Driehoek weigerde onderzoek dubieuze verkoop politiepanden

Noodlijdend korps
Uit recent gepubliceerd onderzoek van de commissie-Havermans blijkt dat de politie Gelderland- Midden tot op de dag van vandaag de financiële naweeën ondervindt van het verkopen en terughuren van haar panden. Deze zogeheten sale and lease back-constructie kreeg zijn beslag in 1998. De kopende partij boekte destijds in recordtempo miljoenenwinsten. De gesloten huurcontracten bleken later nadelig voor de politie; het noodlijdende korps draaide onverwacht op voor het ‘arbo-proof’ maken van de panden.

 
Dienst bewijzen

De verkoop van het onroerend goed leidde in het korps tot grote onrust. Er gingen geruchten dat de korpsleiding de nieuwe eigenaar, de Rozendaalse Vastgoedgroep (RVG), een dienst had willen bewijzen. Toenmalig korpschef Kees Bakker en zijn plaatsvervanger André de Vries kwamen directieleden van dit bedrijf gegereld tegen in de businessruimte van voetbalclub Vitesse.

 
Onduidelijkheid

Het was gebruikelijk dat de korpsleiding wedstrijden bijwoonde op uitnodiging van het clubbestuur. Een van de eigenaren van de Rozendaalse Vastgoedgroep was in die tijd tevens bestuurslid van Vitesse. Over de gang van zaken rond het afstoten en gedeeltelijk weer terughuren van het onroerend goed, bestaat al jarenlang onduidelijkheid.

 
Commissie-Cornielje
Onder andere de commissie-Cornielje (in 2007) en de commissie-Havermans (eind juni 2010) rapporteerden erover aan de minister van Binnenlandse Zaken. Ook Havermans heeft de onderste steen niet boven kunnen krijgen. Dit komt onder meer doordat het verloop van de onderhandelingen bij de politie niet goed is gearchiveerd. Havermans omschreef dit onlangs in zijn eindrapport als ‘niet passend’ en ‘laakbaar’.

Vertrouwelijk rapport

In een vertrouwelijk rapport van de rijksrecherche, dat in handen is van Binnenlands Bestuur, wordt al in 2002 gepleit voor een accountantsonderzoek naar ‘alle facetten van het huisvestingsbeleid en de sale and lease back-constructie’. Justitie zou dit rapport vervolgens moeten beoordelen op ‘eventueel strafbaar handelen’, adviseerde de rijksrecherche aan hoofdofficier van justitie Ruud Daverschot in januari 2002. Daverschot, korpsbeheerder Pauline Krikke en korpschef Bakker negeerden deze aanbeveling. De rijksrecherche was bij Gelderland- Midden aan het werk gegaan na meldingen over vermeende vernielingen en diefstallen door agenten tijdens een verbouwing van een politiepand. Hierover is nooit duidelijkheid ontstaan.

Verslag
Wel werd het onderzoek gaandeweg in overleg met Daverschot verbreed, en werden ook betrokkenen gehoord over de sale and lease back-constructie. Hoofdofficier Daverschot stuurde het rijksrechercherapport direct door naar toenmalig korpschef Bakker en korpsbeheerder Krikke. Een week later kwam de driehoek in een extra vergadering bijeen. Binnenlands Bestuur beschikt over het vertrouwelijke verslag van deze bijeenkomst. Daverschot maakte tijdens de bespreking meteen duidelijk dat er wat hem betreft geen accountantsonderzoek nodig was naar ‘de huisvestingsgeschiedenis’.

'Zaak niet opblazen'
De rijksrecherche had slechts een ‘licht’ onderzoek verricht, en ‘voor meer is nu geen aanleiding’, zei de toenmalige hoofdofficier. Daverschot oordeelde dat in het rijksrechercherapport ‘kleur is gegeven’ aan diverse getuigenverklaringen. Hij pleitte ervoor om ‘zakelijk’ om te gaan met het rapport, en om er lessen uit te trekken. Ondanks de in zijn ogen ‘ernstige verklaringen’, bepleitte hij ‘terughoudendheid’ om ‘de zaak niet onnodig op te blazen’.

Vermeende diefstallen
Korpschef Bakker was woedend over het rijksrechercherapport. Hij verweet Daverschot dat het onderzoek was verbreed zonder dat Bakker, die zelf had gevraagd om een onderzoek naar de vermeende diefstallen, hierin was gekend. En doordat de rijksrecherche geen wederhoor had gepleegd, was volgens Bakker de indruk ontstaan ‘dat de korpsleiding verdacht is’. Hij omschreef het rapport in de driehoek als ‘suggestief’ en ‘inhoudelijk onder de maat’.

Integriteitsonderzoek niet nodig
Korpsbeheerder Krikke vond een accountantsonderzoek niet nodig. Wel was zij voorstander van nader onderzoek naar de huurcontracten, en van een onafhankelijk onderzoek naar ‘de integriteitskwestie’ met betrekking tot de korpsleiding. Een maand later slikte Krikke dit laatste weer in: toen zei ze in de driehoek dat ‘nu’ geen integriteitsonderzoek nodig was, ‘maar dat dit op langere termijn niet op voorhand wordt uitgesloten’.

Vitesse

Daverschot merkte in de driehoek nog op dat hij het bijwonen van voetbalwedstrijden op uitnodiging van het Vitesse-bestuur ‘minder passend’ vond. Pauline Krikke, voorzitter van het overleg, wilde dit echter ‘op een ander moment’ bespreken. ‘Ook zij bezoekt de wedstrijden’, zo wordt in het driehoeksverslag vermeld. Een halfjaar later kwam de sale and lease back-constructie opnieuw in de driehoek ter sprake.

 
Niet oprakelen

Krikke zei toen dat ‘niet alles overhoop’ gehaald moest worden. Daverschot uitte zich in soortgelijke bewoordingen. Hij oordeelde dat in zijn ogen niet alles ‘opgerakeld’ diende te worden: ‘Gekozen is indertijd voor huur in plaats van eigendom.’ In het recent verschenen rapport-Havermans wordt beschreven dat de Rozendaalse Vastgoedgroep in de laatste maand van de onderhandelingen bij de aankoop van vijf panden ruim 7 miljoen gulden van de prijs wist af te krijgen.

 
3 miljoen winst

Het aankoopbedrag voor deze gebouwen ging daardoor van 49,6 naar 42,5 miljoen gulden. Eén van de panden werd nog dezelfde middag met 3 miljoen gulden winst doorverkocht. Twee panden werden tegen ogenschijnlijk hoge prijzen doorgesluisd naar vier privéaandeelhouders van de vastgoedgroep. De twee resterende panden werden doorverkocht aan derden.

 
Onprofessioneel

Havermans oordeelt dat de korpsleiding en toenmalig korpsbeheerder Paul Scholten bij de sale and lease back ‘onprofessioneel’ hebben gehandeld. Uit recente, niet bekend gemaakte cijfers van het ministerie van Binnenlandse Zaken blijkt dat de operatie het korps tot op de dag van vandaag veel geld kost: financieel bezien was het beter geweest om de panden niet af te stoten.

Hero Brinkman: 'Vooruit kijken'

Schriftelijke vragen van PVV-Kamerlid Hero Brinkman waren mede aanleiding voor toenmalig minister Ter Horst om Havermans in de arm te nemen. ‘Ik ben niet tevreden, maar ik heb er wel vrede mee’, zegt Brinkman over het rapport-Havermans. Hij is er teleurgesteld over dat Havermans niet ‘keihard’ afstand neemt van de toenmalige korpsleiding.

 
Banden met bedrijf

‘De banden tussen de korpsleiding en dat vastgoedbedrijf; dat kan écht niet. Het normale voetvolk bij de politie hoeft dit echt niet te flikken, en de hoge bazen komen ermee weg. We hebben het over integriteit, maar in het geval van die sale and lease back riekt het misschien zelfs wel naar strafbare feiten. Daarom zou de rijksrecherche dit moeten onderzoeken, dat heb ik jaren geleden al bepleit.’

 
Rust

Toch wil Brinkman het verleden liever laten rusten. ‘Het welzijn en de positie van het korps gaan me veel meer aan het hart. Dat is nu veel belangrijker. Er moet rust komen.’