Dralen op de drempel van een nieuwe Utrechtse coalitie

De nieuwe Utrechtse provinciale coalitie van PvdA, VVD, GroenLinks en ChristenUnie zou vandaag gepresenteerd worden. De kink in de kabel werd gevormd door de Utrechtse VVD-Statenfractie. Deze floot in meerderheid (stemverhouding zes om vier) fractievoorzitter David van den Burg terug. Hij had verzuimd de fractie te informeren dat het CDA bij hem had gemeld een gesprek te willen om ergernissen uit te praten. Van den Burg en vicefractievoorzitter Fred Vos traden terug. Remco van Lunteren is de nieuwe waarnemend fractievoorzitter.

De coalitiegesprekken zijn voorlopig opgeschort. De VVD praat volgende week met het CDA. Van Lunteren: ‘De fractie wist niet dat het CDA om een gesprek had verzocht. Als zo’n verzoek binnenkomt, moet je een gesprek voeren. Natuurlijk is het niet fraai dat we dit gesprek pas twee weken voeren nadat het verzoek binnenkwam.’

PvdA-fractievoorzitter Wim Bos is verbijsterd. ‘Het is vreselijk. Er is verdeeldheid in de VVD en dat stemt mij niet vrolijk. Een stabiele coalitie is ver weg.’ Na de moeizame coalitieonderhandelingen van vorig jaar, moesten PvdA en VVD telkens opnieuw vaststellen dat het CDA als puntje bij paaltje kwam, het weer ergens mee oneens was. De motie over de woningbouw in Rijnenburg (zie hierboven ‘Nieuwe Wro opmaat bestuurscrisis’) was de druppel die de emmer deed overlopen.

Een mogelijke oorzaak is volgens Bos een cultuurverschil tussen de drie fracties, PvdA en VVD zijn vernieuwd, het CDA nauwelijks. Van de PvdA gingen drie leden uit de vorige fractie over naar de nieuwe fractie, van de VVD kwam één Statenlid, Fred Vos, over uit de oude fractie. In de nieuwe, kleinere (van zestien naar elf zetels) CDA-Statenfractie keerden acht oude gezichten terug. Bos: ‘De nieuwe fracties van VVD en PvdA bestaan uit mensen die willen doorpakken. De houding van de CDA-fractie is onveranderd.’

Angst

De verdeeldheid in de VVD roept de vraag op of de liberalen angst hebben om na zo’n dertig jaar afscheid te nemen van vaste coalitiepartner CDA. Statenlid Eric Balemans snapt als oud-Kamerlid dat het gedrag van de VVD- fractie uitgelegd wordt als een poging om alles bij het oude te laten. ‘Dat de VVD niet zou willen, geen sprake van! Afscheid nemen na dertig jaar is geen discussiepunt. Er zijn negatieve noch positieve ressentimenten in onze fractie jegens het CDA. Wij staan nuchter en zakelijk in deze kwestie. We vinden alleen dat je fatsoenlijk met elkaar moet omgaan. Dus als iemand met je wil praten, moet je je netjes gedragen. Daarom gaan we in gesprek met het CDA, zonder beloften.’