Coronawet: lokale democratische legitimatie geregeld

Gemeenteraden en wethouders moeten beter worden geïnformeerd over en betrokken bij maatregelen die worden genomen ter bestrijding van het coronavirus. Een amendement op de ‘coronawet’ daartoe is dinsdagmiddag in de Tweede Kamer aangenomen. Ook de wet zelf is met een ruime meerderheid aangenomen.

Frequentie

De burgemeester, die na inwerkingtreding van de wet meer bevoegdheden krijgt dan nu, moet de wethouders en zijn raad meenemen in de besluitvorming. Burgemeester, raad en wethouders moeten in ‘goed onderling overleg’ vaststellen hoe de burgemeester die betrokkenheid waarborgt. Ook de frequentie waarop dit gebeurt en de wijze waarop moet in onderling overleg worden vastgesteld, aldus het amendement van Van Dam cs.

Verantwoording

In het geval dat niet de eigen burgemeester, maar de voorzitter van de Veiligheidsregio besluiten neemt, is hij daarover ook verantwoording schuldig aan de betrokken gemeenteraden. Hij brengt een verslag uit en beantwoordt vragen van de betrokken gemeenteraden. Ook dat is de voorzitter van de Veiligheidsregio nu niet verplicht.

Democratische legitimatie

In de oorspronkelijk wet van minister De Jonge (VWS) was de rol van de gemeenteraad en het college – en daarmee de democratische legitimatie op lokaal niveau – niet geborgd. Dat zinde een deel van de Tweede Kamer niet. Ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, het Genootschap van Burgemeesters, de Wethoudersvereniging en het Veiligheidsberaad hebben bij de Kamer aangedrongen op borging van die democratische legitimatie. Zij hadden hun hoop gevestigd op het amendement van Van Dam (CDA) cs en van Van Raak (SP). Dat laatste amendement is uiteindelijk ingetrokken.

Betrokken

‘Democratische controle is niet alleen noodzakelijk op landelijk niveau. Ook plaatselijk moet de democratische controle plaats kunnen vinden. Dit amendement versterkt deze democratische controle’, aldus de toelichting van het amendement van Van Dam cs. ‘Deze controle kan zowel tussentijds als na afloop plaatshebben. De bestrijding van de epidemie van covid-19 kan ook gevolgen hebben voor de aanpalende beleidsterreinen die het college uitvoert en daarom is het van belang dat ook het college betrokken wordt.’

Eerste Kamer

De Tijdelijke wet maatregelen covid-19, zoals de coronawet officieel heet, kreeg de steun van de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie en van de PvdA, GroenLinks, 50PLUS en SGP. De wet moet nu in de Eerste Kamer worden behandeld. Minister De Jonge heeft aangedrongen op spoedige behandeling. De woordvoerder van de Eerste Kamer verwacht dat een plenaire behandeling op zijn vroegst in de week na het herfstreces (volgende week) zal worden geagendeerd, maar een besluit daarover moet nog worden genomen. Waarschijnlijk zal er eerst een schriftelijke ronde plaatsvinden, mede omdat de oorspronkelijke wet zwaar is geamendeerd. De partijen die in de Tweede Kamer voor hebben gestemd, hebben in de Eerste Kamer een meerderheid.