Een samenleving zonder risico’s bestaat niet

Dit soort calamiteiten is niet te voorkomen, zo blijkt. Om de zoveel jaren krijgen we ermee te maken. Zelfs in Nederland. Want vergeleken met andere landen mogen wij absoluut niet klagen over onze ‘constructieve veiligheid’, zoals de vakterm luidt. Dat is niet de laatste plaats te danken aan onze ingenieurs, die tot de absolute wereldtop behoren. Maar een samenleving zonder risico’s, zo blijkt maar weer eens, bestaat gewoon niet.

Een veiligheidsincident is de nachtmerrie van elke (binnenlands) bestuurder. Want wie er ook verantwoordelijk voor is – de architect? De ingenieur-constructeur? De aannemer? – er wordt ook altijd naar de politiek gekeken. Niet zelden grijpen raadsleden de gelegenheid aan om de betrokken wethouder het vuur na aan de schenen te leggen. Barbertje moet hangen. Als een wethouder door zo’n voorval kan worden weggestuurd, dan graag.

Ik vind dat de overheid het proces rond veiligheid goed moet organiseren. De overheid moet verantwoordelijkheid nemen voor correcte en adequate vergunningverlening, toezicht en handhaving. Aangeleverde stukken moeten aan alle veiligheidseisen voldoen. De gemeente moet dat controleren. Betrokken ingenieursbedrijven moeten gecertificeerd zijn, waarmee gezegd is dat de kwaliteit van hun werkproces onafhankelijk is getoetst.

Maar een risicoloze maatschappij waaruit ongelukken zijn uitgebannen, zal nooit bestaan. Menselijk falen is niet uit te bannen, zelfs niet in een land met de allerbeste ingenieurs. Een overheid die absolute veiligheid belooft, bedriegt haar burgers. Raadsleden die stoere taal uitslaan als zich onverhoopt een calamiteit heeft voorgedaan, wekken de suggestie dat zo’n 100 procent veilige maatschappij wél bestaat. Die raadsleden moeten zich schamen. De overheid is verantwoordelijk voor het systeem, niet voor de incidenten.

Ed Nijpels
Ed Nijpels is voorzitter van ONRI; de brancheorganisatie van advies-, management- en ingenieursbureaus.