Ede onderzoekt ‘lekken’ uit stukken die de gemeente zelf op de site zet

De gemeente Ede laat onderzoeken of D66-raadslid Marcèl van Dalen de wet heeft overtreden door tijdens een openbare vergadering mededelingen te doen over een vertrouwelijk stuk. Van Dalen beschouwde het stuk naar zijn zeggen als ‘openbaar’, omdat het op de gemeentelijke website was terechtgekomen.

De gemeente heeft het op de website plaatsen van de bedoelde notitie, waar in kapitale letters en onderstreept het woord ‘vertrouwelijk’ boven staat, inmiddels bestempeld als een ‘bedrijfsongeval’. Van Dalen: ‘Als het college de vertrouwelijkheid zelf schendt, wie ben ik dan om me er wel aan te houden?’

De zaak draait om een ingebrekestelling door de Europese Commissie. De gemeente Ede zou zich bij de ontwikkeling van bouwproject Het Nieuwe Landgoed niet hebben gehouden aan het Europese aanbestedingsrecht. De Nederlandse regering bestrijdt dit, en heeft de Europese Commissie hierover bericht. Amersfoort werd in 2005 met eenzelfde inbreukprocedure geconfronteerd voor de woonwijk Vathorst.

Na jarenlange discussie en de uitdrukkelijke belofte dat de gemeente de regels voortaan wél strikt zal naleven, bleven de consequenties voor Amersfoort uiteindelijk beperkt tot een schadepost van 275.000 euro aan advocaatkosten.

Vertrouwelijk

De Edese gemeenteraad was tijdens een vergadering achter gesloten deuren vertrouwelijk over de ingebrekestelling voor Het Nieuwe Landgoed geïnformeerd. Correspondentie werd, eveneens vertrouwelijk, voor de raad ter inzage gelegd.

In juni besprak het college van B en W een brief over de kwestie van het ministerie van Binnenlandse Zaken. Toen het ‘vertrouwelijke en niet openbare’ collegevoorstel om deze brief voor kennisgeving aan te nemen op internet belandde, achtte D66-raadslid Van Dalen zich niet meer gebonden aan de eerder opgelegde vertrouwelijkheid. ‘Ik heb een heel ernstige mededeling’, zei Van Dalen korte tijd later tijdens een openbare commissievergadering, om te vervolgen met de boodschap dat de Europese Commissie de Staat der Nederlanden en de gemeente Ede in gebreke heeft gesteld inzake Het Nieuwe Landgoed.

Na protesten van coalitiepartij ChristenUnie, zei Van Dalen: ‘Ik doe dit niet met genoegen en vind het gênant om dit te moeten meedelen, maar het staat op de openbare website van de gemeente Ede. Dat moet u mij niet aanrekenen, dat moet u het college aanrekenen.’

Woedend

Een deel van de gemeenteraad en het college van B en W reageerden woedend. Van Dalen had naar hun mening moeten waarschuwen dat er per ongeluk een vertrouwelijk stuk op internet was verschenen.

Volgens het college was de D66’er op grond van de Gemeentewet verplicht om de geheimhouding te handhaven. ‘Het raadslid had op zijn minst kunnen vermoeden dat hier sprake moest zijn van een vergissing’, schrijven B en W in een memo aan de gemeenteraad. Van Dalen zou volgens het college niet alleen de wet hebben overtreden, maar ook de gemeentelijke integriteitscode hebben geschonden.

Raadsgriffier Gerrit Hagelstein zegt dat het de vraag is wat zwaarder weegt: de geheimhoudingsplicht of de immuniteit van een gekozen vertegenwoordiger die in een openbare vergadering een onderwerp wil aansnijden. ‘Er zijn staatsrechtgeleerden die zeggen dat immuniteit een groot goed is dat boven de geheimhouding zou moeten gaan, maar bijvoorbeeld de Vereniging van Nederlandse Gemeenten vindt het tegendeel’, aldus Hagelstein.

Inmiddels heeft burgemeester Cees van der Knaap besloten tot aanvullend onderzoek. Volgens Hagelstein zal een hoogleraar staatsrecht om nader advies worden gevraagd. ‘Want deze onduidelijkheid moet zo snel mogelijk de wereld uit.’ Van Dalen wil niet reageren. ‘Ik wacht de uitkomst van het onderzoek af.’

‘Geheim niet delen met griffier’

‘Geheim niet delen met griffier’ Raadsleden mogen informatie die hun vertrouwelijk wordt verstrekt met niemand delen, ook niet met de raadsgriffier. Dit volgt uit een recent arrest van de Hoge Raad.

’s Lands hoogste rechtscollege heeft een cassatieverzoek van het SP-raadslid Willy Lourenssen van de gemeente Raalte terzijde geschoven. Lourenssen is eerst door de rechtbank in Zwolle, en later door het gerechtshof in Leeuwarden veroordeeld tot een geldboete van 400 euro wegens schending van een ambtsgeheim. Lourenssen diende via een e-mail aan de raadsgriffier schriftelijke vragen in over een omstreden vertrekregeling voor de gemeentesecretaris.

Deze vragen werden vervolgens openbaar. Als fractievoorzitter was Lourenssen schriftelijk en vertrouwelijk over de met de secretaris gemaakte afspraken geïnformeerd. Daarom had hij volgens het gerechtshof geen mail met schriftelijke vragen aan de griffier mogen sturen.

De gemeente Raalte moest de vertrekregeling later, na een beroep op de Wet openbaarheid van bestuur, tot in detail openbaar maken. Voor de veroordeling van Lourenssen heeft dit echter geen gevolgen; die blijft staan.