het laatste incident als (zeer) ernstig. In 41 procent van de gevallen ging het om verbale agressie (landelijk: 45 procent), bij 20 procent om bedreiging (landelijk: 24 procent) en bij 1 procent om fysieke agressie (landelijk: 3 procent). In Limburg ging het in 46 procent van de gevallen om verbale agressie. De provincie Noord-Brabant hield gelijke tred met het landelijk gemiddelde.

Integriteit

Bijna acht op de tien (77 procent) ambtsdragers uit Zeeland hebben het afgelopen jaar gezien dat collega’s de regels niet naleven, landelijk is dit acht op de tien (79 procent). Bijna de helft van deze ambtsdragers (48 procent) geeft aan dat er hierbij sprake is van misbruik maken of niet vertrouwelijk omgaan met gevoelige informatie. Dit ligt hoger dan gemiddeld in Nederland (35 procent). In Noord- Brabant en Limburg zag 82 procent dat collega’s de regels niet naleven. Vier op de tien (43 procent) Limburgse politieke ambtsdragers geven aan dat hierbij sprake is van oneigenlijke druk uitoefenen op ambtenaren. Dit ligt hoger dan gemiddeld in Nederland (30 procent). Vier op de tien Brabantse politieke ambtsdragers (39 procent) hebben gezien dat een collega-ambtsdrager optrad als adviseur of gemachtigde in een geschil tussen burgers en het bestuur, landelijk is dit een derde (33 procent).

West-Nederland

De helft van de politieke ambtsdragers in Noord-Holland heeft de afgelopen twaalf maanden te maken gehad met agressie of geweld van burgers. 13 procent ervoer het laatste incident als (zeer) ernstig. Verbale agressie is de meest voorkomende vorm van agressie en geweld (45 procent), in gemeenten in Noord-Holland (specifiek) was dit zelfs 47 procent. Bedreiging gebeurde in 27 procent van de gevallen (gemeenten: 28 procent). 52 procent van de politieke ambtsdragers in Zuid-Holland heeft het afgelopen jaar te maken gehad met agressie of geweld van burgers, waarvan 15 procent dit als (zeer) ernstig ervoer. In 50 procent van de gevallen ging het om verbale agressie (bedreiging: 23 procent).

Integriteit

Ruim acht op de tien (85 procent) Noord-Hollandse politieke ambtsdragers hebben het afgelopen jaar gezien dat collega’s de regels niet naleven. Bijna de helft (48 procent) van hen geeft aan dat er hierbij sprake is van verstrengeling met belangen van anderen. Dit ligt hoger dan gemiddeld in Nederland (40 procent). Op vier andere gedragingen scoren politieke ambtsdragers (volgens hun collega’s) hoger dan het landelijk gemiddelde, zoals ‘niet correct gebruik (fractie)vergoedingen / (onkosten)declaraties’ (28 procent, landelijk: 18 procent) en ‘misbruik maken / niet vertrouwelijk omgaan gevoelige informatie’ (42 procent, landelijk: 35 procent). In Zuid-Holland zag driekwart (76 procent) van de politieke ambtsdragers het afgelopen jaar dat collega’s de regels niet naleven. Dat is lager dan het landelijk gemiddelde. Van deze ambtsdragers geven vier op de tien (41 procent) aan dat er hierbij sprake is van verstrengeling met belangen van anderen (landelijk: 40 procent). Ook het percentage ‘niet melden van alle (neven)functies ligt wat hoger: 28 procent (landelijk 25 procent).

Midden-Nederland

Tussen de twee provincies in Midden-Nederland zijn de verschillen groot. Maar liefst 56 procent van de politieke ambtsdragers in Flevoland heeft de afgelopen 12 maanden te maken gehad met agressie of geweld van burgers, waarvan 19 procent het laatste incident ervoer als (zeer) ernstig. In Utrecht waren die percentages respectievelijk 44 en 14 procent. Verbale agressie kwam in Flevoland het meest voor (53 procent, in gemeenten specifiek: 57 procent). Een derde heeft met bedreiging te maken gehad. In Utrecht ervoer ‘slechts’ 40 procent verbale agressie en 23 procent bedreiging. Het percentage ‘fysieke agressie’ ligt in Flevoland (4 procent) dubbel zo hoog als in Utrecht (2 procent).

Integriteit

Ook bij waargenomen (vermoedens van) integriteitsschendingen zijn de verschillen groot. Waar in Utrecht zeven de tien (72 procent) politieke ambtsdragers het afgelopen jaar hebben gezien dat collega’s de regels niet naleven, is dat percentage in Flevoland 86. In Utrecht ligt het percentage bij de verschillende gedragingen steevast (flink) lager dan het landelijk gemiddelde. In Flevoland zien politieke ambtsdragers bij collega’s vaker ‘het niet melden van alle (neven)functies’: 36 procent (landelijk: 25 procent). Ook het ‘niet correct gebruik (fractie)vergoedingen / (onkosten)declaraties’ komt vaker voor: 25 procent (landelijk: 18 procent).

Oost-Nederland

Het percentage politieke ambtsdragers in Gelderland dat de afgelopen 12 maanden te maken heeft gehad met agressie of geweld van burgers houdt gelijke tred met het landelijk gemiddelde (48 procent) net als het percentage (zeer) ernstig (14 procent). In Overijssel liggen die percentages wat lager, respectievelijk 46 en 11 procent. Verbale agressie ligt in beide provincies iets lager dan het landelijke gemiddelde en in Gelderland ligt het percentage bedreigingen iets hoger: 26 procent.

Integriteit

Bij waargenomen (vermoedens van) integriteitsschendingen zijn de verschillen tussen de twee oostelijke provincies groter. Waar in Gelderland bijna driekwart (73 procent) van de politieke ambtsdragers het afgelopen jaar hebben gezien dat collega’s de regels niet naleven, is dat in Overijssel ruim 8 op de tien: 84 procent. Gelderland scoort op alle gedragingen minder hoog dan het landelijk gemiddelde. Alleen op het ‘oneigenlijke druk uitoefenen op ambtenaren’ is het percentage hetzelfde: 30 procent. In Overijssel wordt vaker (iets) boven het landelijk gemiddelde gescoord, waarbij ‘meestemmen over zaken met persoonlijk belang’ het meest opvalt: 39 procent (landelijk: 37 procent).

Noord-Nederland

Bij de noordelijke provincies spant Friesland de kroon. 49 procent van de politieke ambtsdragers heeft daar het afgelopen jaar te maken gehad met agressie of geweld van burgers, waarvan 12 procent dit als (zeer) ernstig ervoer. In Groningen waren deze percentages respectievelijk 47 en 14 procent en in Drenthe zelfs 45 en 8 procent. Verbale agressie tegen politieke ambtsdragers kwam in de provincies redelijk overeen, ook met het landelijk gemiddelde, maar bedreigingen komen toch vaker voor in Groningen en Friesland (26 procent) dan in Drenthe (15 procent). Qua fysieke agressie voert Friesland de boventoon: 4 procent.

Integriteit

Bijna acht op de tien (78 procent) Friese ambtsdragers hebben het afgelopen jaar gezien dat collega’s de regels niet naleven. Vier op de tien geeft aan dat er hierbij sprake is van verstrengeling met belangen van anderen en 38 procent dat er sprake is van misbruik maken / niet vertrouwelijk omgaan gevoelige informatie. In Groningen heeft 73 procent het afgelopen jaar gezien dat collega’s de regels niet naleven. Op alle (vermoedelijke) gedragingen scoort de provincie lager dan het landelijk gemiddelde, behalve bij ‘het niet melden van alle (neven)functies’: 33 procent (landelijk: 25 procent). Bij ‘oneigenlijke druk uitoefenen op ambtenaren’ scoort de provincie significant lager: 17 procent (landelijk: 30 procent). Dat geldt ook voor ‘niet correct gebruik (fractie)vergoedingen / (onkosten)declaraties’: 6 procent (landelijk: 18 procent). In Drenthe heeft driekwart (76 procent) van de ambtsdragers het afgelopen jaar gezien dat collega’s de regels niet naleven. Het percentage ‘niet correct gebruik (fractie)vergoedingen / (onkosten)declaraties’ ligt met 25 procent hoger dan het landelijk gemiddelde (18 procent), het percentage ‘oneigenlijke druk uitoefenen op ambtenaren’ juist flink lager: 19 procent (landelijk: 30 procent).